Ứng dụng công nghệ số: Chìa khóa minh bạch hóa ngành gỗ
Tại TP.HCM, trong hai ngày 11-12/9, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm phối hợp cùng Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) đã tổ chức diễn đàn “Đảm bảo nguyên liệu gỗ hợp pháp hướng tới phát triển lâm nghiệp bền vững tại Việt Nam”. Sự kiện không chỉ là nơi tổng kết bốn năm triển khai dự án “Hỗ trợ thực hiện Hiệp định Đối tác Tự nguyện VPA/FLEGT” do Bộ Hợp tác Kinh tế và Phát triển Liên bang Đức (BMZ) tài trợ với ngân sách 4,3 triệu euro, mà còn đánh dấu bước tiến mới của ngành lâm nghiệp trong hành trình chuyển đổi số.
Một loạt giải pháp công nghệ đã được giới thiệu, trong đó nổi bật là WooID - công cụ nhận diện gỗ dựa trên trí tuệ nhân tạo. Được phát triển từ cơ sở dữ liệu gần 3.000 mẫu gỗ và huấn luyện bằng 100.000 hình ảnh, WoodID có khả năng xác định nhanh 260 loài gỗ với độ chính xác lên tới 98,6%, chỉ trong vòng chưa đầy một giây.
Điểm đặc biệt của ứng dụng này là có thể sử dụng ngoại tuyến, hỗ trợ hiệu quả cho hải quan và kiểm lâm trong việc xác minh nguồn gốc gỗ ngay tại cửa khẩu. Từ khi ra mắt tháng 6/2024, WoodID đã có hơn 8.500 lượt tải về và đang được xem xét để tích hợp vào hệ thống khai báo điện tử của cơ quan quản lý.
Theo bà Anja Barth - Cố vấn trưởng GIZ Việt Nam, thách thức lớn nhất không nằm ở công cụ, mà ở việc mở rộng cơ sở dữ liệu và đưa WoodID vào quy trình chính thức, nhằm minh bạch hóa toàn diện chuỗi cung ứng gỗ hợp pháp tại Việt Nam và quốc tế. Đến nay, khoảng 1.500 cán bộ và doanh nghiệp đã được tập huấn sử dụng, kèm theo video và tài liệu hướng dẫn trực tuyến.
Số hóa chuỗi cung ứng làm nền tảng cho phát triển lâm nghiệp bền vững
Cùng với WoodID, diễn đàn còn giới thiệu hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp Việt Nam iTWood, do Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam nghiên cứu. Đây là giải pháp công nghệ số quan trọng, tích hợp với hệ thống FORMIS, cho phép số hóa toàn bộ quy trình quản lý, từ cấp mã số vùng trồng rừng, phòng cháy chữa cháy, đến quản lý tín chỉ carbon rừng.
Năm 2024, iTwood được thí điểm tại Bắc Giang, Lạng Sơn, Phú Thọ, Tuyên Quang và Yên Bái, bước đầu hình thành các vùng trồng rừng nguyên liệu có mã số, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu sang Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc. Ứng dụng này mở ra cơ hội xây dựng hồ sơ gỗ hợp pháp một cách đầy đủ, minh bạch, đồng thời củng cố niềm tin của thị trường quốc tế vào sản phẩm gỗ Việt Nam.
Phó Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, ông Nguyễn Hữu Thiện, khẳng định việc ứng dụng công nghệ không chỉ nâng cao năng lực quản lý, trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp, mà còn tạo nền tảng pháp lý - kỹ thuật vững chắc để bảo đảm nguồn lâm sản hợp pháp. Sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp và các tổ chức xã hội dân sự sẽ là yếu tố then chốt để đưa ngành lâm nghiệp Việt Nam tiến tới phát triển bền vững.
