Cây hành tăm thay thế cây lúa, lạc
Xã Vượng Lộc, Thiên Lộc của huyện Can Lộc là địa phương có diện tích lớn đất cát pha bạc màu, lại rất khó khăn về nước tưới. Trước đây, nông dân trồng lúa cạn và nhiều loại hoa màu nhưng rất thu nhập bấp bênh, năng suất thấp. Tuy nhiên, năm 2014, xã Thiên Lộc đã trông thử nghiệm cây hành tăm, từ đây cây hành tăm đã mang lại hiệu quả kinh tế cho người nông dân. Hiện nay, xã Thiên Lộc có diện tích trồng cây hành tăm lớn nhất huyện Can Lộc và cây hành tăm trở thành thương hiệu của địa phương.
Qua trồng thử nghiệm thấy cây hành tăm thích ứng rất tốt với điều kiện đất đai của địa phương nên nhiều hộ dân đã mạnh dạn chuyển đổi sang trồng loại cây này. Nhờ trồng hành theo đúng yêu cầu kỹ thuật và sản xuất theo hướng hữu cơ nên hành cho nhiều củ, củ to, sáng, năng suất cao, từ đó mang lại thu nhập ổn định cho người dân.
Với người dân xã Thiên Lộc và Vượng Lộc, tháng 7 bắt đầu trồng, tháng 3 thu hoạch. Đến thời điểm này, toàn xã Thiên Lộc đã có 9/10 thôn tập trung trồng hành tăm với diện tích hơn 130 ha. Sau 10 năm có mặt ở Thiên Lộc, hành tăm đã trở thành cây hoa màu chủ lực và ngày càng khẳng định được hiệu quả kinh tế trên đồng đất địa phương.
Ông Võ Trường (thôn Hòa Thịnh, xã Thiên Lộc, huyện Can Lộc), một hộ trồng hành tăm lâu năm chia sẻ: Trước đây, gia đình tôi chủ yếu trồng lúa cạn và các loại hoa màu khác nhưng do đất cao, không chủ động được nguồn nước nên việc trồng lúa kém hiệu quả, năng suất rất thấp nhiều vụ thất thu. Sau khi xã trồng thử nghiệm hành tăm, thấy thích hợp với thổ nhưỡng ở đây, gia đình tôi quyết định chuyển đổi sang trồng hành tăm.
Cũng như Thiên Lộc, trước đây, đa số diện tích đất Cồn Dê thuộc thôn Đồng Huề và Làng Lau ở xã Vượng Lộc (huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) bị bỏ hoang với đầy cỏ dại. Hàng năm, bà con sản xuất lúa nhưng do đất cao, nguồn nước tưới khó khăn và thời tiết không mấy thuận lợi cho việc trồng lúa nên đa số bà con sản xuất với tâm thế “đánh bạc với trời”, một số hộ đã bỏ hoang ruộng.
Đang tập trung thu hoạch những luống hành cuối vụ để kịp giao cho thương lái, ông Tôn Đức Thành (thôn Làng Lau, xã Vượng Lộc) cho biết: Trước đây gia đình ông chủ yếu trồng lúa cạn và khoai lang nhưng năng suất rất bấp bênh. Thấy cây hành tăm chịu được hạn, phù hợp với đất pha cát, có thể tận dụng trồng ở những chân ruộng không có nước, thời gian sinh trưởng khoảng 4 - 5 tháng, trong khi vốn đầu tư ít nên gia đình ông chuyển đổi sang trồng 5 sào hành tăm. Sau nhiều gắn bó với cây trồng này và cho thấy hiệu quả kinh tế cao nên năm 2024 gia đình ông tiếp tục mở rộng thêm 2 - 3 sào.
Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Thanh Cảnh - Phó Chủ tịch UBND xã Thiên Lộc cho biết: Thực hiện đề án tái cơ cấu nông nghiệp, thời gian qua, xã Thiên Lộc đã vận động người dân tiếp tục chuyển đổi một số diện tích trồng cây màu kém hiệu quả sang trồng hành tăm. Cùng với đó, từ mục tiêu đưa cây hành tăm trở thành sản phẩm chủ lực trong phát triển nông nghiệp, chính quyền xã đang định hướng xây dựng thương hiệu hành tăm đạt chuẩn OCOP trong thời gian tới. Bên cạnh đó, nhằm giới thiệu, quảng bá sản phẩm hành sản xuất theo hướng hữu cơ, xã Thiên Lộc đã kết nối tới các thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh, nhằm giúp bà con nông dân mở rộng thị trường và nâng cao thu nhập.
Hiệu quả gấp 2 lần trồng các loại cây khác
Ngay những vụ đầu tiên, cây hành sinh trưởng và phát triển tốt, mang lại thu nhập cho người nông dân trung bình hơn 200 triệu đồng/ha. Hiệu quả kinh tế từ loại cây này vượt ngoài mong đợi nên nhiều hộ gia đình đã mở rộng diện tích.
