Thủy sản Việt tăng tốc đầu năm
Trong bối cảnh xuất khẩu thủy sản Việt Nam tăng trưởng khả quan trong nửa đầu năm 2025, tháng 6 lại ghi nhận mức tăng trưởng chậm lại đáng kể. Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), kim ngạch xuất khẩu tháng 6 đạt 876 triệu USD, cao hơn cùng kỳ năm trước 4% - một mức tăng khá khiêm tốn nếu so với mức tăng mạnh hơn 20% trong tháng 5. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc giảm mạnh xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, với mức sụt giảm tới 26%.
Tính chung 6 tháng đầu năm, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam vẫn đạt kết quả tích cực, với kim ngạch ước đạt 5,2 tỷ USD, tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, thị trường Hoa Kỳ dù giảm trong tháng 6, nhưng vẫn ghi nhận mức tăng 16% so với cùng kỳ, đạt 891 triệu USD nhờ vào giai đoạn giao hàng tăng tốc trước ngày 9/7, thời điểm nước này bắt đầu áp thuế đối ứng mới. Tuy nhiên, kể từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã chủ động tạm ngưng giao hàng sang Hoa Kỳ để tránh nguy cơ bị đánh thuế cao.
Ngược lại với xu hướng tại Mỹ, các thị trường lớn trong khu vực châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và ASEAN tiếp tục là điểm sáng. Xuất khẩu sang các khu vực này trong tháng 6 vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng mạnh, dao động từ 15% đến gần 28%. Dù vậy, một số thị trường khác lại cho thấy dấu hiệu suy giảm. Xuất khẩu sang Liên minh châu Âu (EU) giảm nhẹ 1%, trong khi khu vực Trung Đông ghi nhận mức giảm đáng kể lên tới 16%, chủ yếu do ảnh hưởng tiêu cực từ tình hình chiến sự. Đặc biệt, xuất khẩu sang Israel - một trong những thị trường tiêu thụ lớn mặt hàng cá ngừ đóng hộp đã giảm hơn 50%.
Hai mặt hàng chủ lực của ngành thủy sản Việt Nam là tôm và cá tra cũng đang đối mặt với nhiều thách thức trong thời gian tới. Tính đến cuối tháng 6, xuất khẩu tôm đạt 2,07 tỷ USD (tăng 26%) và cá tra đạt 1 tỷ USD (tăng 10%). Tuy nhiên, cả hai đều bị ảnh hưởng đáng kể bởi các chính sách thuế mới của Mỹ. Riêng với ngành tôm, triển vọng từ nay đến cuối năm trở nên khá mờ mịt khi có nguy cơ phải chịu đồng thời ba loại thuế: thuế đối ứng, thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp được gọi là tình trạng "thuế chồng thuế".
Trong khi đó, ngành cá tra lại có chút tín hiệu lạc quan. Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) mới đây đã công bố kết quả cuối cùng của đợt rà soát hành chính lần thứ 20 (POR20), theo đó có tới 7 doanh nghiệp Việt Nam được áp dụng mức thuế chống bán phá giá 0%. Nếu chính sách thuế đối ứng trong thời gian tới được kiểm soát hiệu quả, đây có thể là cơ hội để cá tra Việt Nam bứt phá trong nửa cuối năm 2025.
Thị trường Mỹ siết thuế, cá ngừ Việt Nam cấp tốc tìm đường sang Litva, Ai Cập
Trong bối cảnh xuất khẩu cá ngừ sang các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ và EU đang gặp không ít rào cản do thuế quan và chính sách nhập khẩu, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã chuyển hướng mạnh mẽ sang các thị trường tiềm năng mới như Ai Cập và Litva. Đây không chỉ là giải pháp tạm thời mà còn là cơ hội dài hạn để đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào các thị trường lớn.
Cụ thể, Litva được xem là cửa ngõ quan trọng vào khu vực Trung Đông Âu đang nổi lên như một điểm đến đầy tiềm năng cho mặt hàng cá ngừ Việt Nam. Theo số liệu của Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC), Litva hiện là thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ 12 của EU, chiếm khoảng 1,2% tổng trị giá nhập khẩu thủy sản toàn khối. Đáng chú ý, Việt Nam đã trở thành nhà cung cấp thủy sản lớn thứ 6 từ ngoài khối EU cho Litva, với tỷ trọng chiếm 3,54% trong năm 2022. Riêng mặt hàng cá ngừ, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Litva đã tăng trưởng ấn tượng: từ 229.000 USD năm 2021 lên gần 16 triệu USD vào năm 2024, tức tăng tới 69 lần. Trong 5 tháng đầu năm 2025, con số này tiếp tục gấp đôi so với cùng kỳ, đạt hơn 8 triệu USD, chủ yếu là sản phẩm thịt/loin cá ngừ đông lạnh (mã HS0304), chiếm đến 98% tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này.
Không kém cạnh Litva, Ai Cập cũng đang trở thành điểm sáng mới trong bức tranh xuất khẩu cá ngừ Việt Nam. Kể từ năm 2023, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ sang quốc gia Bắc Phi này liên tục tăng trưởng ổn định. Số liệu từ Hải quan Việt Nam cho thấy, trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá ngừ sang Ai Cập đã đạt gần 4 triệu USD, tăng 72% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, cá ngừ đóng hộp là sản phẩm chủ lực, chiếm tới hơn 82% tổng kim ngạch, còn lại là các sản phẩm cá ngừ chế biến khác và thịt/loin đông lạnh. Hiện nay, dù Thái Lan vẫn là nhà cung cấp cá ngừ đóng hộp lớn nhất cho Ai Cập, nhưng nhiều nhà nhập khẩu Ai Cập đang có xu hướng tìm kiếm đối tác thay thế để giảm phụ thuộc nguồn hàng - một lợi thế lớn cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc thâm nhập và mở rộng thị phần.
Tuy nhiên, sự dịch chuyển thị trường này không chỉ diễn ra ở Việt Nam. Nhiều quốc gia khác cũng đang nhìn nhận Ai Cập và Litva là thị trường chiến lược để khai thác. Do đó, cạnh tranh trong giai đoạn tới sẽ ngày càng quyết liệt. Trong bối cảnh đó, để có thể đứng vững và khai thác hiệu quả các thị trường mới nổi này, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động đầu tư, nghiên cứu thị hiếu và xây dựng chiến lược xuất khẩu linh hoạt, thích ứng nhanh với biến động thị trường quốc tế.
Một lần nữa, sự sụt giảm hơn 31% trong xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong tháng 6, theo báo cáo của VASEP, là lời cảnh tỉnh rõ ràng về việc không thể phụ thuộc vào một vài thị trường truyền thống. Lũy kế 6 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ giảm gần 2%. Trong hoàn cảnh này, việc chủ động mở rộng thị trường sang những điểm đến tiềm năng như Ai Cập, Litva… không chỉ là hướng đi hợp thời mà còn là chiến lược cần thiết cho sự phát triển bền vững của ngành cá ngừ Việt Nam.
