Tìm giải pháp kiểm soát, quản lý chất lượng không khí nhằm bảo vệ sức khỏe người dân, thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển

Nội dung trên là một trong những chủ đề được thảo luận tại Hội nghị “Thúc đẩy thực hiện các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn tại Việt Nam” do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức chiều 14/11.

Tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy nhấn mạnh, ô nhiễm môi trường không khí là thách thức không chỉ riêng của Việt Nam mà còn là vấn đề nổi cộm của các nước trong khu vực và trên thế giới. Tại Việt Nam, ô nhiễm không khí xuất hiện như hệ quả của quá trình phát triển kinh tế - xã hội và đô thị hóa. Mức độ ô nhiễm tăng lên mức đáng lo ngại trong khoảng 10 năm gần đây, tập trung tại các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Kết quả quan trắc của Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho thấy, qua theo dõi chu kỳ diễn biến chất lượng môi trường không khí hàng năm, từ tháng 9 năm trước đến tháng 3 năm sau, ô nhiễm bụi trong không khí tại một số địa phương thường diễn biến xấu, có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội.

Điển hình là tại Thủ đô Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, nhiều thời điểm, chỉ số chất lượng môi trường không khí (ngưỡng giá trị AQI) diễn biến xấu. Tình trạng này cũng xảy ra phổ biến tại một số thành phố, đô thị lớn, khu vực tập trung nhiều các hoạt động giao thông, xây dựng, công nghiệp và nông nghiệp, nhất là khu vực Đồng bằng Bắc Bộ, lân cận thành phố Hà Nội.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy khẳng định, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường  cùng các Bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều hoạt động bảo vệ môi trường nói chung và môi trường không khí nói riêng. Dư luận xã hội và người dân rất quan tâm đến ô nhiễm không khí, các cơ quan báo chí và đơn vị truyền thông cũng tích cực phản ánh về nội dung này.

Tuy nhiên, công tác kiểm soát, quản lý chất lượng không khí còn nhiều thách thức, đòi hỏi sự đoàn kết vì mục tiêu chung, bởi ô nhiễm không khí không theo địa giới hành chính, không phải trách nhiệm của riêng từng Bộ, từng ngành hay từng địa phương mà là trách nhiệm của toàn xã hội.

Thời gian qua, với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cùng với các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là thành phố Hà Nội triển khai nhiều hoạt động về bảo vệ môi trường nói chung và bảo vệ môi trường không khí nói riêng, song theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đỗ Đức Duy, công tác kiểm soát, quản lý chất lượng không khí cho đến nay vẫn còn nhiều thách thức, khó khăn.

"Thực tế trên đòi hỏi các bộ, ngành liên quan và các địa phương cần phải thực hiện ngay các giải pháp tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí để giảm thiểu tác động bất lợi đến sức khỏe người dân, thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển", Bộ trưởng Đỗ Đức Duy nhấn mạnh.

Đứng trước thực trạng này, thực hiện Chỉ thị số 03/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí, Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức Hội nghị “Thúc đẩy thực hiện các giải pháp giảm thiểu ô nhiễm không khí tại các đô thị lớn của Việt Nam” để cùng với các bộ, ngành và địa phương phân tích những khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý; từ đó đề xuất các giải pháp, huy động các nguồn lực để giải quyết vấn đề cấp bách là tình trạng ô nhiễm không khí đang diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng hiện nay, đặc biệt ở các đô thị lớn.

Bảo vệ môi trường không khí cần có sự chung tay của toàn xã hội

Tại hội nghị, đại diện các bộ, ngành, địa phương, các nhà khoa học và giới chuyên gia môi trường cũng đã chia sẻ các nội dung liên quan đến quản lý chất lượng không khí đồng thời, trao đổi, nhìn nhận, đánh giá thẳng thắn vào các vấn đề cụ thể như: Hiện trạng, nguyên nhân chính gây nên tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam.

Theo Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội Nguyễn Minh Tấn cho biết, thành phố hiện có khoảng 1,1 triệu ô tô, 6,9 triệu xe máy, 10 khu công nghiệp, 70 cụm công nghiệp, 1.370 làng nghề đang hoạt động. Đây là những cơ sở có hoạt động ảnh hưởng đến chất lượng không khí của Hà Nội.

Đến nay, thành phố Hà Nội chưa tiến hành kiểm kê tổng thể các nguồn phát thải vào không khí. Tổng hợp từ các nghiên cứu kiểm kê khác nhau của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Thế giới và các nghiên cứu khác cho thấy, đóng góp của các nguồn thải vào nồng độ bụi sơ cấp PM2.5 tại 11 điểm trên địa bàn Thủ đô tùy vào từng điểm chiếm tỷ lệ khác nhau. Nguồn giao thông (bao gồm cả bụi đường) là nguồn có đóng góp mức cao nhất, từ 58 - 74%; tiếp đến là nguồn công nghiệp từ 14 -23%;  nguồn nông nghiệp từ 3,4 - 18,9%; nguồn dân sinh và nguồn đốt rác có mức đóng góp thấp nhất.

Còn ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường cho rằng, nguyên nhân ô nhiễm môi trường không khí chủ yếu do quá trình đô thị hóa, gia tăng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ quá nhanh và các hoạt động xây dựng. Các hoạt động này chưa đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường cùng với ảnh hưởng của các điều kiện thời tiết giao mùa có nhiều biến động bất lợi; chênh lệch ngày, đêm về nhiệt độ, độ ẩm, hướng và tốc độ gió, bức xạ nhiệt,… trong không khí rất lớn, ảnh hưởng khả năng khuếch tán các chất ô nhiễm trong không khí, đặc biệt là bụi PM10 và bụi mịn PM2.5. Bên cạnh đó, tình trạng đốt rác thải, đốt rơm rạ, phụ phẩm nông nghiệp ngoài cánh đồng (đốt mở và phân tán) vẫn diễn ra làm tăng thêm mức độ ô nhiễm không khí, khói mù.

Ngoài ra, các đại biểu cũng chia sẻ một số bài học kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới về quản lý, cải thiện, phục hồi ô nhiễm không khí; những khó khăn, vướng mắc thực tế và thách thức khi thực hiện các hoạt động quản lý chất lượng không khí và đề xuất các giải pháp mang tính đột phá, khả thi để giảm thiểu tình trạng ô nhiễm, từng bước cải thiện chất lượng không khí tại một số đô thị lớn của Việt Nam...

Lãnh đạo Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường cho rằng quan điểm của Đảng và Nhà nước đã rất rõ ràng và kiên định là “không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế”. Do vậy, công tác bảo vệ môi trường không khí cần phải có sự chung tay và xác định đây là công việc chung của toàn xã hội.

Khép lại Hội nghị, các Đại biểu khẳng định quan điểm “không đánh đổi môi trường lấy phát triển kinh tế” của Đảng và Nhà nước rất rõ ràng và kiên định. Đồng thời, đề nghị các Bộ, ngành, địa phương cần xác định nhiệm vụ trọng tâm ưu tiên và tập trung nguồn lực giải quyết ô nhiễm môi trường không khí; quyết liệt triển khai các hành động, giải pháp, mô hình quản lý nhằm cải thiện chất lượng không khí theo nguyên tắc kiểm soát nguồn thải lớn, hạn chế nguồn thải phân tán, hướng tới mục tiêu “Bầu trời xanh - Không khí sạch”./.