Nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong các ngành STEM, Chính phủ đã triển khai cơ chế tín dụng ưu đãi vượt trội, hỗ trợ học sinh, sinh viên, học viên thạc sĩ và nghiên cứu sinh yên tâm học tập, nghiên cứu và khởi nghiệp.
Chính sách này không chỉ góp phần phát triển nhân lực công nghệ cao mà còn tạo động lực cho các mục tiêu đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.
Ngân hàng Chính sách xã hội là đầu mối triển khai các khoản vay ưu đãi, với mức vốn tối đa bao gồm toàn bộ học phí được xác nhận bởi nhà trường, chi phí sinh hoạt và các chi phí học tập khác. Thời hạn vay được thiết kế linh hoạt, bao gồm thời gian giải ngân, khoảng thời gian từ khi kết thúc khóa học đến lúc bắt đầu trả nợ, và cả thời hạn trả nợ. Với những khóa học kéo dài 5 năm, tổng thời gian vay có thể lên tới 11 năm, giúp người học tập trung vào việc học mà không bị áp lực tài chính.
Chính phủ cũng đã quy định cơ chế cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội xem xét gia hạn nợ khi người vay gặp khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập và khởi nghiệp. Bộ Tài chính nhận định, những ưu đãi tín dụng này mang tính toàn diện, đột phá và nhân văn, đồng thời chuẩn bị đội ngũ nhân lực kỹ thuật cao, hỗ trợ thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển bền vững.
Theo ước tính, Việt Nam sẽ cần khoảng 1,2 triệu lao động trong các lĩnh vực công nghiệp công nghệ cao, tự động hóa và robot vào năm 2030, phục vụ cả nhu cầu trong nước lẫn xuất khẩu. Riêng ngành thiết kế bán dẫn và vi mạch, nhu cầu nhân lực dự kiến lên tới 50.000 người.
Ông Nguyễn Đức Minh, Phó Hiệu trưởng Trường Điện - Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, mặc dù AI và robot đang được ứng dụng rộng rãi, thực tế thị trường lao động lại đang đối diện tình trạng “thừa thợ thiếu thầy”. Các doanh nghiệp hiện thiếu hụt kỹ sư có khả năng phân tích, xử lý dữ liệu và phối hợp quản lý chuỗi sản xuất, thay vì thiếu lao động phổ thông.
Tại Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035, với tầm nhìn đến 2045, Chính phủ xác định tăng nhanh quy mô đào tạo trình độ cao cho khối ngành STEM, đặc biệt là các ngành khoa học cơ bản, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học. Hệ thống giáo dục đại học Việt Nam đang dần được xếp vào nhóm dẫn đầu khu vực châu Á trong đào tạo và nghiên cứu các ngành STEM trọng điểm.
Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ nhấn mạnh giải pháp trọng tâm là tăng cường đầu tư cho giáo dục STEM, mở rộng hỗ trợ tài chính cho người học, đồng thời nghiên cứu điều chỉnh quy định tín dụng ưu đãi theo hướng nâng mức vay, giảm lãi suất, kéo dài thời hạn trả nợ và ưu tiên đặc biệt cho các ngành STEM.
