“Tổ lái” là những nhà đầu tư giàu kinh nghiệm, có nhiều quan hệ thân hữu trên thị trường, trong tay có nhiều vốn (tiền mặt) hay mã cổ phiếu liên kết lại với nhau để làm giá chứng khoán, “tổ lái” còn liên kết với các nhà môi giới chứng khoán, công ty niêm yết để thực hiện việc đánh lên (Pump) hay dìm giá cổ phiếu (Dump).
“Tổ lái” là tiếng lóng dành cho nhóm các nhà đầu tư có vốn chuyên câu kết, thông đồng với nhau để cùng đánh lên hoặc dìm giá cổ phiếu (tạo sóng) nhằm hưởng lợi từ chênh lệch giá.
Với người Việt, thị trường chứng khoán mới xuất hiện có vài chục niên nhưng với phương Tây, trò chơi này có từ nhiều trăm năm về trước. Thuật ngữ “Pump & Dump” được hiểu là hình thức thao túng thị trường, “làm giá”, “bơm thổi giá” một mã nào đó lên cao (Pump), rồi sau đó liên tục bán ra để dìm giá mã đó xuống thấp tới mức thảm hại (dump), thậm chí không bằng giá lúc mới pump. Hành động Pump and Dump rất phổ biến trong các thị trường như chứng khoán, forex hay vàng, nay có thêm thị trường tiền điện tử (coin).
Thao túng thị trường chứng khoán thường xuất hiện ở những thị trường sơ khai, mới hình thành khi mà tâm lý đám đông còn chi phối xu thế đầu tư, đồng thời hành lang pháp lý còn chưa rõ ràng, chặt chẽ để quản lý. Một nhóm các nhà đầu tư thường lợi dụng điều đó để thông đồng liên kết với nhau, tập trung vào một số mã cổ phiếu nhất định, tạo ra cung cầu ảo (tự mua tự bán) để thu hút các nhà đầu tư khác trên thị trường cùng tham gia mua bán mã cổ phiếu đó. Những lần tạo ra giá lên, giá xuống được gọi là sóng chứng khoán. Khi giá cổ phiếu lên cao, họ sẽ bán tháo để thu lợi nhuận.
Thị trường Chứng khoán Việt Nam sau nhiều năm phát triển đã bước qua giai đoạn sơ khai, người chơi khôn ngoan hơn, được đào tạo bài bản hơn nhưng cũng chính vì thế lại xuất hiện thêm nhiều đại gia làm giá cổ phiếu, dân trong nghề vẫn quen gọi là “tổ lái”. “Tổ lái” ngày nay cũng điêu luyện hơn, nhiều cao thủ hơn. Cũng có thương vụ “Pump & Dump” thành công rực rỡ thu cả ngàn tỷ nhưng cũng có những thương vụ vướng cục thịt to quá, nuốt không trôi.
Khi đang viết những dòng này tôi bỗng nhận được điện thoại của một mỹ nhân giọng rất “cốm” từ phương Nam: Anh có tham gia đầu tư gì không? Anh xin tư vấn cho anh tham gia sàn chứng khoán quốc tế, nơi đó có hàng ngàn mã cổ phiếu đầy triển vọng. Bên em cũng có nhiều chuyên gia chuyên phân tích chứng khoán và thị trường thế giới, họ nắm bắt được xu hướng thị trường, triển vọng ngành nghề để lựa chọn cổ phiếu tốt để đầu tư. Anh dành thời gian em sẽ tư vấn cho anh… vân vân
Rằng anh già nua rồi em, từ thuở người Việt mắt tròn mắt dẹt với chứng khoán, anh có tham gia chơi, cũng bám sàn để kiếm chút tiền lẻ, đua đòi chơi golf. Nay lượng sức mình, rửa tay gác kiếm rồi, thi thoảng nhớ nghề mang kiếm ra chém gió, chém bão chút thôi.
Trong một thương trường sơ khai, doanh nhân Việt vẫn loay hoay trong cái ao làng, ai tham gia đều rất khó sạch. Đừng chê anh A dùng tiểu xảo, đừng tố anh V giàu vì đất đai... Không có võ làm sao lớn được! không bị lừa còn lâu mới khôn! Trên thương trường, ai cũng phải trả học phí, điều quan trọng là anh lựa chọn cách trả thế nào mà thôi./.
