Đặc biệt hiện nay, đất nước ta, dân tộc ta như nhận định của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Với tinh thần khiêm tốn của người cộng sản, chúng ta hoàn toàn có quyền tự hào: chưa bao giờ cơ đồ, vị thế, tiềm lực của đất nước lại tốt đẹp, vững vàng và có uy tín cao trên trường Quốc tế như ngày hôm nay. Song, chúng ta tuyệt đối không được chủ quan, ngủ yên trên những thành tựu của công cuộc đổi mới sau 40 năm mang lại.
Bởi tình hình chính trị, kinh tế, đối ngoại trên thế giới đang có những diễn biến rất khó lường. Các thế lực thù địch, nhất là trên mặt trận tư tưởng, dư luận đang ra sức chống phá sự lãnh đạo của Đảng, chống phá chế độ Xã Hội Chủ Nghĩa, xuyên tạc, bóp méo những thành tựu của công cuộc đổi mới do Đảng lãnh đạo. Trước tình hình đó, Báo chí đã có công lớn, kiên quyết đấu tranh vạch trần những luận điểm sai trái, phản động của kẻ thù, bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng là Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, bảo vệ và khẳng định mạnh mẽ những thành quả, thành tựu to lớn về mọi mặt của công cuộc đổi mới do Đảng lãnh đạo 40 năm nay.
Tuy nhiên, để tiếp tục hoàn thành được những nhiệm vụ to lớn trên đây, báo chí phải vượt qua những rào cản, thách thức không nhỏ sau đây:
Một là: Cạnh tranh khốc liệt với mạng xã hội, báo chí hoạt động trong thời đại kỷ nguyên số, với sự xuất hiện của các tập đoàn truyền thông khổng lồ như Facebook, Google, Amazon, Apple, Microsoft,... đang định hình các hoạt động của internet, gây ảnh hưởng rất lớn đến cấu trúc toàn bộ môi trường truyền thông kĩ thuật số.
Trước thực trạng đó, báo chí chính thống ngày càng phải cạnh tranh khốc liệt với mạng xã hội, bởi sự thông tin quá nhanh nhạy, đa chiều, bao trùm rất nhiều lĩnh vực của đời sống - xã hội. Không ít độc giả hiện nay “nghiện” mạng xã hội, họ không còn quan tâm, không đọc, nghe, xem báo chí truyền thống nữa. Độc giả đang có tâm lý “chê” báo chính thống vừa thông tin chậm, vừa phản ánh một chiều, né tránh nhiều vấn đề gai góc, nhạy cảm trong xã hội.
Nhưng chính mạng xã hội cũng đang có những yếu điểm chết người, làm giảm hoặc mất lòng tin của độc giả vì chứa đựng quá nhiều thông tin độc hại, giả dối, sai sự thật, thậm chí là lừa đảo trắng trợn.
Do đó, để cạnh tranh, giành giật độc giả với mạng xã hội, báo chí có một con đường là phải thông tin nhanh, trung thực, khách quan, lên án, bóc trần mọitin giả, xấu độc của mạng xã hội, duy trì mối quan hệ máu thịt với độc giả, khán giả, thính giả, tranh thủ hợp tác với các nền tảng công nghệ nhưng không quá phụ thuộc vào họ để thua thiệt về nội dung và có nguồn thu quảng cáo.
Hai là: Do ngày càng phải cạnh tranh khốc liệt với mạng xã hội, nên báo chí bắt buộc phải “chuyển đổi số”. Đây vừa là xu thế vừa là nhu cầu “tự thân tất yếu” vì không chuyển đổi số, báo chí sẽ lạc hậu và không còn đường sống. Nhưng chuyển đổi số không đơn giản khi các tòa soạn không những phải đầu tư công nghệ, phần mềm hiện đại mà còn phải đào tạo nguồn nhân lực có đủ khả năng, trình độ sử dụng thành thạo các công nghệ với những kỹ năng mềm cần thiết.
Ba là:Báo chí phải luôn đổi mới sáng tạo, nhất là trong thời đại kỷ nguyên số. Trong thời đại hiện nay, báo chí phải tạo ra được những tác phẩm, sản phẩm mới để thu hút độc giả, nghĩa là phải sáng tạo ra những hình thức, cách thể hiện, kể chuyện hấp dẫn kết hợp với sự sáng tạo của con người với công nghệ độc đáo và làm sao lan tỏa được trong các thể loại báo chí (Báo in, báo nói, báo hình, báo kỹ thuật số) và đặc biệt trở thành nhận thức, ý thức thường xuyên trong mỗi tòa soạn, mỗi cán bộ, phóng viên, biên tập viên và với tất cả các hệ thống truyền thông.
Bốn là: Nguồn tài chính dành cho hoạt động báo chí ngày càng eo hẹp. Hiện nay, trừ một số Cơ quan Báo chí được Nhà nước tài trợ còn lại hầu hết các Báo và Tạp chí đều phải “tự lo” tài chính để hoạt động. Các Tòa soạn đều đang phải đau đầu, căng mình suy nghĩ, trăn trở tìm mọi giải pháp để có nguồn thu.
Trước đây, để có nguồn thu, các Báo, Tạp chí đều chủ động đi “xin” quảng cáo của các doanh nghiệp, đối tác, thậm chỉ còn dùng “chiêu” đánh đấm, dọa nạt để có nguồn thu. Nhưng hiện nay, những cách làm đó đã hết thời, thậm chí vi phạm pháp luật, gây nguy hại làm ảnh hưởng xấu đến chức năng, vai trò, vị thế của báo chí.
Bởi vậy, muốn có nguồn thu, Báo chí nhất là Tạp chí cần có một cuộc cách mạng trong nhận thức, tư duy và điều hành quản lý. Và trước tiên điều cần khẳng định: Nội dung vẫn là yếu tố quan trọng bậc nhất. Một tờ Báo, Tạp chí có nhiều bài hay, hấp dẫn, được nhiều loại bạn đọc quan tâm tìm đọc, chắc chắn ấn phẩm đó sẽ dễ làm ăn, dễ có cảm tình với đối tác mình đang cần họ. Thứ đến, các tòa soạn, nhất là Tạp chí cần có những nhà báo, chuyên gia giỏi, am hiểu sâu sắc về tình hình kinh tế, xã hội, văn hóa, tài chính của đất nước, có trình độ, khả năng tương tác, làm việc sâu về chuyên môn với một số ngành, địa phương, doanh nghiệp để đồng hành với họ trong kế hoạch sản xuất, kinh doanh, khai thác các dự án lớn. Qua đó, phối hợp xuất bản các chuyên trang, chuyên đề, ấn phẩm giúp họ quảng bá, truyền thông kết quả sản xuất, kinh doanh và đưa các sản phẩm ra thị trường trong và ngoài nước.
Tóm lại, trong thời đại kỷ nguyên số, hoạt động báo chí đang đứng trước rất nhiều khó khăn, thách thức, nhưng bằng trí tuệ và bản lĩnh của người làm Báo Cách mạng, nhất định chúng ta sẽ vượt qua để hoàn thành xuất sắc sứ mệnh vẻ vang của mình.
