Phát triển mô hình tôm - lúa trên diện tích đất lúa bị xâm nhập mặn
Trong thời gian tới tỉnh tiếp tục chuyển sang phát triển mô hình tôm- lúa này đối với diện tích đất trồng lúa bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn từ 3 tháng trở lên phù hợp với từng vùng sinh thái trên địa bàn tỉnh.
Vùng sản xuất kết hợp lúa-tôm của tỉnh Kiên Giang có tổng diện tích khoảng 107.000ha. Theo kế hoạch, lúa vụ Mùa 2024-2025 sản xuất luân canh trên nền đất một vụ lúa, một vụ tôm của tỉnh Kiên Giang xuống giống từ ngày 25/8 đến 25/10/2024 với 2 hình thức cấy mạ và gieo sạ lúa giống xuống ruộng.
Qua đánh giá, mô hình này đã mang lại hiệu quả cho người sản xuất, từ thu nhập bình quân khoảng 50 triệu đồng/ha, tăng lên 100-130 triệu đồng/ha. Đến thời điểm hiện tại, nông dân các vùng lúa-tôm trong xuống giống dứt điểm vụ lúa và hầu hết nông dân sản xuất theo hướng hữu cơ, an toàn sinh học. Đây là biện pháp canh tác được ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo nhân rộng nhằm giúp nông dân giảm chi phí, tăng năng suất, giá bán, tăng lợi nhuận cho nông dân.
Theo Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện An Minh, vụ lúa trên vùng đất lúa - tôm năm 2024-2025 của huyện xuống giống khoảng 27.000ha. Nông dân chủ yếu gieo sạ các giống lúa đặc sản và chất lượng cao như ST 24, ST 25, đài thơm, RVT… chiếm trên 70% tổng diện tích gieo trồng.
Ông Nguyễn Thanh Điền, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện An Minh Huyện cho biết từ năm 2022 đến nay huyện đẩy mạnh thực hiện chuỗi giá trị tôm-lúa thông qua việc mời gọi nhiều doanh nghiệp ký kết với các hợp tác xã nông nghiệp trên địa bàn đầu tư sản xuất lúa đạt chứng nhận hữu cơ hơn 1.000ha và liên kết tiêu thụ lúa sản xuất trên nền đất nuôi tôm được hơn 2.000ha.
Các hợp tác xã trên địa bàn cũng đã liên kết ký hợp đồng tiêu thụ lúa với các công ty như Công ty Hồ Quang Trí, Công ty Đại Dương Xanh, Tập Đoàn Tân Long gồm các giống lúa ST 25, ST24 với mức giá thu mua cao hơn thị trường từ 100 đến 200 đồng/kg, giúp tăng lợi nhuận cho nông dân.
"Mô hình lúa-tôm phát huy các yếu tố tích cực của con tôm và cây lúa như giúp cải tạo đất, trừ sâu hại và cắt đứt vòng đời sâu bệnh trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Sau một vụ tôm, các chất thải được cây lúa chuyển hóa và hấp thụ, góp phần hạn chế lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong giai đoạn đầu.
Sau một vụ lúa rơm rạ, thóc rơi vãi từ cây lúa bỏ lại trên đồng sau thu hoạch bị phân hủy tạo môi trường sống và nguồn thức ăn tự nhiên giàu dinh dưỡng cho tôm trong vụ nuôi tiếp theo mà nông dân không cần phải đầu tư tiền mua thức ăn cho con tôm như mô hình nuôi tôm công nghiệp. Nhờ đó, mô hình này góp phần giảm chi phí sản xuất, đầu tư, tăng năng suất và lợi nhuận cho nông dân", ông Điền cho hay.
Mô hình sản xuất kết hợp lúa-tôm đạt hiệu quả rõ rệt
Tại xã Đông Hưng B, huyện An Minh, diện tích sản xuất lúa hữu cơ trên nền đất lúa-tôm trong khoảng 3 năm trở lại đây không ngừng tăng qua các năm.
Ông Hà Văn Toàn, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã cho biết vụ lúa mùa trên vùng đất lúa-tôm của xã năm nay hơn 2.000ha; trong đó, có hơn 1.300 ha áp dụng quy trình sản xuất lúa hữu cơ, an toàn sinh học và hơn 50% diện tích được các công ty bao tiêu đầu ra với giá lúa cao hơn thị trường từ 200-300 đồng/kg.
