Nội dung trên được các đại biểu chia sẻ tại Hội thảo Giải pháp cho nhà máy thông minh diễn ra ngày 28/8, do Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM (HuBa) tổ chức.
Doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn đang gặp nhiều rào cản khi tiếp cận công nghệ thông minh
Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và nhà máy thông minh là xu hướng tất yếu để phát triển bền vững. Tuy nhiên, doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn đang gặp nhiều rào cản khi tiếp cận công nghệ và cần thêm nhiều trợ lực để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi.
Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp TP.HCM (HuBa) cho rằng, hiện nay các động lực tăng trưởng kinh tế của TP đang bị xói mòn. Vì vậy, để tạo động lực tăng trưởng mới cho kinh tế TP, doanh nghiệp phải chuyển đổi sản xuất theo hướng ứng dụng công nghệ xây nhà máy thông minh để tăng giá trị sản xuất.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Thoại Nam - Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM cho rằng, xây dựng nhà máy thông minh là xu hướng phát triển hiện nay. Trong đó, việc sử dụng AI trong nhà máy thông minh là không thể thiếu, thực tế mô hình này đã tối ưu hóa sản xuất, tăng cao năng suất, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc chuyển đổi sản xuất theo mô hình này là bài toán khó, vì doanh nghiệp thiếu dữ liệu, nhân lực thiếu kỹ năng về công nghệ và hạn chế về nguồn lực tài chính...
Đối với những rào cản này, theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Thoại Nam, doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm của Hàn Quốc với giải pháp nhà máy thông minh phù hợp. Theo đó, có thể tập trung chọn công nghệ nào có giá thành phù hợp, đơn giản, dễ cài đặt, dễ vận hành, dễ bảo trì và tương thích với thiết bị của nhà máy. Đồng thời, doanh nghiệp có thể thay đổi được những mô-đun trong nhà máy. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi này, doanh nghiệp cần sự hỗ trợ về cơ chế, chính sách của Nhà nước.
Thị trường sản xuất thông minh cũng được dự kiến sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) trên 13% trong khoảng 7 năm tới, đạt tổng trị giá 658,41 tỷ USD vào năm 2030.
Khảo sát của SME và CESMII (năm 2022 ) cho thấy 77% số người được hỏi tin rằng công nghệ thông minh sẽ tăng khả năng cạnh tranh cho tổ chức của họ, nhưng chỉ một nửa sẵn sàng đầu tư vào những sáng kiến này. Nhiều người tin rằng, chỉ những doanh nghiệp lớn mới có thể tiếp cận hoặc hưởng lợi từ công nghệ này.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nam kiến nghị, chúng ta làm sao chúng ta lan tỏa tinh thần về nhà máy thông minh cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Chúng ta tổ chức triển lãm, khảo sát, chia sẻ những bài học thành công về nhà máy thông minh, nên có những tiêu chuẩn và chứng nhận thế nào là nhà máy thông minh, chuẩn của Việt Nam thế nào? Về nghiên cứu và phát triển, chúng ta phải có những giải pháp về phát triển nhà máy thông minh hỗ trợ cho doanh nghiệp. Điều này rất quan trọng, chúng ta phải triển khai được những nhà máy thông minh tiêu biểu để doanh nghiệp nhìn thấy và học.
Có cơ chế để doanh nghiệp nào cũng cần tiếp cận chuyển đổi kép một cách toàn diện
Ông Nguyễn Thế Phương, Giám đốc tư vấn Chuyển đổi số, FPT Digital chia sẻ, có hai xu hướng đang song hành trong các doanh nghiệp trên toàn cầu đó là tăng đầu tư vào yếu tố bền vững và xem thực hành ESG (môi trường-xã hội-quản trị) là trọng tâm/tiêu chí chính trong việc lựa chọn và ưu tiên các sáng kiến chuyển đổi số.
Khi chuyển đổi số và chuyển đổi xanh được tích hợp (chuyển đổi kép) sẽ tối đa hoá hiệu quả và giá trị của cả hai chương trình. Dù lợi ích và hiệu quả của việc chuyển đổi đã được chứng thực nhưng quá trình chuyển đổi số, chuyển đổi xanh nói riêng và chuyển đổi kép nói chung ở doanh nghiệp Việt đang gặp không ít thách thức.
Có thể kể đến là nhận thức thấp, thiếu đồng thuận từ cấp lãnh đạo đến nhân viên; thiếu nguồn lực và không có chiến lược rõ ràng cho việc chuyển đổi. Quy mô kinh doanh nhỏ và thiếu tính đồng bộ; thiếu cơ sở hạ tầng và kiến trúc công nghệ thông tin khiến các doanh nghiệp e ngại. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam vẫn còn yếu, chưa có hệ sinh thái hỗ trợ hiệu quả cho việc chuyển đổi số và xanh của doanh nghiệp.
Theo ông Nguyễn Thế Phương, bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần tiếp cận chuyển đổi kép một cách toàn diện theo từng bước. Trước tiên phải khảo sát và đánh giá thực trạng, xác định những vấn đề và cơ hội tăng trưởng khi chuyển đổi; tích hợp các mục tiêu về chuyển đổi số vào chiến lược chuyển đổi xanh; xây dựng lộ trình chuyển đổi kép phù hợp; chuẩn bị sẵn sàng về nguồn lực, con người cho chuyển đổi; trong đó, mấu chốt quyết định chính là sự sẵn sàng, thống nhất của đội ngũ nhân sự từ người đứng đầu đến nhân viên trong việc thay đổi tư duy, phương thức, mô hình hoạt động doanh nghiệp.
Các chuyên gia nhận định, lực cản lớn nhất trong quá trình chuyển đổi số, nhà máy thông minh ở doanh nghiệp nhỏ và vừa xuất phát từ năng lực tài chính. Bởi chuyển đổi công nghệ, mô hình sản xuất là một quá trình đòi hỏi phải đầu tư nhiều kinh phí.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, cũng có không ít doanh nghiệp coi đó là kinh phí đầu tư cho phát triển dài hạn để tạo ra nhiều cơ hội mới. Vấn đề là doanh nghiệp cần được có chính sách hỗ trợ một cách thực tế hơn bằng nguồn vốn tín dụng ưu đãi, có thời hạn phù hợp với quá trình chuyển đổi.
Để tạo ra hệ sinh thái chuyển đổi, cần sự phối hợp đồng bộ của Nhà nước, doanh nghiệp, trường/viện; trong đó, Nhà nước cần xây dựng chính sách, chương trình hỗ trợ phát triển nhà máy thông minh, lan toả mô hình, bài học chuyển đổi thành công; xây dựng tiêu chuẩn nhà máy thông minh để doanh nghiệp đối chiếu, vạch ra lộ trình phù hợp.
Doanh nghiệp chủ động cập nhật công nghệ và thật sự bắt tay vào triển khai. Các trường, viện nghiên cứu phát triển giải pháp nhà máy thông minh và các công nghệ quan trọng, đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động thiết kế, vận hành nhà máy thông minh./.
