Dân Peru từ xa xưa đã sử dụng loại hạt này làm thức ăn và gọi tên là: Sacha inchi (lạc sacha), Inca inchi (lạc núi), hoặc Inca nut (lạc Inca). Sản phẩm chính của cây Sachi là hạt, hạt làm thực phẩm hoặc ép lấy dầu..., có giá trị dinh dưỡng cao, tốt cho sức khỏe, đặc biệt là giàu Omega 3, 6 và 9; ngoài ra lá được sử dụng làm thực phẩm, trà.
Sachi là cây dây leo thân gỗ, khi trồng thường để cây cao khoảng 2m rất thuận tiện cho việc thu hoạch quả. Lá hình tim có khía răng cưa mọc so le, lá dài 10 tới 12 cm và rộng 8 tới 10 cm, với cuống lá dài 2-5 cm. Các hoa đực nhỏ màu trắng mọc thành cụm ở nách lá; hoa cái nằm ở gốc cụm hoa đực. Cây ra hoa, quả gần như quanh năm.
Quả là dạng quả nang đường kính khoảng 3 cm với 4-7 cánh, quả có năm cánh trông giống hình ngôi sao; khi non quả màu xanh và đổi sang màu nâu đen khi già. Trong quá trình chín thì quả chứa một lớp cùi thịt màu đen không ăn được, thường để cho quả khô đi trên cây trước khi thu hoạch. Bên trong các cách quả là các hạt hình ô van màu nâu sẫm, mỗi cánh có một hạt.
Cây Sachi là cây ưa sáng, có biên độ nhiệt độ rộng từ 10-360C, lượng mưa từ 1.000-1.500mm, cây đều sinh trưởng phát triển tốt. Sachi có thể trồng trên nhiều loại đất như đất đỏ bazan, đất xám, đất thịt pha cát, đất phù sa cổ,… thích hợp nhất là đất có hàm hượng mùn cao, đất phù sa ven sông, pH từ 4,5-6,5; đất phải thoát nước tốt, không được ngập úng; chủ động được tưới tiêu.
Thời gian trồng khoảng 10-12 tháng thì cây bắt đầu cho thu hoạch quả, trồng một lần cho thu hoạch từ 15-25 năm, cây càng lớn thì sản lượng hạt càng cao. Năng suất hạt sau 3 năm trồng khoảng 3-6 tấn/ha/năm. Năm 2014, cây Sachi nhập vào Việt Nam trồng thử nghiệm tại Hà Nội và cây đã ra hoa, quả; năm đầu thu 0,7-1 tấn hạt/ha.
Cây Sachi có thể trồng thuần, trồng xen, đặc biệt có thể tận dụng hàng rào để trồng cho cây leo bám vào. Mật độ trồng khoảng 3.300 cây/ha, trồng cây Sachi cần phải làm giàn để cây leo bám. Giàn có thể làm như sau: Cọc hình chữ T có thể làm bằng tre, bê tông, thép, gỗ dài 2m; trên đầu cọc là thanh ngang dài 1,2m. Chôn cọc sâu 40cm, cọc chôn giữa các luống trồng cây (các hàng cọc cách nhau 2-3m). Dùng dây thép mạ kẽm căng giữa các cột trên cùng một hàng với nhau; dây đầu tiên buộc trên đỉnh các cọc, dây thứ 2 cột xuống dưới cách dây đầu 60cm; dây thứ 3, thứ 4 buộc 2 đầu thanh ngang (chữ T).
Hiện nay, Công ty cổ phần Sacha Inchi Việt Nam đang tiến hành trồng khảo nghiệm cây Sachi ở nhiều nơi như Ninh Bình, Đăk Lăk, Sơn La, Hòa Bình; công ty thu mua với giá từ 30.000 - 40.000 đồng/kg hạt. Cây trồng vào tháng 8 năm 2015, hiện tại cây đang có hoa và quả, chuẩn bị cho thu hoạch lứa quả đầu tiên. Điểm đặc biệt là ở mỗi nách lá có một hoa; từ chiều cao thân khoảng 0,8m trở lên đến ngọn đều có hoa, quả và có khoảng 50 quả.
Cây Sachi dễ trồng, dễ chăm sóc, ít sâu bệnh hại; cây trồng nhanh có quả, chỉ đầu tư giống trồng một lần cho thu hoạch quả trong nhiều năm. Cây trồng chưa được 1 năm mà thấy cây đã có rất nhiều quả và vẫn đang tiếp tục ra hoa. Chứng tỏ cây thích hợp với điều kiện khí hậu ở nhiều vùng.
Khi mô hình thành công, sẽ có thêm sản phẩm hạt Sachi giàu dinh dưõng đáp ứng nhu cầu của người dân, bổ sung thêm cây trồng mới cho địa phương. Ngoài ra, cây Sachi có nguồn gốc từ rừng nhiệt đới vùng Amazôn, thiết nghĩ cây có thể trồng dưới tán rừng thưa, nhằm tận dụng đất dưới tán rừng tăng thu nhập cho người dân sống gần rừng, góp phần bảo vệ rừng hiệu quả./.
