Nội dung trên được chia sẻ từ các chuyên gia, đại diện cơ quan quản lý và chính những doanh nghiệp tại Hội thảo "Đẩy mạnh xuất nhập khẩu - Giải pháp nào cho doanh nghiệp nhỏ và vừa?" do Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam phối hợp với Ban Quản lý các Khu công nghiệp tỉnh Hưng Yên tổ chức, ngày 15/11.
Nhận diện những khó khăn và tìm giải pháp thúc đẩy xuất khẩu
Hội thảo đã thu hút sự quan tâm của hơn 100 doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất nhập khẩu đã cùng nhau nhận diện những khó khăn và tìm giải pháp thúc đẩy hoạt động xuất khẩu.
Theo đó, tại hội thảo, các đại biểu nghe chia sẻ về tình hình xuất nhập khẩu hiện nay; bối cảnh và xu hướng trong thương mại quốc tế, tiềm năng và giải pháp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam nói chung và tỉnh Hưng Yên nói riêng.
Những cơ hội và thách thức của nền kinh tế đối với doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam hiện nay. Giải pháp cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong bối cảnh biến động logistics; các giải pháp tài chính cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Diễn biến thị trường ngoại hối và các sản phẩm tài chính ngoại hối cho doanh nghiệp xuất khẩu…
Các đại biểu tham dự hội thảo cùng thảo luận giải pháp đẩy mạnh xuất nhập khẩu cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa; VietinBank tư vấn trực tiếp một số chương trình, gói lãi suất hỗ trợ cho các doanh nghiệp…
Theo bà Trần Thị Thanh Tâm, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, các hiệp định thương mại tự do (như Hiệp định thương mại tự do Liên minh châu Âu-Việt Nam, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) đã tạo đà tăng trưởng xuất khẩu mạnh mẽ cho Việt Nam sang các thị trường lớn như Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc.
“Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục trong năm 2024 và 2025, đặc biệt là tại các thị trường thuộc các FTA và thị trường EU. Đây là hướng đi tiềm năng cho hàng xuất khẩu Việt Nam”, bà Tâm nhấn mạnh.
Theo Tổng cục Thống kê, kim ngạch xuất nhập khẩu 10 tháng của năm 2024 đã đạt 647,87 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ, theo đó xuất siêu 23,31 tỷ USD. Cụ thể, bảy nhóm hàng xuất khẩu chủ lực là điện tử, máy tính và linh kiện, điện thoại và linh kiện, máy móc, thiết bị, dệt may, giày dép, gỗ và sản phẩm gỗ, phương tiện vận tải và phụ tùng) chiếm 66,5% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Riêng đối với tỉnh Hưng Yên, bà Tâm cho biết có nhiều mặt hàng đã xuất khẩu sang thị trường nước ngoài, đặc biệt trong đó là các mặt hàng nông sản chế biến như nhãn lồng, dược phẩm, sản phẩm điện tử, linh kiện, phụ tùng xe máy và sản phẩm may mặc…
Đại diện của VCCI nhìn nhận kim ngạch xuất khẩu sang các thị trường lớn đang phục hồi tích cực. Tuy nhiên, bà Tâm cũng cảnh báo về những "cơn sóng ngầm" đe dọa hoạt động xuất khẩu cuối năm 2024 và năm 2025.
“Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực song trong những tháng cuối năm 2024, hoạt động xuất khẩu nói chung và xuất khẩu sang sang các thị trường trọng điểm như châu Âu, châu Mỹ nói riêng sẽ tiếp tục có cả những thuận lợi và thách thức. Nhất là trong bối cảnh diễn biến địa chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều khó khăn, thách thức, yếu tố rủi ro, bất định.
Đặc biệt là căng thẳng địa chính trị và xung đột vũ trang ở châu Âu và Trung Đông, thiên tai, biến đổi khí hậu tiếp tục tác động nặng nề…đã làm tốc độ phục hồi kinh tế, tăng trưởng kinh tế, thương mại, đầu tư toàn cầu tiếp tục xu hướng chậm lại”, bà Tâm nói.
Doanh nghiệp cần bắt nhịp chuyển đổi xanh để tuân thủ các quy định mới của thị trường
Tại Hội thảo, các chuyên gia và các doanh nghiệp cũng tập trung thảo luận về những cơ hội và thách thức của nền kinh tế đối với doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam hiện nay, tiềm năng và các chính sách, giải pháp phát triển thị trường cho doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất nhập khẩu, về các chính sách, diễn biến tỷ giá và các giải pháp tài chính dành cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu, cũng như biến động logicstics; giải pháp thích ứng đối với các doanh nghiệp xuất nhập khẩu...
