Nhân rộng mô hình nuôi dúi
Dúi là động vật hoang dã thuộc loài gặm nhấm thường sống trong hang hốc với nguồn thức ăn chủ yếu là tre, nứa. Tại Hà Tĩnh, những năm gần đây, nhiều hộ gia đình đã đầu tư vốn, xây dựng chuồng trại để nuôi dúi và mang lại thu nhập khá cao cho nhiều hộ dân, đồng thời mở ra hướng chăn nuôi, phát triển kinh tế hộ gia đình.
Anh Phan Hữu Tình (thôn Khang Thịnh xã Xuân Viên, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh) là người đầu tiên thuần hoá và nhân giống được loại dúi để nuôi ở một địa bàn đồng bằng ven biển ở huyện Nghi Xuân. Mô hình được ông đầu tư khá bài bản, nuôi với số lượng lớn.
Trước đây, gia đình anh Tình sống ở xã Kỳ Giang (huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh). 2 vợ chồng làm công nhân cho Nhà máy gạch ngói Kỳ Giang. Tuy nhiên, vào năm 2019, nhà máy không có việc làm, nên vợ chồng đã quyết định về quê ở xã Xuân Viên sinh sống.
Anh Tình chia sẻ: Thời gian ở Kỳ Anh tôi đã từng nuôi dúi rừng, nhưng do công việc không ổn định nên tôi không thể duy trì. Sau khi trở về quê, đồng ruộng không có, hai vợ chồng loay hoay chưa biết làm gì để mưu sinh, lập nghiệp. Với chút kinh nghiệm đã từng nuôi dúi, và tìm hiểu thêm thông tin trên mạng, tôi quyết định bỏ ra hơn 600 triệu đồng xây dựng chuồng trại rộng 200m2 để nuôi dúi rừng.
Lúc đầu, anh khởi tạo mô hình với 3 cặp dúi rừng. Từ chỗ tìm hiểu tập tính, tiến tới thuần hoá và gây giống, đến nay mô hình của anh được đánh giá là có quy mô lớn, duy trì với gần 200 con dúi sinh sản và hơn 100 con dúi thương phẩm. Đồng thời, đây cũng là mô hình đầu tiên và duy nhất ở Nghi Xuân được cơ quan chức năng cấp phép để nuôi động vật rừng.
Còn ông Nguyễn Văn Cương (xã Cẩm Trung, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) trước đây chỉ làm ruộng, tận dụng diện tích vườn rộng, ông chăn nuôi gà và lợn. Nhưng tình hình dịch bệnh ngày càng phức tạp, giá cả lại bấp bênh. Qua một thời gian tìm hiểu về quy trình kỹ thuật và nhu cầu thị trường tiêu thụ, ông Cương đã quyết định đầu tư gần 300 triệu đồng để xây dựng chuồng trại và mua 40 cặp dúi để thả nuôi.
Ông Cương chia sẻ: Dúi thuộc loại động vật hoang dã nên kỹ thuật nuôi cần thận trọng hơn các loại động vật khác. Bắt buộc phải nắm chắc tập tính, thói quen của nó thì mới phát triển được. Dúi ưa bóng tối, hạn chế ánh sáng trực tiếp và tiếng ồn, ngủ ngày, ăn về đêm. Nuôi dúi không khó nhưng phải đặc biệt chú ý đến nhiệt độ, nhiệt độ phù hợp nhất từ 25 đến 28 độ C.
Hiện nay, gia đình ông Cương đang nuôi 2 loại dúi là: dúi mốc và dúi má đào. Đây là 2 loại dúi có nhiều ưu điểm vượt trội như: dễ thích nghi với môi trường, lớn nhanh, đem lại hiệu quả kinh tế cao hơn các loại dúi khác. Không chỉ nuôi dúi thương phẩm, ông Cương còn nuôi dúi sinh sản để nhân đàn và bán con giống nhằm tăng thu nhập. Trung bình mỗi năm dúi sinh 3 lứa, mỗi lứa từ 2 - 4 con. Từ 40 cặp dúi ban đầu, hiện nay, đàn dúi của ông Cương đã sinh sản và duy trì ở mức trên 200 con.
Từ thành công mô hình nuôi dúi của ông Nguyễn Văn Cương, nhiều người dân địa phương đã đến tham quan, học hỏi kinh nghiệm để áp dụng triển khai.
Anh Ngô Sỹ Cương (Thôn Nam Thành, xã Cẩm Trung, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) là một hộ dân thấy ở địa phương có ông Cương nuôi dúi và có hiệu quả kinh tế nên năm 2021 đã đến học tập và về đầu tư nuôi thử nghiệm với 60 cặp.
Anh Sỹ Cương tận dụng vườn của gia đình rộng trồng mía, cỏ voi để cung cấp thức ăn cho dúi nhằm giảm bớt chi phí vừa đảm bảo nguồn thức ăn sạch, chủ động. Hiện nay, anh Cương đang tiếp tục xây dựng thêm các ô chuồng để tiếp tục tăng đàn.
