Chia sẻ về việc giảm phát thải nhà kính theo cơ chế trao đổi, bù trù tín chỉ carbon tại Hội thảo 'Thị trường tín chỉ carbon - Động lực xây dựng Việt Nam Xanh' do báo Tuổi Trẻ tổ chức sáng 20/4, theo Giám đốc Sở TN&MT TP.HCM Nguyễn Toàn Thắng, trong thời gian qua, TP.HCM đã chủ động đề ra và nỗ lực thực hiện các nhiệm vụ nhằm triển khai thực hiện cam kết của Thủ tướng Chính phủ tại COP 26 là Việt Nam sẽ đưa mức phát thải ròng khí nhà kính về 0 vào năm 2050.
Đặc biệt, TP.HCM đã được Quốc hội ban hành Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù. Theo nghị quyết này, TP.HCM được chọn là địa phương đầu tiên thực hiện thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.
Triển khai Nghị quyết 98, UBND TP.HCM đã giao Sở TN&MT phối hợp với Sở Tài chính xây dựng Đề án thí điểm cơ chế tài chính, với mục tiêu là triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính. Sở TN&MT đã đề xuất lựa chọn 2 dự án tiềm năng, gồm: thay thế đèn đường LED và lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà công.
Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, việc đề xuất cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon nói riêng và triển khai hoạt động mua bán tín chỉ carbon trên địa bàn thành phố nói chung sẽ tạo ra nhiều cơ hội.
Thứ nhất, sẽ giúp thúc đẩy giảm phát thải khí nhà kính, điều này không giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu mà giúp cộng đồng sống trong môi trường sạch hơn. Hai là cơ hội thu hút đầu tư, mua bán tín chỉ carbon sẽ mở ra cánh cửa cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước, từ đó thúc đẩy các dự án xanh và tạo ra việc làm mới. Ba là nâng cao vị thế quốc tế, TP có thể trở thành trung tâm cho các hoạt động liên quan đến môi trường và phát triển bền vững, đồng thời thu hút sự chú ý và hợp tác quốc tế.
Dù có nhiều cơ hội nhưng theo các chuyên gia kinh tế, Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng vẫn còn nhiều thách thức cần phải giải quyết trong việc thí điểm cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon. Cụ thể, hành lang pháp lý để việc tính toán, đánh giá, thẩm định tín chỉ carbon chưa đầy đủ và chưa có môi trường để mua bán tín chỉ carbon một cách rộng khắp. Đặc biệt, hầu hết các nội dung trong quá trình tạo lập, tính toán giá và bán tín chỉ carbon đều phụ thuộc vào các tổ chức nước ngoài.
Để triển khai hiệu quả chương trình thí điểm xây dựng cơ chế tài chính thực hiện giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, rất cần sự hướng dẫn của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài chính... để xử lý các vướng mắc và thách thức nêu trên. Ngoài ra, cần tăng cường đào tạo và tập huấn cho các doanh nghiệp, tổ chức và cán bộ công chức về thị trường tín chỉ carbon; tăng cường hợp tác với các quốc gia, quốc tế có kinh nghiệm để triển khai hiệu quả thị trường tín chỉ carbon, ông Nguyễn Toàn Thắng nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, đối với doanh nghiệp khi tham gia thị trường carbon, ông Nguyễn Văn Minh, Trưởng phòng kinh tế và thông tin biến đổi khí hậu, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, doanh nghiệp được thực hiện cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, được đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính, tín chỉ carbon trên thị trường carbon. Ngoài ra, chính doanh nghiệp cần phải chủ động tìm hiểu quy định pháp luật về giảm phát thải khí nhà kính, thị trường carbon, tăng cường năng lực về kiểm kê khí nhà kính và thực hiện hoạt động giảm phát thải khí nhà kính, cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon.
Còn theo TS Phạm Văn Đại, Giảng viên cao cấp Trường chính sách công và Quản lý Fulbright cho rằng, bản thân tín chỉ carbon cần được xem như là tài nguyên quốc gia, không phải tài nguyên vô tận hay tái tạo được. Trong bối cảnh các nhà sản xuất lớn trên thế giới như Apple, Samsung đều đòi hỏi các nhà cung cấp phải trung hòa được carbon trong quá trình sản xuất thì xu hướng tìm mua tín chỉ carbon của doanh nghiệp Việt Nam là không tránh được.
Do đó, về lâu dài Việt Nam cần quy hoạch tín chỉ carbon như dạng tài nguyên cần bảo vệ. Bên cạnh đó, cần xem xét hình thành Quỹ Dự trữ tín chỉ carbon cho doanh nghiệp Việt Nam để khi tham gia chứng chỉ toàn cầu, các doanh nghiệp không phải mua giá quá cao - TS Phạm Văn Đại nhấn mạnh./.
