“Tầng ôzôn" (tiếng Anh là Ozone, còn được phiên âm là ô-dôn) có nghĩa là tầng ozon khí quyển bên trên tầng biên hành tinh. (Theo Công ước Viên năm 1985). Nhìn từ góc độ khoa học, dưới tác động của áp suất, nhiệt độ, các điều kiện tại tầng bình lưu (đặc biệt là tia cực tím), một nguyên tử Oxi (O2) sẽ kết hợp với một phân tử Oxi (O) để tại ra Ozon (O3) và tạo ra tầng Ozon.
Tầng ozon có vai trò đặc biệt quan trọng đối với hành tinh, môi trường sống và con người; Tầng ozon hấp thụ tia cực tím từ bức xạ của mặt trời đến trái đất, giúp bảo vệ môi trường, khí hậu và sinh vật sống; Trong đó, vai trò của tầng ozon giúp con người có thể tránh được nguy cơ mắc phải các bệnh về da và ung thư; Ngoài ra, khi tầng ozon bị suy giảm cũng có thể gây ra biến đổi khí hậu; Với vai trò của của tầng ozon, pháp luật quốc tế và pháp luật Việt Nam quy định rất rõ việc bảo vệ tầng ozon.
Tại Công ước Viên năm 1985 quy định nghĩa vụ chung trong bảo vệ tầng ozon như sau: “Các bên sẽ dùng những biện pháp thích hợp phù hợp với các điều khoản của Công ước này và của các Nghị định thư có hiệu lực họ đã tham gia để bảo vệ sức khoẻ con người và môi trường chống lại những ảnh hưởng có hại phát sinh hoặc dễ phát sinh từ những hoạt động của con người làm thay đổi hoặc dễ làm thay đổi tầng ôzôn”.
Ở đây, phù hợp với các phương tiện hiện có và trong phạm vi khả năng của mình, các bên sẽ: - Hợp tác bằng các quan trắc có hệ thống, nghiên cứu và trao đổi thông tin để hiểu rõ và đánh giá tốt hơn những ảnh hưởng của các hoạt động của con người đến tầng ozon và những ảnh hưởng đến sức khoẻ con người và môi trường do biến đổi tầng ozon;
- Chấp nhận các biện pháp pháp lý hoặc hành chính và hợp tác trong việc phối hợp điều chỉnh các chính sách thích hợp để kiểm soát hạn chế, giảm bớt hoặc ngăn chặn những hoạt động của con người trong phạm vi quyền hạn hoặc sự kiểm soát của mình nếu như thấy rằng các hoạt động đó có hoặc dễ có những ảnh hưởng có hại do sự biến đổi hoặc dễ biến đổi tầng ozon.
- Hợp tác trong việc hệ thống hoá các biện pháp, thủ tục và tiêu chuẩn đã nhất trí để thực hiện Công ước này, nhằm chấp nhận và thi hành các Nghị định thư và các văn bản phụ lục.
- Hợp tác với những cơ quan ở quốc tế có thẩm quyền để thi hành có hiệu quả Công ước này và các Nghị định thư mà họ tham gia.
Theo Điều 92 Luật Bảo vệ môi trường 2020, bảo vệ tầng ozon là hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm ngăn ngừa sự suy giảm tầng ozon, hạn chế tác động có hại của bức xạ cực tím từ Mặt Trời.
Nội dung bảo vệ tầng ozon bao gồm: - Quản lý hoạt động sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu, tiêu thụ và loại trừ các chất làm suy giảm tầng ozon, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát trong khuôn khổ điều ước quốc tế về bảo vệ tầng ozon mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên;
- Thực hiện việc thu gom, tái chế, tái sử dụng hoặc tiêu hủy các chất làm suy giảm tầng ozon, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát thuộc điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên về bảo vệ tầng ozon trong thiết bị có các chất này khi không còn sử dụng;
- Phát triển và ứng dụng công nghệ, thiết bị sử dụng các chất không làm suy giảm tầng ozon, chất thân thiện khí hậu./.
