Quất Tứ Liên – Đặc Sản Hà Nội
Làng Tứ Liên, nằm ở quận Tây Hồ, Hà Nội, từ lâu đã được biết đến là cái nôi của giống quất Tứ Liên nổi tiếng. Với điều kiện khí hậu và đất đai thuận lợi, quất nơi đây luôn có sự khác biệt rõ rệt về chất lượng quả và hình dáng cây. Những cây quất Tứ Liên thường được trồng trong các chậu đất nung, tán rộng và trái mọc đều, mỗi quả quất mang màu vàng óng ánh, khi chín có hình dáng tròn đều, sắc nét, tạo nên vẻ đẹp thu hút người mua ngay từ cái nhìn đầu tiên.
Dọc các con phố làng, tiếng cười nói, trao đổi giữa những người bán và người mua vang lên không ngớt. Những thương lái từ khắp nơi đổ về đây để chọn lựa những cây quất đẹp nhất, sẵn sàng đưa về các thành phố lớn, phục vụ nhu cầu trang trí trong những ngày Tết Nguyên Đán. Mỗi cây quất Tứ Liên đều phải trải qua quá trình chăm sóc tỉ mỉ, từ việc cắt tỉa cành lá đến việc tưới nước, bón phân sao cho quả trĩu trĩu, sắc vàng rực rỡ, đúng dịp Tết.
Chị Nguyễn Thị Mai, một người bán quất Tứ Liên chia sẻ: “Mùa quất Tết năm nay đến sớm hơn mọi năm, nhưng người dân vẫn chọn quất Tứ Liên vì quả đẹp, cây khỏe, đặc biệt là yếu tố phong thủy của nó. Quất Tứ Liên mang đến sự may mắn, thịnh vượng, vì vậy vào dịp Tết, không thể thiếu cây quất trong nhà".
Anh Phan Duy Hưng chủ vườn quất Tứ Liên thành viên Hội làng nghề quất cảnh truyền thống Tứ Liên cho biết: Quất năm nay bị ảnh hưởng mất 40% so với những năm trước do ảnh hưởng của bão Yagi vừa qua, lý do là bị ngập nước làm cho cây bị chột khiến năng suất bị giảm đi. Còn những cây không bị ngập nước thì vẫn cho năng suất tốt.
Để có được những cây quất đẹp, các nghệ nhân ở Tứ Liên phải kiên trì, tỉ mỉ chăm sóc trong suốt cả năm. Quy trình này không đơn giản, mỗi cây quất phải trải qua quá trình tạo dáng, định hình từ khi còn nhỏ cho đến lúc trưởng thành. Những cây quất lớn, quả to, đều màu được chọn lọc và chăm sóc đặc biệt để mang đến cho người mua sự hài lòng tuyệt đối. Chính vì thế mà nhiều gia đình đã xây dựng nhà ở tại vườn quất để tiện cho việc chăm sóc và cắt tỉa cảnh.
Bà Ngô Thị Ngà Chủ tịch Hội làng nghề quất cảnh phường Tứ Liên (quận Tây Hồ, Hà Nội) chia sẻ: “Ngày xưa quất Tứ Liên được trồng dưới đất thôi, còn bây giờ đầu tư công nghệ chắm sóc cách trồng nhiều hơn như: trồng vào ang, lọ, chậu, bình… Chúng tôi cũng sử dụng các loại thuốc thực vật cao cấp đảm bảo cho cây được sống lâu hơn cho nên rất thuận tiện cho cả người trồng và người sử dụng, cây quất mang về nhà là rất sạch sẽ, không bị bùn đất rơi vãi ra nhà cho nên là đối với chất lượng quất của Tứ Liên luôn được đảm bảo về chất lượng và hình thức và nó khác hẳn so với quất nơi khác là vì thế.
