Vào mùa thu hoạch lộc nhung
Những ngày này, tại các xã của huyện Hương Sơn, cảnh người ra vào xem và cắt lộc nhung khá tấp nập. Đây là thời điểm chính người chăn nuôi thu hoạch lộc nhung sau một năm chăm sóc.
Huyện Hương Sơn (tỉnh Hà Tĩnh) là một trong những địa phương chăn nuôi hươu và khai thác lộc nhung nổi tiếng trên cả nước. Người chăn nuôi nơi đây luôn chú trọng trong việc lựa chọn con giống, nguồn thức ăn và điều kiện sống đảm bảo nên cho những cặp lộc nhung hươu hoàn hảo về ngoại hình lẫn giá trị bên trong đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng.
Từ xa xưa, nhung hươu đã được xem là một loại dược liệu quý bồi bổ sức khỏe, cả trong Đông y và Tây y. Hươu sao đã được thuần hóa và nuôi dưỡng tại huyện Hương Sơn từ lâu. Nơi đây có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp với quá trình sinh trưởng, phát triển đàn hươu sao và người dân ở đây có kinh nghiệm về chăm sóc, nuôi dưỡng hươu đảm bảo nên đàn hươu trên địa bàn toàn huyện ngày một tăng cao.
Ông Bùi Kim Thắng (TDP 6, thị trấn Tây Sơn,huyện Hương Sơn) chia sẻ: Trong tổng đàn 15 con hươu của gia đình tôi, thời điểm này, có ba con hươu cho lộc nhung. Năm ngoái có con cho nhung tận 2,8kg, hy vọng năm nay sẽ có đạt được kết quả tốt hơn. Nhung hươu trên thị trường có giá bán khá ổn định, dao động từ 10 - 12 triệu đồng/kg.
Để có nhung hươu chất lượng thì con hươu cần được chăm sóc và khai thác đúng thời điểm. Hươu đực nuôi từ 3 năm trở lên mới bắt đầu tiến hành thu lộc nhung. Lộc nhung không được để quá già hoặc cắt quá non đều làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Nhung hươu còn non sẽ chưa có nhiều dưỡng chất. Ngược lại, nhung hươu già sẽ hóa sừng, làm giảm đi các thành phần vitamin, khoáng chất bên trong. Hơn nữa, việc khai thác đúng thời điểm còn đảm bảo cho hươu lấy lại sức và tiếp tục cho lộc nhung đúng vào mùa vụ năm sau.
Theo người dân nuôi hươu tại Hương Sơn, hươu sao thường cho nhung từ tháng 1 đến tháng 4 âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, những năm gần đây người chăn nuôi hươu đã chú trọng trong việc lựa chọn con giống nên sản lượng nhung ngày càng cao, một số con có thể cho 2 - 3 lứa nhung mỗi năm. Nhưng để có được cặp nhung vào vụ chính thì các hộ gia đình chăn nuôi hươu phải bổ sung, cải thiện chất lượng thức ăn ở từng giai đoạn để đàn hươu khỏe mạnh, nhung phát triển tốt.
Ông Phan Văn Đăng (xã Sơn Tiến, huyện Hương Sơn) chia sẻ: Gia đình tôi đã nuôi hươu nhiều năm nay. Để có được cặp nhung đạt cả trọng lượng và chất lượng tốt thì cần phải đầu tư bài bản và chăm sóc cẩn thận nhất là chế độ ăn. Thức ăn của hươu chủ yếu là bột ngô, gạo, sắn… để hươu khỏe mạnh, nhung phát triển. Ngoài ra, tôi còn bổ sung cho hươu các loại thức ăn xanh như cỏ voi, lá ngô, lá mít và thường xuyên dọn dẹp, làm sạch chuồng trại để hươu có không gian phát triển tốt, đảm bảo sức khỏe.
Bà Phạm Thị Mai (xã Sơn Giang, huyện Hương Sơn) chia sẻ: Trong chăn nuôi hươu, giai đoạn hươu cho lộc thì việc bổ sung nguồn thức ăn dinh dưỡng đảm bảo cho hươu giai đoạn phát triển lộc là hết sức cần thiết, nên gia đình tôi đã chăm sóc diện tích cỏ đảm bảo xanh tốt và bổ sung thêm thức ăn giàu dưỡng chất như cám, bột ngô, bột nếp,… đồng thời tăng khẩu phần ăn cho hươu nhiều hơn so với trước. Đặc biệt, thức ăn phải luôn sạch, đảm bảo chất lượng, để huơu không bị mắc các bệnh về đường ruột. Ngoài ra cần phải bổ sung lượng nước đảm bảo 4 - 6 lít/ngày, cùng với đó phải thường xuyên dọn rửa, vệ sinh máng nước hằng ngày để tránh vi khuẩn, mầm bệnh.
