Tiêu xuất khẩu lập kỷ lục và những nỗ lực nâng cao vị thế
Hiện nay giá hồ tiêu đã tăng lên hơn 160 ngàn đồng/kg. Đây là mức giá cao nhất trong gần 10 năm trở lại đây, hứa hẹn mang lại lợi nhuận cao cho người trồng hồ tiêu.
Xuất khẩu tiêu của Việt Nam năm 2024 đã thiết lập mốc kỷ lục mới, với 1,32 tỷ USD. Trong tháng đầu năm 2025, giá tiêu xuất khẩu vẫn đứng ở mức cao, tăng hơn 30% so với giữa năm 2024. Đặc biệt giá tiêu trắng xuất khẩu hiện tăng 16% so với cuối tháng 12/2924 và tăng 38% so với giữa năm 2024. Đây là tín hiệu tích cực cho xuất khẩu tiêu trong năm 2025…
So với năm 2023, lượng tiêu xuất khẩu năm 2024 giảm 5,1%; tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu lại tăng đến 45,4%. Về chủng loại tiêu xuất khẩu trong năm 2024, tiêu đen đạt 220.269 tấn và 1,18 tỷ USD; tiêu trắng đạt 30.331 tấn và 200,6 triệu USD.
Về thị trường, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất của Việt Nam trong năm 2024 với 72.311 tấn, chiếm 28,9% và tăng 33,2% so với năm 2023. Đây cũng là lượng xuất khẩu kỷ lục cao nhất từ trước tới nay, tăng 21,0% so với năm kỷ lục trước đó là 2021 đạt 59.778 tấn. Tiếp theo là các thị trường: UAE 16.391 tấn, tăng 35,1% chiếm 6,5%; Đức 14.580 tấn, tăng 58,2% chiếm 5,8%, Hà Lan 10.745 tấn, tăng 35,2% chiếm 4,3%; Ấn Độ 10.617 tấn, giảm 17,1%, chiếm 4,2%. Nhập khẩu của Trung Quốc đứng ở vị trí thứ 6 đạt 10.549 tấn, giảm 82,4% và chiếm 4,2% thị phần.
Mới đây, Bản đồ số hồ tiêu và gia vị Việt Nam đã được Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) giới thiệu tại Hội nghị thường niên năm 2024. Bản đồ số hồ tiêu và gia vị Việt Nam sẽ cung cấp thông tin về diện tích, sản lượng và vùng trồng hồ tiêu và gia vị tại Việt Nam; hỗ trợ kết nối giữa nhà sản xuất và nhà nhập khẩu, thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Tính năng chính của Bản đồ số gồm: Hiển thị thông tin theo loại cây trồng và năm; cung cấp dữ liệu về thời tiết, thổ nhưỡng và thời gian thu hoạch; liệt kê các doanh nghiệp theo loại hình và chứng nhận. Với những tính năng đó, Bản đồ số sẽ nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý trong ngành gia vị, tăng cường khả năng tiếp cận thị trường quốc tế.
VPSA kỳ vọng Bản đồ số sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao vị thế của ngành gia vị Việt Nam trên thị trường quốc tế; xây dựng bản đồ thảm thực vật, bản đồ đất, bản đồ nước, bản đồ thuốc BVTV…
Theo thống kê của VPSA, cả nước hiện có khoảng 200 doanh nghiệp chế biến, kinh doanh hồ tiêu, trong đó có 15 doanh nghiệp hàng đầu, chiếm 70% lượng xuất khẩu cả nước. Toàn ngành hàng có 14 nhà máy chế biến sâu. Đặc biệt, có 5 doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, chiếm gần 30% thị phần xuất khẩu. Công nghệ chế biến hồ tiêu Việt Nam đã tiếp cận được các tiêu chuẩn của thị trường thế giới nói chung. Các doanh nghiệp có nhà máy chế biến công nghệ cao theo tiêu chuẩn ASTA, ESA, JSSA đã tạo ra sản phẩm đa dạng: Tiêu đen, trắng nguyên hạt, tiêu nghiền bột, đóng gói nhỏ.
Ông Lê Việt Anh, Chánh Văn phòng VPSA đánh giá, với giá hồ tiêu cao hiện nay, sẽ sẽ khuyến khích nông dân tăng cường nỗ lực canh tác, giúp nâng cao năng suất trên mỗi ha trong những năm tới. Tuy nhiên, các khu vực trồng mới sẽ cần thời gian để cho ra sản phẩm, do đó các quốc gia sản xuất như Việt Nam khó có thể phục hồi đáng kể trong thời gian ngắn. Dù vậy, những tín hiệu ban đầu cho vụ mùa năm 2025 tại Việt Nam khá tích cực, với tiềm năng đạt năng suất cao nếu điều kiện thời tiết thuận lợi. Qua đó, kỳ vọng vừa được mùa, vừa được giá.
