Tận dụng lợi thế, vượt rào cản hạ tầng
Thành phố Hà Nội hiện có khoảng 30.840ha mặt nước từ ao, hồ, sông, ruộng trũng... Trong đó, khoảng 22.900ha đã được đưa vào nuôi trồng thủy sản, ước đạt sản lượng 124.200 tấn/năm, tương đương giá trị sản xuất khoảng 4.347 tỷ đồng.
Với điều kiện địa hình và khí hậu thuận lợi, cùng hệ thống sông hồ phong phú như sông Hồng, sông Đà, sông Đuống, sông Tích, sông Bùi… và hơn 4.300ha hồ chứa lớn, Hà Nội được đánh giá là địa phương có tiềm năng lớn để phát triển thủy sản theo hướng hiện đại, bền vững.
Theo ông Nguyễn Huy Đăng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Hà Nội, toàn thành phố hiện có khoảng 9.700ha nuôi trồng thủy sản đã sử dụng chế phẩm sinh học, máy quạt nước… giúp cải thiện môi trường ao nuôi và nâng cao chất lượng sản phẩm. Mô hình công nghệ đang phát triển mạnh tại các địa phương có tiềm năng như Ba Vì, Ứng Hòa, Thường Tín, Phú Xuyên... Đồng thời, ngày càng có nhiều hợp tác xã, cơ sở sản xuất thủy sản áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, đầu tư thiết bị làm giàu oxy, máng ăn tự động, góp phần hiện đại hóa ngành thủy sản.
Ngoài lợi thế từ nguồn nước tự nhiên, thành phố đã và đang triển khai các mô hình nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao nhằm tăng năng suất, đảm bảo an toàn sinh học và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, mô hình nuôi thủy sản theo công nghệ Biofloc cũng đang được Trung tâm Khuyến nông triển khai rộng rãi tại nhiều vùng sinh thái trên địa bàn thành phố.
Bà Vũ Thị Hương, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hà Nội nhận định, công nghệ Biofloc giúp nâng cao năng suất lên tới 20 tấn/ha, gấp đôi so với phương pháp truyền thống và mang lại giá trị kinh tế cao hơn 30%. Công nghệ này đặc biệt phù hợp với điều kiện mặt nước nhỏ, kiểm soát tốt chất lượng nước và hạn chế dịch bệnh. Các mô hình này đang mở ra hướng đi mới cho người nuôi trồng thủy sản, đồng thời góp phần đa dạng hóa sản phẩm cho thị trường tiêu dùng Thủ đô.
Hiện nay, Hà Nội sở hữu 5 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất và ươm dưỡng giống thủy sản. Toàn thành phố có 103 hộ nuôi trồng thủy sản lồng bè, trong đó chỉ 1 cơ sở được cấp giấy phép đăng ký nuôi trồng thủy sản lồng bè, tập trung vào các loài cá giá trị cao như cá trắm cỏ, cá chép, cá diêu hồng. Bên cạnh đó, Hà Nội còn có 22 hợp tác xã thủy sản với gần 1.000 thành viên, cùng 72 cơ sở sản xuất và kinh doanh thức ăn thủy sản cũng như các sản phẩm xử lý môi trường phục vụ cho ngành nuôi trồng.
Để nuôi trồng thủy sản của Hà Nội phát triển bền vững, Sở NN&MT Hà Nội sẽ đẩy mạnh bảo vệ, phát triển nguồn lợi thủy sản. Đồng thời tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ cho các vùng nuôi trồng tập trung; xây dựng các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm thủy sản. Tiếp tục khuyến khích nông dân đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tiến tới xây dựng thương hiệu sản phẩm thủy sản Hà Nội.
Gỡ “điểm nghẽn” để phát triển thủy sản công nghệ cao
Theo Sở NN&MT, toàn thành phố hiện có 69 cơ sở áp dụng nuôi trồng thủy sản VietGAP với 510ha; 12.920 cơ sở ký cam kết an toàn thực phẩm... Ngoài ra, còn có hàng trăm hộ đầu tư nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao, theo tiêu chuẩn VietGAP, không sử dụng kháng sinh, doanh thu đạt từ hàng trăm triệu đến hàng tỷ đồng/hộ/năm.
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực trong phát triển nuôi trồng thủy sản, nhưng ngành thủy sản Hà Nội vẫn đang đối mặt với không ít rào cản, đặc biệt là về hạ tầng kỹ thuật, chất lượng nguồn nước và cơ chế chính sách hỗ trợ.
Ông Tạ Văn Sơn, Phó Chi cục Trưởng Chi cục Thuỷ sản Hà Nội, cho biết: “Trong nhiều năm qua, đóng góp của ngành thuỷ sản là rất lớn trong sự phát triển kinh tế các địa phương nói riêng và đất nước nói chung. Mặc dù vậy, sự phát triển đó chưa có tính bền vững do chưa được tập trung đầu tư tốt; nhiều địa phương, nhiều cấp, nhiều ngành chưa có sự quan tâm đúng mức đối với ngành thuỷ sản”.
Thống kê cho thấy, phần lớn vùng nuôi trồng thủy sản của thành phố tập trung tại các khu vực thấp trũng, hệ thống hạ tầng chưa đồng bộ nên việc tiêu thoát nước còn gặp nhiều khó khăn, dễ xảy ra úng ngập cục bộ vào mùa mưa. Cùng với đó, chất lượng nước tại một số khu vực đã có dấu hiệu ô nhiễm, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh dịch bệnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và hiệu quả sản xuất. Nguồn nước sạch để thay định kỳ còn hạn chế, khiến người nuôi gặp khó trong việc tăng mật độ nuôi và áp dụng kỹ thuật cao.
Về thị trường, các sản phẩm thủy sản nuôi tại Hà Nội hiện chủ yếu phục vụ tiêu dùng nội địa, giá trị thương mại chưa cao, chưa đủ sức hấp dẫn để thu hút đầu tư quy mô lớn. Trong khi đó, việc đầu tư cho các mô hình nuôi ứng dụng công nghệ cao đòi hỏi chi phí lớn và trình độ kỹ thuật tương đối cao, vượt quá khả năng của nhiều hộ dân và hợp tác xã.
Để khơi thông điểm nghẽn, Phó Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Tạ Văn Tường cho rằng cần tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng đồng bộ cho các vùng nuôi trồng tập trung; xây dựng các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm thủy sản; tiếp tục khuyến khích nông dân đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tiến tới xây dựng thương hiệu sản phẩm thủy sản Hà Nội.
Từ thực tiễn sản xuất, các sở, ngành chuyên môn cũng kiến nghị thành phố sớm xem xét điều chỉnh mức hỗ trợ cho các mô hình công nghệ cao lên từ 500 triệu đồng/mô hình trở lên, đồng thời mở rộng danh mục hỗ trợ với các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao như cá trắm đen, cá lăng, cá bỗng, cá lóc, ếch… để tạo sức bật cho ngành thủy sản ứng dụng công nghệ cao của Thủ đô.