Theo bà Trần Thị Thanh Tâm cho rằng: “VCCI tổ chức hội thảo này chính là để giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận thông tin, giải pháp hỗ trợ, đặc biệt là các giải pháp tài chính thông minh, giúp tối ưu chi phí, đảm bảo hoạt động kinh doanh vững vàng trước những biến động khó lường".
Trao đổi về thách thức của nền kinh tế đối với doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam hiện nay, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) nhấn mạnh về xu hướng phát triển bền vững, cũng như sự gia tăng các biện pháp thương mại tại nhiều thị trường…
Trong khi đó, quá trình chuyển đổi xanh của các doanh nghiệp Việt Nam còn tương đối chậm, ảnh hưởng đến khả năng thích ứng với các quy định về phát triển bền vững ở một số thị trường chính. Thêm vào đó, việc tiếp cận vốn theo chuỗi giá trị chưa phổ biến ở Việt Nam, doanh nghiệp sản xuất vẫn dựa chủ yếu vào tín dụng của hệ thống ngân hàng thương mại, trong khi việc huy động vốn thông qua thị trường chứng khoán còn khiêm tốn.
“Hơn nữa, việc khó là tiếp cận vốn vay ngoại tệ để nhập khẩu đầu vào, nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất xuất khẩu. Quy định pháp luật hiện hành mới chỉ tập trung vào một số hình thức như bao thanh toán, thư tín dụng,…, cũng là những thách thức mà doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phải đối mặt,” ông Dương nói.
Do vậy, ông Dương kiến nghị các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu các quy định mới ở các thị trường và đề ra kế hoạch ứng phó, nghiên cứu, triển khai các mô hình kinh doanh mới (kinh tế tuần hoàn, kinh tế số,...), tăng cường chia sẻ kinh nghiệm thích ứng với các xu hướng, quy định mới (Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon, Quy định chống phá rừng của EU, bảo vệ dữ liệu cá nhân,...). Từ đó, doanh nghiệp đề xuất các hỗ trợ kỹ thuật phù hợp từ các đối tác.
Chia sẻ về xu hướng trong thương mại quốc tế hiện nay, ông Trần Thanh Hải - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết: Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và dịch Covid-19 khiến nhiều nhà sản xuất nhận ra không nên phụ thuộc vào một điểm sản xuất cố định, dẫn tới làn sóng dịch chuyển sản xuất ra khỏi Trung Quốc. Bên cạnh việc các nhà sản xuất nước ngoài rời Trung Quốc, mà ngay cả các nhà sản xuất Trung Quốc cũng đang tích cực tìm kiếm và thiết lập các cơ sở sản xuất ở nước ngoài nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, phân tán rủi ro.
Về triển vọng năm 2025, ông Trần Thanh Hải dự báo: Thị trường thế giới có dấu hiệu ổn định, lạm phát tại các thị trường giảm tại các thị trường lớn, nhu cầu và sức mua phục hồi; tình hình sản xuất trong nước ổn định, nguồn hàng dồi dào, phong phú; thu hút FDI đạt kết quả tốt; Các hiệp định thương mại tự do (FTA) phát huy tác dụng, giúp gia tăng kim ngạch ở các thị trường có FTA, các FTA mới đi vào thực hiện... Do đó dự báo xuất nhập khẩu sẽ duy trì đà tăng trưởng tốt từ nay tới Quý I/2025, tăng trưởng đều ở các nhóm hàng và thị trường.
Tuy nhiên, những thách thức là các "hàng rào kỹ thuật" mới cần nhận diện rõ, đó là các tiêu chuẩn, quy định về chất lượng, an toàn, môi trường, lao động hay nguy cơ bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại...
Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, để tận dụng các cơ hội đẩy mạnh xuất nhập khẩu và hạn chế các thách thức, ông Trần Thanh Hải cho rằng, các doanh nghiệp cần xây dựng định hướng, kế hoạch kinh doanh dài hạn, chú trọng đến cạnh tranh trong bối cảnh mở cửa thị trường; Đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tận dụng các hỗ trợ của Nhà nước;
Tìm hiểu, tận dụng các FTA để mở rộng thị trường cho hàng hóa xuất khẩu; Đầu tư nâng cao nhân lực, ứng dụng công nghệ số để nhanh chóng nâng cao năng lực cạnh tranh, tính chuyên nghiệp, tiến ra thị trường quốc tế. Đồng thời các doanh nghiệp cũng cần chủ động phương án dự phòng, khắc phục những sự cố, rủi ro, biến động trên thị trường; cảnh giác với các hành vi gian lận, lừa đảo trong thương mại quốc tế.../.