Còn đối với người tiêu dùng để phân biệt được đâu là quất Tứ Liên ngoài thị trường thì rất khó, chỉ có người trồng mới biết được. Theo kinh nghiệm của tôi thì quất Tứ Liên có lá to dày xanh, quả to sáng không bị xỉn màu, có lộc hoa quả đầy đủ và giá trị thời gian sử dụng được lâu”.
Còn theo các chuyên gia phong thuỷ, quất cảnh chưng Tết là một trong số rất ít loại cây tụ hội đầy đủ các yếu tố ngũ hành. Đó chính là kim (có hoa màu trắng) sinh thủy (lá xanh đậm), thủy sinh mộc (chính là thân cây), mộc sinh hỏa (quả khi đã chín), hỏa sinh thổ (đất trồng), thổ sinh kim (hoa màu trắng). Chính vì vậy cây quất phù hợp với tất cả mọi người và những điều tốt đẹp đều sẽ đến với gia chủ trong năm mới.
Khi chọn quất làm cây cảnh nên chọn những cây nhiều quả, cành lá xum xuê càng tốt bởi theo phong thủy quả càng sai thì tài lộc càng nhiều. Khi quất ra hoa cũng là lúc thủy sinh mộc, đây chính là hiện thân của sinh khí mang đến may mắn, thành công trong công việc đặc biệt là những người kinh doanh buôn bán. Bên cạnh đó quất trĩu quả cũng là biểu tượng cho sức khỏe, bình an, trường thọ và sự may mắn trong tình duyên.
Thị trường quất Tứ Liên năm nay bắt đầu sôi động
Tại các cửa hàng, khu chợ Tết, quất Tứ Liên được trưng bày trong các chậu nhỏ, lớn với nhiều mức giá khác nhau, từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng, tùy vào kích thước và chất lượng cây. Bên cạnh những chậu quất lớn, những cây quất bonsai mini cũng được nhiều người lựa chọn vì sự nhỏ gọn và dễ dàng trưng bày trong không gian nhà phố.
Anh Quang Minh, một thương lái từ Hà Nội cho biết: “Chúng tôi đặt hàng từ đầu tháng 11 đến thời điểm này thì các vườn quất Tứ Liên đã sẵn sàng cung cấp sản phẩm cho thị trường. Chúng tôi nhận thấy nhu cầu quất Tứ Liên năm nay rất cao, đặc biệt là các khách hàng từ các thành phố lớn”.
Quất Tứ Liên còn mang trong mình giá trị văn hóa, phản ánh một phần quan niệm tâm linh của người Việt. Với người dân Thủ đô, cây quất không chỉ là vật trang trí mà còn là biểu tượng của sự an lành, thịnh vượng và may mắn trong năm mới. Bởi vậy, vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán, quất Tứ Liên không chỉ đơn giản là cây cảnh, mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong phong tục, tín ngưỡng của người dân nơi đây.
Chính vì vậy, mỗi khi Tết đến xuân về, ngoài việc xem ngày tốt xấu để dọn dẹp nhà cửa đón Tết, nhà nhà đều bài trí cây quất với hy vọng mang lại niềm vui và may mắn trong cả năm cho gia đình.
Bà Ngô Thị Ngà cho biết: Đối với người Hà Nội thì cây quất từ lâu đã trở thành nét đẹp văn hoá và ý nghĩa trong ngày Tết cổ truyền. Ngày Tết trang trí cây quất trong nhà không chỉ cho đẹp mà gia chủ thông qua biểu tưởng cây quất mong muốn gia đình may mắn, thịnh vượng, sinh sôi nảy nở trong năm mới với những khởi đầu tốt đẹp. Và đó cũng gắn liền với ghi thức truyền thống giữ gìn bản sắc văn hoá của người Hà Nội.
Với những giống quất chất lượng, quá trình chăm sóc tỉ mỉ cùng sự yêu thích của người tiêu dùng, chắc chắn rằng trong những mùa Tết tiếp theo, quất Tứ Liên vẫn sẽ giữ vững được vị thế của mình, là món quà không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên Đán của mọi gia đình Việt./.
