Trước đây, trên cánh đồng làng Phan, sau khi thu hoạch xong vụ Hè thu, người dân chuyển sang sản xuất vụ Đông với cây trồng chủ lực là bí xanh. Song loại cây này chăm sóc công phu, thị trường tiêu thụ bấp bênh, có những năm sản phẩm làm ra khó tiêu thụ nên người dân chuyển sang trồng thử nghiệm cây dưa chuột. Với ưu điểm của cây là dưa dễ trồng, không kén đất, ít sâu bệnh lại ngắn ngày thì bà con làng Phan đã rất sáng tạo khi trồng dưa chuột không cần giàn, vừa tiết kiệm công sức, tiết kiệm chi phí lại tận dụng được đất nên hiệu quả kinh tế mang lại cao hơn hẳn.
Bà Phan Thị Thu (làng Phan, xã Hưng Tân) cho biết: "Vụ Đông năm nay, gia đình tôi trồng 2,5 sào dưa chuột. Từ đầu vụ đến nay, gia đình đã thu hái 4 - 5 lứa với sản lượng 6 tạ quả. Với giá bán tại ruộng là 20.000 đồng/kg, gia đình tôi đã thu về khoảng 12 triệu đồng. Nếu thu hoạch đến hết vụ thì ước đạt khoảng 13 - 14 triệu đồng. Trừ chi phí, với 2,5 sào dưa chuột còn lãi khoảng 10 triệu đồng, so với các loại cây trồng khác thì thu nhập vượt trội".
Bên cạnh đó, ông Thịnh cũng đang khẩn trương thu hoạch để kịp nhập cho thương lái đang đứng chờ thu mua tại ruộng
Ông Nguyễn Trọng Thịnh cho biết: Vụ này, tôi chỉ làm 1,5 sào, năng suất ước đạt 2,5 - 3 tạ/sào. Thu hái đến đâu, thương lái và người dân thu mua hết đến đó, giá dưa chuột dao động từ 17.000 - 20.000 đồng/kg. 4 năm làm dưa chuột, chưa năm nào tôi phải lo chuyện đầu ra. Thu hái bao nhiêu, tôi bán ngay tại ruộng bấy nhiêu, cũng không mất công đi bán lẻ ở các chợ, giá cả ổn định.
Người dân cho biết, sau khi thu hoạch xong lúa hè thu, người dân chỉ cần cày ải, lật đất lên thành vồng rồi xuống giống. Trên các vồng đất vẫn nguyên gốc rạ, rạ vừa giữ ẩm cho cây dưa, hạn chế cỏ, vừa giúp quả dưa tránh tiếp xúc trực tiếp với đất, không bị thối, úng.
Bà Hưng Hùng, một hộ trồng dưa ở làng Phan cho biết: Nếu làm giàn cho dưa thì tốn thêm mỗi sào 1,5 - 2 triệu tiền nứa, với lại việc dựng giàn cũng công phu; tốn công làm đất, lên luống, vun gốc. Mặt khác, dựng dàn để cây dưa leo lên thì sẽ tốn diện tích đất, năng suất vì thế sẽ giảm.
Ban đầu chỉ một vài hộ làm thí điểm, đến nay, sau khi thấy hiệu quả vượt trội, người dân làng Phan đã học nhau, sản xuất đại trà. Trên cánh đồng làng Phan, 3 năm nay, người dân đưa vào trồng dưa chuột không cần giàn và diện tích ngày càng mở rộng.
Trao đổi với phóng viên, ông Phan Đăng Minh - Chủ tịch UBND xã Hưng Tân, huyện Hưng Nguyên cho biết: Toàn xã có 12 ha dưa chuột vụ Đông, chủ yếu tập trung ở làng Phan, ước tính giá trị kinh tế mang lại khoảng 3 tỷ đồng/vụ. Đợt mưa lũ vừa rồi, toàn cánh đồng dưa chuột làng Phan ngập chìm trong biển nước song bà con đã tích cực huy động 2 máy bơm, hút nước 7 ngày đêm để cứu dưa; nhiều hộ còn kỳ công chuyển dưa từ chỗ thấp lên chỗ cao tránh ngập úng bằng cách đào cả bầu dưa di chuyển từ ruộng lên bờ, chờ nước rút, đất ráo mới đem trồng lại vị trí cũ. Do đó, dù gặp điều kiện bất lợi về thời tiết cực đoan song năng suất, sản lượng và giá trị kinh tế từ cây dưa chuột không giảm.
Đặc biệt, bí quyết để dưa chuột làng Phan thu hoạch đến đâu, tiêu thụ đến đó, không lo ế, không lo chuyện đầu ra là bà con cùng nhau hướng đến sản xuất sạch. Với bà con nơi đây, việc bơm phun thuốc bảo vệ thực vật được bà con tuân thủ theo khuyến cáo của cán bộ nông nghiệp xã. Bắt đầu cây dưa ra hoa cho đến khi thu hoạch thì ngừng phun thuốc, chỉ bắt sâu bằng hình thức thủ công và hạn chế côn trùng gây hại bằng bẫy thảo dược. Việc này nhằm đảm bảo an toàn cho dưa, cho chính người trồng, được thị trường đón nhận. Dưa chuột của làng, chủ yếu là bán cho người quen, do con em của làng ở các nơi khác đặt hàng.
