Xây dựng vùng chuyên canh cà phê đặc sản
Lâm Đồng có hơn 170.000 ha cà phê, diện tích đứng thứ hai trong cả nước (sau tỉnh Đắk Lắk), với sản lượng bình quân đạt 600.000 tấn/năm. Giá trị ngành hàng cà phê đang chiếm 60% ngành nông nghiệp Lâm Đồng và giải quyết việc làm cho hàng trăm ngàn lao động.
Hiện nay, Lâm Đồng đang phát triển 5 vùng chuyên canh cà phê đặc sản có quy mô lớn tại các huyện: Di Linh 40.000ha, Lâm Hà 30.000ha, Bảo Lâm 20.000ha, Đức Trọng 10.000ha, TP. Đà Lạt và huyện Lạc Dương 4.000ha để hình thành những vùng nguyên liệu có quy mô lớn phục vụ cho chế biến và xuất khẩu. Phát triển vùng sản xuất cà phê có chứng nhận theo tiêu chuẩn UTZ, 4C, Rainforest đạt 50-60% diện tích để cung cấp cà phê nhân đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.
Với một ngành hàng có vùng nguyên liệu lớn, do đó chế biến sâu trong ngành cà phê được xem là kim chỉ nam để ngành cà phê có thể phát triển bền vững, tạo ra giá trị gia tăng tương xứng với quy mô của tỉnh và tầm nhìn dài hạn. Do đó, thời gian qua, tỉnh Lâm Đồng luôn khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mới các cơ sở chế biến sâu; đồng thời, đổi mới công nghệ, thiết bị và nâng công suất các cơ sở chế biến cà phê hiện có, để đảm bảo năng lực chế biến được 90-95% sản lượng cà phê nhân của tỉnh và đáp ứng được tiêu chuẩn xuất khẩu.
Ông Phạm S, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng cho biết, những quy định nghiêm ngặt nhất theo tiêu chuẩn EU trong sản xuất nông nghiệp là không gây mất rừng, phải truy xuất được nguồn gốc, thân thiện môi trường và có trách nhiệm với xã hội. Đây là định hướng sản xuất nông nghiệp bền vững nói chung, sản xuất cà phê nói riêng mà tỉnh Lâm Đồng đang hướng tới.
“Nguồn nước dành cho canh tác cà phê luôn được đảm bảo ổn định, quá trình chăm sóc cây cà phê tuyệt đối không dùng thuốc bảo vệ thực vật, hóa học để canh tác bền vững và sản xuất có trách nhiệm với thiên nhiên. Chỉ cần làm 4 điều này là ngành cà phê đã thực hiện rất tốt vấn đề sản xuất nông nghiệp không gây mất rừng. Tỉnh Lâm Đồng đã sẵn sàng đủ điều kiện thực hiện tốt và người nông dân đã ý thức tốt về sản xuất nông nghiệp không gây mất rừng. Để thực hiện vấn đề này, tỉnh Lâm Đồng luôn gắn việc chuỗi giá trị toàn cầu, chứng minh canh tác, sản xuất cà phê không gây mất rừng, từ đó nâng cao tính cạnh tranh về chuỗi giá trị toàn cầu”, ông Phạm S khẳng định.
Năm 2023, tỉnh Lâm Đồng đã xuất khẩu được 80.600 tấn cà phê nhân, đạt giá trị hơn 180 triệu USD, tăng 9,1% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Để tiếp tục nâng cao giá trị cho loại cây trồng này, cùng với tiếp tục mở rộng diện tích cà phê được cấp chứng chỉ bền vững theo các tiêu chuẩn quốc tế UTZ, 4C, tỉnh Lâm Đồng đang tập trung thúc đẩy phát triển cà phê theo chuỗi nông sản toàn cầu.
Đổi mới tư duy sản xuất bền vững trong chuỗi cung ứng cà phê toàn cầu
Quỹ Vision Zero Fund (viết tắt VZF) của ILO và Diễn đàn Cà phê Toàn cầu (GCP) đã thiết lập quan hệ đối tác hợp tác nhằm thúc đẩy cải thiện an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (OSH) trong chuỗi giá trị cà phê toàn cầu, giúp giảm thiểu rủi ro mà hàng triệu người sản xuất cà phê trên khắp thế giới phải đối mặt hàng ngày.