Theo người chăn nuôi, dúi tự nhiên thường sống trong hang, hốc, chịu được lạnh nhưng chịu nóng kém và ưa bóng tối. Bởi vậy việc làm chuồng trại cho dúi cần được tính toán kỹ. Để đảm bảo điều kiện cho dúi phát triển, phải đầu tư hệ thống làm mát, quạt thông gió, trần cách nhiệt để luôn đảm bảo nhiệt độ trong phòng không quá 35 oC. Bên cạnh đó chuồng trại cần được xây dựng kiên cố để tránh gió lùa hay mưa bão thường xuyên ở vùng đồng bằng ven biển. Thiết kế chuồng nuôi dúi trong nhà đảm bảo thông thoáng nhưng ít ánh nắng rọi vào.
Theo người chăn nuôi, trong quá trình chăn nuôi dúi, điều khó nhất vẫn là cho dúi sinh sản. Việc ghép đôi sao cho phù hợp và theo dõi khi dúi sinh sản cần phải tách ngay con đực để tránh dúi đực cắn chết dúi con.
Nâng cao thu nhập gia đình
Từ chỗ thu nhập từ đồng ruộng bấp bênh, nhiều hộ dân chuyển sang đầu tư nuôi dúi đã cho thu nhập ổn định và từng bước phát triển kinh tế gia đình.
Anh Sỹ Cương chia sẻ: Tuy lần đầu nuôi nhưng theo cảm nhận của tôi, dúi là loài dễ nuôi, hầu như không có dịch bệnh xảy ra. Thức ăn cho dúi dễ kiếm, tuy nhiên phải đảm bảo sạch sẽ, không bị ôi mốc để phòng tránh dịch bệnh, bởi dúi thường dễ mắc các bệnh về đường ruột. Với gia đình tôi, con dúi đã mang lại hiệu quả kinh tế thực sự cho gia đình.
Với giá bán hiện nay, dúi thịt được bán từ 400 - 500 nghìn đồng/kg, dúi giống 2,2 triệu đồng/kg, mỗi năm con dúi đang mang lại thu nhập các hộ chăn nuôi hàng trăm triệu đồng.
Với trại nuôi dúi hơn 200 con của ông Nguyễn Văn Cương (xã Cẩm Trung, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) mỗi năm cho doanh thu 400 triệu đồng.
Với kinh nghiệm nuôi dúi, sự am hiểu về đối tượng này, anh Tình đã thành công và số lượng đàn đang dần tăng lên. Hiện anh đang tiếp tục mở rộng quy mô và nhân đàn dúi sinh sản lên 300 con để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trên thị trường.
Đến thời điểm hiện tại đàn dúi của anh Tình đang có đầu ra tốt khi nhiều nhà hàng ở Vinh và thành phố Hà Tĩnh thường xuyên đặt dúi thương phẩm với giá bán hiện nay, mô hình mỗi năm cho anh Tình thu nhập hàng trăm triệu đồng. Hiện mô hình nuôi dúi của anh được đông đảo người dân trong xã, huyện đến tham quan, học tập phát triển kinh tế gia đình, tăng thêm thu nhập.
Với vợ chồng anh Nguyễn Văn Dũng (xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh), anh từng làm công nhân Bình Dương, sau khi lập gia đình anh về quê lập nghiệp. Lúc này anh chị đầu tư nuôi dúi và hiện nay, mỗi năm, thu nhập từ dúi thịt và dúi giống mang lại cho gia đình anh hơn 100 triệu đồng. Một khoảng thu nhập đáng kể ở một xã miền núi còn nhiều khó khăn như ở địa phương anh.
Trao đổi cùng với phóng viên, ông Nguyễn Văn Tình - Phó Bí thư Đảng ủy, xã Cẩm Trung (huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: Thời gian qua, trên địa bàn xã Cẩm Trung đã xuất hiện một số mô hình phát triển kinh tế mới, chính quyền địa phương cũng đã quan tâm, phối hợp với ngành chuyên môn huyện hỗ trợ tích cực về mặt khoa học kỹ thuật và các cơ chế chính sách kích cầu, tìm kiếm đầu ra để có mối liên kết tiêu thụ giúp bà con yên tâm sản xuất.
Riêng với mô hình nuôi dúi, đến nay, xã Cẩm Trung có 5 hộ dân áp dụng triển khai với quy mô từ 50 con đến vài trăm con. Việc xây dựng thành công mô hình nuôi dúi không chỉ giúp người dân tăng thu nhập, nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn giúp địa phương cũng cố vững chắc tiêu chí tổ chức sản xuất và xây dựng xã Nông thôn mới nâng cao.
Có thể thấy, nghề nuôi dúi đã giúp nhiều nông dân phát triển kinh tế gia đình, trở thành những tấm gương làm kinh tế giỏi tại địa phương. Thành công của những mô hình nuôi dúi đã mở ra hướng đi mới, giúp người dân khai thác tốt diện tích sẵn có tại nông hộ, nâng cao thu nhập và ổn định cuộc sống./.