Chị Võ Thị Khanh (thôn Hồng Tân, xã Thiên Lộc) cho hay: Gia đình tôi trồng 7 sào hành tăm, mỗi năm đem lại thu nhập cho gia đình hơn 100 triệu đồng. So với trồng các loại hoa màu khác, trồng hành tăm mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn rất nhiều. Trồng hành chi phí không quá cao nhưng thu hoạch mất khá nhiều thời gian và kỳ công, đòi hỏi sự kiên nhẫn, chịu khó, nhưng bù lại giá bán hành tăm luôn cao và ổn định nên tạo động lực cho nông dân sản xuất.
Theo người dân trồng hành, mỗi sào hành tăm (500m2) cho năng suất từ 3 - 4 tạ, thu nhập khoảng 15 - 20 triệu đồng, gấp 3 lần so với trồng lúa trước đây.
Anh Tôn Đức Quý (thôn Đồng Huề, xã Vượng Lộc) khẳng định: Trồng hành tăm thu nhập cao gấp mấy lần trồng lúa, lạc. Hành tăm là cây dễ trồng, ít sâu bệnh, phù hợp với đồng đất địa phương và mang lại giá trị kinh tế cao nên đã trở thành sản phẩm hàng hóa mang lại thu nhập khá cao cho người dân. Hành tăm thu hoạch đến đâu thương lái thu mua đến đó nên người dân hết sức yên tâm về đầu ra của sản phẩm.
Vừa thu hoạch củ hành, bà Trần Thị Hạnh (thôn Làng Lau, xã Vượng Lộc) vừa chia sẻ: Trước đây, người dân thôn Làng Lau chúng tôi trồng lúa hoặc các loại rau màu khác nhưng hiệu quả kinh tế rất thấp. Gần chục năm trở lại đây, khi có chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, bà con đã tiến hành chuyển sang trồng cây hành tăm. Những năm qua, cây hành tăm đã thay đổi cuộc sống của bà con. Mỗi sào hành tăm cho năng suất từ 4 - 5 tạ, đem lại thu nhập từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng.
Hành tăm vừa có thể sử dụng lá, vừa sử dụng củ để làm gia vị nên nông dân cũng có thể lựa chọn nhiều cách canh tác. Có hộ lựa chọn gieo giống dày đến khoảng tháng 7, tháng 8 bắt đầu thu hoạch tỉa hành tươi để bán. Có hộ lại lựa chọn đúc theo khóm thưa ngay từ đầu để thu hoạch tập trung vào cuối vụ. Việc tỉa bớt hành tươi để bán vừa cho thu nhập hàng ngày, số còn lại để lấy củ vì bán hành củ cho thu nhập cao hơn. Giá bán hành củ tùy vào thời vụ dao động khoảng từ 60 - 120 nghìn đồng/kg, có thời điểm hành tăm còn đạt 200 nghìn đồng/kg.
Theo kinh nghiệm của những hộ dân trồng hành tăm lâu năm, hành được gieo trồng thành từng luống, sau khi gieo, sử dụng rơm, vỏ trấu hoặc lá thông phủ lên mặt đất để tạo độ tơi xốp cho đất. Đặc biệt, việc sử dụng lá thông để phủ lên luống giúp giảm chi phí, chống được thời tiết nóng, lạnh, nâng đỡ cây non phát triển tốt, tránh được côn trùng, sâu bệnh gây hại và là nguồn bổ sung dinh dưỡng hữu cơ cho cây hành phát triển tốt, đảm bảo sản phẩm an toàn, chất lượng. Ngoài ra, trong quá trình sinh trưởng của hành tăm, người dân cũng thường xuyên phải theo dõi thời tiết để lựa chọn phương pháp chăm sóc theo kinh nghiệm đã tích luỹ được.
Theo Phòng NN-PTNT huyện Can Lộc: Năm 2023, diện tích hành tăm của huyện đạt 258 ha, năng suất 70,48 tạ/ha, sản lượng 1.820 tấn. Tập trung chủ yếu ở các xã Thiên Lộc, Vượng Lộc và Thuần Thiện. Can Lộc là địa phương có diện tích sản xuất hành tăm nhiều nhất tỉnh Hà Tĩnh. Thời gian qua, cây hành tăm đã góp phần nâng cao thu nhập, mức sống cho người dân.
Hiện nay, huyện Can Lộc đang tập trung khuyến khích chuyển đổi những diện tích đất sản xuất kém hiệu quả sang trồng hành tăm phù hợp với thổ nhưỡng của địa phương; đồng thời xây dựng chỉ dẫn địa lý “Thiên Lộc” cho sản phẩm hành tăm Can Lộc, đưa cây hành tăm trở thành sản phẩm rau màu chủ lực trong phát triển nông nghiệp, góp phần thực hiện thành công đề án tái cơ cấu nông nghiệp tỉnh Hà Tĩnh./.