Thông qua quan hệ đối tác này, ILO VZF và GCP sẽ hợp tác để nâng cao nhận thức về các rủi ro và giải pháp thiết thực liên quan đến an toàn vệ sinh lao động, đồng thời khuyến khích các bên liên quan ở cấp quốc gia và toàn cầu thúc đẩy, thực hành và đảm bảo điều kiện làm việc an toàn và lành mạnh.
ILO VZF và GCP hỗ trợ nhau trong việc thúc đẩy các thực hành tốt tại nơi làm việc, có trách nhiệm và toàn diện trong ngành cà phê. Đó là lý do tại sao, vào Ngày Quốc tế Cà phê năm nay, VZF đã phát động chiến dịch "#CoffeePeople" và một thử thách trên mạng xã hội xoay quanh chủ đề "Thúc đẩy quyền có môi trường làm việc an toàn và lành mạnh trong chuỗi cung ứng cà phê".
Chiến dịch đang diễn ra nhằm tìm kiếm sự tham gia trực tiếp của các nước sản xuất và tiêu thụ, các tổ chức quốc tế hoạt động trong lĩnh vực cà phê, các công ty cà phê và những người nổi tiếng.
Bà Gelkha Buitrago, Giám đốc Chương trình và Quan hệ đối tác doanh nghiệp của GCP, khẳng định rằng đảm bảo an toàn vệ sinh lao động trong chuỗi giá trị cà phê là điều cần thiết để sản xuất cà phê bền vững.
Tầm quan trọng của an toàn vệ sinh lao động được phản ánh rõ nét trong khía cạnh xã hội của Bộ Quy tắc Tham chiếu về Cà phê bền vững (CSRC), cũng như quy định sắp tới của EU về Thẩm định chi tiết về tính bền vững của doanh nghiệp.
Giám đốc Chương trình Toàn cầu của ILO VZF, ông Ocert Dupper cho biết: "Việc ký kết quan hệ đối tác này là rất kịp thời vì quyền có một môi trường làm việc an toàn và lành mạnh đã được ILO công nhận là nguyên tắc cơ bản và quyền lợi tại nơi làm việc vào năm ngoái".
Bằng cách phát triển mối quan hệ hợp tác này, GCP và Quỹ VZF của ILO đang xây dựng sự hợp tác thành công trước đó nhằm tăng cường an toàn vệ sinh lao động trong ngành cà phê của Việt Nam. Công việc này đã đóng góp vào một trong những chiến lược chính của Kế hoạch quốc gia GCP vì sự thịnh vượng của nông dân ở Việt Nam - nhằm thúc đẩy tính bền vững xã hội của sản xuất cà phê.
Với sự hỗ trợ của ILO VZF, GCP tại Việt Nam điều phối quá trình cập nhật Bộ tài liệu hướng dẫn sản xuất cà phê chè bền vững (NSC Arabica), bộ tài liệu được tích hợp thông tin cập nhật về an toàn vệ sinh lao động.
Từ khi tham gia mô hình sản xuất cà phê theo hướng hữu cơ, có truy xuất nguồn gốc và liên kết theo chuỗi giá trị do ngành nông nghiệp địa phương phát động, ông K’Long Ha Prăng, người dân tộc K’ho, ở xã Lát (huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng) đã không còn lo lắng về đầu ra sản phẩm trước sự biến động của thị trường. Ông cho biết, chỉ cần canh tác theo đúng yêu cầu kỹ thuật, đảm bảo các quy trình sản xuất do HTX trên địa bàn đưa ra cà phê sẽ bán được giá cao, thu nhập tăng hơn rất nhiều trên cùng diện tích canh tác so với trước.
“Nhờ được các cán bộ hướng dẫn tập huấn kỹ thuật bà con mới có sự đổi mới trong quá trình thu hái cà phê. Cụ thể là bà con chỉ được hái quả chín, hái những quả đảm bảo đạt lượng đường theo quy định. Trước đây cà phê mình làm không có giá, nay giá đang tăng từng ngày, vì vậy cần phải chấp hành đúng theo quy định của HTX đưa ra để đảm bảo duy trì chất lượng. Trước đây, không có ai chỉ vẽ làm cà phê phải thế này, thế kia nhưng giờ được chỉ dẫn cụ thể bà con ai cũng thích”, ông K’Long Ha Prăng chia sẻ./.