Nghề nuôi hươu mang lại thu nhập khá
Chị Trần Thị Tuyến (xã Hàm Trường, huyện Hương Sơn) chia sẻ: Gia đình tôi nuôi 20 con hươu, trong đó có 10 con đực. Hiện có 4 con đang mọc nhung. Trong quá trình nuôi, chúng tôi luôn tuân theo quy tắc chăm hươu truyền thống để hươu khỏe mạnh, nhung phát triển. Năm nào cũng vậy, nhờ những nỗ lực chăm sóc nên vào mỗi dịp Tết đến, gia đình tôi đều có một khoản thu nhập đáng kể, khoảng 50 - 60 triệu đồng từ việc bán nhung hươu. Số tiền này không chỉ giúp gia đình tôi có một cái tết ấm no mà còn là động lực để tiếp tục đầu tư, chăm sóc đàn hươu đón những mùa lộc mới.
Còn Gia đình ông Bùi Kim Thắng (TDP 6, thị trấn Tây Sơn,huyện Hương Sơn) đã gắn bó với nghề nuôi hươu hơn 30 năm. Hiện tại, ông đang nuôi 15 con hươu, cả đực lẫn cái, và là một trong số ít hộ được chứng nhận đủ tiêu chuẩn cung cấp hươu giống. Mỗi năm, ông bà thu về khoảng 150 - 200 triệu đồng từ chăn nuôi hươu.
Theo người nuôi hươu, một con hươu có chất lượng sẽ cho cặp nhung khoảng từ 1,2 - 1,5kg/cặp, theo giá bán hàng năm từ 10 - 12 triệu đồng/kg và có năm cao hơn. Bên cạnh nuôi hươu lấy lộc nhung, nhiều gia đình nơi đây còn nuôi hươu sinh sản để bán hươu con, với giá 10 - 20 triệu đồng.
Thời tiết ở Hà Tĩnh, mùa hè khá nắng nóng, mùa đông lại giá rét nên người chăn nuôi luôn có chế độ ăn uống và chăm sóc phù hợp với từng mùa. Với mùa hè, chuồng trại luôn thoáng mát, mùa đông phải che chăn chuồng trại, lót rơm để giữ ấm cho hươu. Đồng thời bổ sug thêm chất dinh dưỡng.
Hươu là loài vật nuôi chủ lực trên địa bàn huyện Hương Sơn, nhung hươu Hương Sơn được Cục Sở hữu Trí tuệ Bộ Khoa học và Công nghệ cấp chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, các sản phẩm từ nhung hươu được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3, 4 sao. Nhờ vào sự phát triển mạnh mẽ của ngành chăn nuôi hươu, nền kinh tế địa phương nơi đây đang có những bước tiến vượt bậc, mang lại cuộc sống sung túc cho người dân.
Mỗi năm, chăn nuôi hươu đã mang lại cho người chăn nuôi khoản thu nhập khá.
Ông Trần Quang Hòa - Phó trưởng phòng NN&TNMTT huyện Hương Sơn cho biết: Ngoài cách sử dụng truyền thống, những năm gần đây, người dân Hương Sơn đã chế biến nhiều sản phẩm khác từ hươu. Trong đó, có 19 sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 và 4 sao. Các sản phẩm này đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao giá trị của loài vật "đặc sản" này. Trong thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục hỗ trợ và khuyến khích các tổ chức, cá nhân chế biến sâu hơn nữa các sản phẩm từ hươu, đồng thời nâng hạng các sản phẩm OCOP hiện có. Mục tiêu là tạo ra các sản phẩm như thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng... từ hươu, từ đó gia tăng giá trị và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
Hiện nay, tổng số đàn hươu trên địa bàn toàn huyện có 47.310 con, trong đó khoảng 22.350 con cho nhung với sản lượng ước tính hơn 19,9 tấn. Mùa lộc nhung năm nay, ước tính toàn huyện sẽ thu về hơn 223 tỷ đồng từ nhung hươu.
Nhung hươu Hương Sơn đang khẳng định vị thế là một ngành kinh tế mũi nhọn của huyện Hương Sơn. Với sự nỗ lực của chính quyền địa phương và người dân, ngành chăn nuôi hươu hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, mang lại cuộc sống sung túc và thịnh vượng cho mảnh đất miền núi này./.