Hướng tới năm 2025, VPSA cho hay ngành hạt tiêu và gia vị sẽ tập trung hỗ trợ nông dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng và an toàn thực phẩm. Đây là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường và nâng cao vị thế của hạt tiêu Việt Nam trên thị trường thế giới.
VPSA khuyến khích nông dân và doanh nghiệp ngành hàng tiêu nâng cao chất lượng sản phẩm từ khâu trồng, các doanh nghiệp đầu tư chế biến sâu, chế biến sạch, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa thị trường nhằm thâm nhập sâu vào chuỗi cung ứng hạt tiêu toàn cầu.
Xuất khẩu tiêu tiếp tục đón nhận những khởi sắc
Theo Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu trong năm 2024 phần nào ảnh hưởng đến việc sản xuất hồ tiêu của người nông dân. Tuy nhiên, một số khu vực các tỉnh lại ghi nhận diễn biến tình hình thời tiết thuận lợi.
Tại Đắk Nông, thủ phủ của hồ tiêu Việt Nam, sản lượng được ghi nhận tương đương năm ngoái. Sản xuất tại một số khu vực tại các tỉnh trọng điểm còn lại như Gia Lai, Bình Phước, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu cũng có chiều hướng tích cực khi giá hồ tiêu tăng nên người nông dân mạnh dạn đầu tư chăm sóc, phục hồi vườn tiêu hiện có.
Trong khi đó tại tỉnh Đắk Lắk, tỉnh có diện tích và sản lượng hồ tiêu lớn thứ 2, được đánh giá là giảm khi người dân chuyển đổi sang trồng cây sầu riêng và không có nhiều hiện tượng trồng mới. Dự kiến phải qua Tết Nguyên Đán nông dân mới bắt đầu thu hoạch Hồ tiêu và kéo dài đến hết tháng 4/2025.
Sản lượng hồ tiêu toàn cầu năm 2025 được dự báo tiếp tục giảm so với năm 2024, đánh dấu năm giảm thứ tư liên tiếp kể từ năm 2022. Điều này phản ánh thực trạng cây hồ tiêu không còn là cây trồng chủ lực của nhiều nông dân, đặc biệt trong bối cảnh giá trị kinh tế của các cây trồng khác như sầu riêng, cà phê và cọ dầu gia tăng đáng kể. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu với các hiện tượng thời tiết cực đoan đã làm giảm năng suất và gia tăng chi phí duy trì sản xuất cây hồ tiêu.
Nhận định về thị trường xuất khẩu, bà Hoàng Thị Liên – Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam – cho hay, năm 2024, Trung Quốc giảm nhập khẩu hồ tiêu từ Việt Nam đến 82,4% nhưng tăng nhập khẩu từ Indonesia 76,8%. Tuy nhiên, lượng nhập khẩu tăng này vẫn chưa đủ đáp ứng tổng nhu cầu tiêu thụ tại Trung Quốc.
Tồn kho hồ tiêu tại thị trường này đang ở mức thấp, trong khi kỳ vọng giá giảm không thành hiện thực do giá duy trì ổn định ở mức 140.000 đồng/kg trong suốt 3 tháng qua. Dự báo, Trung Quốc có thể sẽ chờ đến vụ thu hoạch chính của Việt Nam (sau Tết Nguyên Đán) để bắt đầu mua trở lại.
Giá hồ tiêu toàn cầu năm 2025 được kỳ vọng tiếp tục duy trì ở mức cao do nguồn cung sụt giảm, trong khi nhu cầu tại các thị trường lớn như Hoa Kỳ và châu Âu vẫn ổn định. Nhu cầu sử dụng hồ tiêu trong ngành thực phẩm và chế biến gia vị vẫn là động lực chính cho thị trường.
Việt Nam và Brazil vẫn giữ vững vị trí là hai quốc gia xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới trong năm 2024. Tuy nhiên, Indonesia đã nổi lên như một nhà cung cấp đáng kể, nhất là khi Việt Nam và Brazil gặp tình trạng mất mùa năm vừa qua.
Trong năm 2025, dự báo sản lượng của Brazil sẽ phục hồi, trong khi Indonesia có thể giảm sản lượng do những khó khăn trong đầu tư và điều kiện thời tiết không thuận lợi. Ấn Độ, một quốc gia tiêu thụ lớn, cũng dự báo giảm sản lượng do ảnh hưởng từ mưa lũ, dẫn đến việc nông dân hạn chế đầu tư và thanh lý hàng tồn kho khi giá nội địa giảm./.
