GPT-5, mô hình trí tuệ nhân tạo mới nhất của OpenAI, được đánh giá vượt trội so với GPT-4 về khả năng xử lý nhưng lại gây chú ý bởi mức tiêu thụ năng lượng cao gấp nhiều lần. Theo ước tính của Phòng thí nghiệm AI thuộc Đại học Rhode Island, số liệu do The Guardian dẫn lại, một phản hồi trung bình khoảng 1.000 từ máy (token) của GPT-5 có thể ngốn tới 40 Wh điện, trong khi mức tiêu thụ trung bình là 18,35 Wh, cao gấp 8,6 lần GPT-4 vốn chỉ dừng ở 2,12 Wh.
Nếu nhân con số này với quy mô 2,5 tỷ lượt yêu cầu mỗi ngày trên ChatGPT, tổng điện năng cần thiết có thể chạm ngưỡng 45 GWh/ngày - tương đương công suất của 2 - 3 lò phản ứng hạt nhân, đủ để vận hành một quốc gia nhỏ. Đây là cảnh báo cho thấy “dấu chân năng lượng” của trí tuệ nhân tạo đang ngày càng lớn, kéo theo những lo ngại về tác động môi trường.
Phương pháp ước tính được nhóm nghiên cứu xây dựng dựa trên hai cơ sở: thời gian phản hồi mỗi yêu cầu và mức tiêu thụ điện của phần cứng vận hành mô hình. Do OpenAI chưa công bố số liệu chính thức, nhóm buộc phải đưa ra giả định rằng GPT-5 vận hành trên hệ thống Nvidia DGX H100 hoặc H200 đặt tại trung tâm dữ liệu Microsoft Azure.
Từ thời gian trả lời câu hỏi, họ tính toán lượng điện tiêu thụ theo đơn vị watt-giờ, đồng thời xét đến các yếu tố như hiệu quả sử dụng năng lượng (PUE), hiệu quả sử dụng nước (WUE) và hệ số phát thải carbon (CIF). Trường hợp OpenAI sử dụng thế hệ phần cứng mới hơn như Nvidia Blackwell - nhanh gấp 4 lần thì kết quả có thể sai lệch đáng kể.
Điểm đáng chú ý là cách thiết kế của GPT-5 theo cấu trúc “hỗn hợp chuyên gia” (mixture of experts), tức không phải mọi tham số đều hoạt động trong mỗi lần xử lý. Cách này giúp tiết kiệm năng lượng với những câu hỏi ngắn hoặc ít phức tạp. Tuy nhiên, khi người dùng yêu cầu GPT-5 vận hành ở chế độ “lý luận” đòi hỏi thời gian xử lý dài và nhiều tài nguyên hơn, mức tiêu thụ điện có thể tăng gấp 5 - 10 lần, thậm chí vượt mốc 40 Wh cho một câu trả lời, theo chia sẻ của nhà nghiên cứu Shaolei Ren.
Mặc dù các số liệu hiện tại chỉ mang tính tham khảo, chúng vẫn phản ánh thực tế rằng GPT-5 tiêu hao năng lượng lớn hơn nhiều so với các thế hệ trước, đặt ra bài toán không nhỏ về cân bằng giữa tiến bộ công nghệ và tính bền vững trong kỷ nguyên AI.
