Biến phế phẩm thành chất tẩy rửa xanh
Mỗi năm, các vùng trồng dứa của Thanh Hóa thải ra hàng chục nghìn tấn vỏ dứa. Trước đây, lượng phế phẩm này thường bị vứt bỏ ngoài đồng ruộng hoặc chôn lấp, gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nhờ sự sáng tạo của kỹ sư Lê Duy Hoàng, những đống vỏ dứa bỏ đi ấy đã bước sang một hành trình mới, trở thành “vàng xanh” để xuất khẩu.
Từng có một công việc ổn định tại Hà Nội, nhưng niềm đam mê nông nghiệp vẫn luôn thôi thúc anh Hoàng trở về quê hương Thanh Hóa để tìm tòi, nghiên cứu, góp phần giảm bớt nhọc nhằn cho người nông dân. Một lần trở về quê, chứng kiến những cánh đồng ngập tràn vỏ dứa thối rữa, bốc mùi nồng nặc sau mỗi vụ thu hoạch, anh càng thêm quyết tâm hành động.
Từ đó, anh bắt đầu mày mò nghiên cứu quy trình lên men vỏ dứa. Ban đầu, ý tưởng của anh chỉ đơn giản là tạo ra nước lau nhà an toàn cho gia đình. Trong quá trình tìm tòi, anh may mắn gặp gỡ một chuyên gia người Nhật Bản, người đã hướng dẫn anh kỹ thuật lên men enzyme tự nhiên, mở ra tiềm năng lớn hơn cho loại phế phẩm nông nghiệp này.
Trải qua hàng trăm lần thử nghiệm thất bại, đến năm 2019, anh Hoàng thành lập Công ty TNHH Fuwa Biotech, chính thức đưa ra thị trường các sản phẩm tẩy rửa sinh học chiết xuất enzyme từ vỏ dứa lên men.
“Chúng tôi tạo ra sản phẩm trước hết để bảo vệ sức khỏe gia đình khỏi hóa chất độc hại, sau đó mới nghĩ đến kinh doanh. Từ sự giản dị ấy, sản phẩm đã dần được mọi người đón nhận,” anh Hoàng chia sẻ.
Không dừng lại ở thị trường trong nước, Fuwa Biotech đã từng bước chinh phục các thị trường khó tính như Mỹ, Đức, Singapore, Malaysia... Các sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao cùng nhiều giải thưởng quốc tế về khởi nghiệp sinh thái. Quan trọng hơn, toàn bộ quy trình sản xuất của Fuwa được xây dựng theo mô hình kinh tế tuần hoàn: sau khi chiết xuất enzyme, phần bã còn lại tiếp tục được tận dụng làm phân bón hữu cơ hoặc thức ăn chăn nuôi. Công ty cũng khuyến khích khách hàng tái sử dụng chai lọ cũ thông qua hình thức refill, góp phần giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường.
Hành trình đưa tre, cói vươn ra thế giới
Những năm gần đây, rác thải nông nghiệp không chỉ là nỗi lo của các chuyên gia mà còn khiến nhiều người dân trăn trở. Ở Thanh Hóa, nhiều bạn trẻ đã tìm ra hướng đi mới từ những nguyên liệu quen thuộc như tre, cói – những thứ trước đây chỉ được coi là nguyên liệu thô, chưa được tận dụng hết giá trị.
Tại huyện Nga Sơn (cũ), vùng đất trước kia còn nghèo khó, nghề dệt chiếu cói từng chỉ bán quanh quẩn trong nước, nay đã bước ra thị trường thế giới. Anh Phạm Minh Tôn, Giám đốc Công ty CP Việt Anh, là người tiên phong mở đường. Năm 2011, sau nhiều lần thất bại, lô chiếu cói đầu tiên của anh đã được xuất khẩu sang châu Âu. Để đáp ứng yêu cầu khắt khe về chất lượng, độ bền và độ an toàn, anh Tôn cùng cộng sự kiên trì điều chỉnh quy trình sản xuất. Giờ đây, chiếu cói, thảm cói Nga Sơn đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản, Pháp, Anh…
Hay những cây tre già trên quê hương huyện Thường Xuân (cũ), anh Lê Xuân Lâm đã tìm ra một hướng đi mới đầy táo bạo. Thay vì để tre chỉ đơn thuần là nguyên liệu cho các sản phẩm truyền thống, anh Lâm quyết định làm ống hút tre, một sản phẩm thân thiện với môi trường để thay thế ống hút nhựa dùng một lần. Sau nhiều năm nỗ lực, sản phẩm ống hút tre của anh đã xuất hiện và được đón nhận tại nhiều siêu thị ở Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức và các quốc gia khác.
Có thể thấy, những sản phẩm xanh, gần gũi với thiên nhiên đều được mọi người đón nhận và trân trọng. Nếu mỗi người đều có quyết tâm, bằng tài năng và sự sáng tạo không ngừng, chắc chắn sẽ tìm ra hướng đi phù hợp để biến những nguyên liệu tưởng chừng như bỏ đi trở thành sản phẩm có ích, vừa bảo vệ môi trường vừa phát triển kinh tế quê hương.
Đặc biệt, từ những lợi thế sẵn có của thiên nhiên, cùng với sự hỗ trợ kịp thời của chính quyền địa phương và các tổ chức khởi nghiệp, nhiều bạn trẻ đã mạnh dạn tìm tòi, thử nghiệm và hoàn thiện sản phẩm. Chính sự kiên trì đổi mới, không ngại khó, ngại thất bại đã giúp họ chinh phục được những thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc hay châu Âu, từng bước nâng tầm giá trị sản phẩm xanh của Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Theo Sở Công Thương Thanh Hóa, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh ước đạt gần 6,3 tỷ USD, tăng 23,4% so với cùng kỳ, vượt kế hoạch đề ra. Trong đó, các sản phẩm từ lâm sản như đũa tre, ống hút tre, dăm gỗ, thảm cói chiếm một phần quan trọng. Tuy vậy, con số này vẫn còn khá khiêm tốn so với tiềm năng lớn từ nguồn nguyên liệu phong phú của địa phương.
Trong bối cảnh người tiêu dùng trên thế giới ngày càng ưa chuộng những sản phẩm thân thiện với môi trường, Thanh Hóa đang đứng trước cơ hội mở rộng thị trường cho các sản phẩm xanh. Nếu được hỗ trợ thêm về vốn, công nghệ và kết nối thị trường, cùng với việc nâng cao quy trình sản xuất đạt chuẩn quốc tế, những sản phẩm từ tre, cói, dứa… hoàn toàn có thể vươn xa hơn nữa, khẳng định chỗ đứng trên bản đồ xuất khẩu xanh của Việt Nam và thế giới.