Là một trong những hộ đầu tiên áp dụng quy trình sản xuất lúa an toàn sinh học của xã Đông Hưng B, ông Võ Văn No cho biết không riêng gia đình ông mà hầu hết nông dân địa phương đều đánh giá cao hiệu quả kinh tế mang lại.
Cụ thể, với 3,5ha đất sản xuất kết hợp 1 vụ lúa 2 vụ xen canh tôm sú, tôm thẻ, tôm càng xanh, từ năm 2021 (bắt đầu áp dụng quy trình canh tác lúa hữu cơ, an toàn sinh học) mỗi năm mang về thu nhập cho gia đình từ 400-420 triệu đồng, lợi nhuận khoảng 250 triệu đồng/năm.
Để giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sản xuất, ông No tham gia vào Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Ngã Bát, xã Đông Hưng B và sử dụng các vật tư đầu vào như: lúa giống, phân bón, thuốc trừ sâu; đồng thời ký hợp đồng bao tiêu đầu ra khi thu hoạch lúa ngay từ đầu vụ.
"Vụ lúa này gia đình tôi sản xuất 3,5ha và gieo sạ lúa ST24, ST25 đến nay được 20 ngày và công ty và hợp tác xã tiến hành giới thiệu công ty đến trao đổi để thống nhất giá lúa thu mua vào cuối vụ. Hiện tại gia đình tôi cùng một số nông dân đang cân nhắc để ký kết hợp đồng với mức giá phù hợp vào đầu tháng 11 tới. Về phía ngành nông nghiệp cũng hướng dẫn cụ thể quy trình sản xuất lúa đạt tiêu chuẩn VietGAP để đảm bảo chất lượng lúa, gạo xuất khẩu sang nước ngoài," ông No thông tin.
Phấn đấu đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, tỉnh Kiên Giang phát triển thủy sản trở thành ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, trong đó, phát triển sản xuất tôm - lúa theo hướng an toàn, bền vững và hiệu quả, thích ứng biến đổi khí hậu.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang, tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, ổn định diện tích sản xuất tôm - lúa 117.340 ha, sản lượng tôm thu hoạch từ 70.675 tấn trở lên, chiếm khoảng 45% tổng sản lượng tôm nuôi thu hoạch toàn tỉnh.
Theo đó, phát triển mô hình tôm - lúa, tỉnh Kiên Giang tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị sản phẩm, từ con giống, vật tư đầu vào, nuôi thương phẩm đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm tôm và lúa. Trong đó, doanh nghiệp thu mua, chế biến, tiêu thụ có vai trò hạt nhân liên kết và tổ chức chuỗi sản xuất.
Tỉnh kiện toàn, củng cố, thành lập mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất như tổ hợp tác, hợp tác xã gắn với liên kết doanh nghiệp sản xuất theo chuỗi giá trị tại những vùng sản xuất tôm - lúa trọng điểm, nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu.
Tỉnh tiếp tục rà soát hiện trạng diện tích đất trồng lúa ở các huyện An Biên, An Minh, U Minh Thượng, Vĩnh Thuận và những vùng khác bị ảnh hưởng xâm nhập mặn để có thể chuyển đổi sản xuất lúa - tôm kết hợp hoặc nuôi tôm nước lợ.
Tỉnh phát triển mạnh sản xuất tôm - lúa theo tiêu chuẩn VietGAP, nuôi trồng thủy sản hữu cơ, nuôi sinh thái… theo yêu cầu thị trường xuất khẩu, sử dụng mã vạch, mã số truy xuất nguồn gốc sản phẩm nuôi trồng, vùng nuôi tôm. Xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu sản phẩm hàng hóa, chỉ dẫn địa lý sản phẩm nuôi đặc trưng từng vùng trên địa bàn tỉnh.. Hướng dẫn nông dân kỹ thuật công nghệ mới, tiên tiến gắn với an toàn dịch bệnh, bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm.
Tỉnh tập trung nguồn lực đầu tư hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi, giao thông, điện phục vụ nuôi trồng thủy sản trọng điểm vùng Tứ giác Long Xuyên và U Minh Thượng. Trong đó, chú trọng gia cố hệ thống đê, nạo vét kênh mương, tăng khả năng chủ động lấy nước, tiêu thoát để nuôi trồng thủy sản; hoàn thiện hệ thống công trình thủy lợi, hệ thống cống vùng nuôi thủy sản kết hợp trồng lúa…/.
