Hải Phòng là một trong những trung tâm kinh tế lớn của miền Bắc Việt Nam với nhiều khu công nghiệp đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế. Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp đi kèm với những thách thức về bảo vệ môi trường.
Tại Hội thảo Chuyển đổi xanh trong khu KCN để phát triển bền vững TP. Hải Phòng diễn ra ngày 06/3/2025, ông Đỗ Mạnh Hiến, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hải Phòng cho biết, chuyển đổi xanh không còn là một lựa chọn mà là một yêu cầu cấp bách, một mệnh lệnh của thời đại.
“Hải Phòng luôn nhất quán quan điểm: Kiên quyết không đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng kinh tế đơn thuần. Thành phố đặt mục tiêu phát triển kinh tế phải đi đôi với bảo vệ môi trường, đảm bảo sự hài hòa giữa lợi ích kinh tế và lợi ích xã hội, vì sự phát triển bền vững của thành phố và các thế hệ tương lai”, ông Hiến khẳng định.
Hưởng ứng với xu hướng kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn, các KCN tại Hải Phòng đã đi đầu trong việc chuyển đổi xanh, tiêu biểu là khu công nghiệp DEEP C. Đây cũng là 1 trong số 5 khu công nghiệp trên cả nước tiên phong thực hiện chuyển đổi xanh theo mô hình sinh thái.
Thời gian qua, KCN DEEP C được lựa chọn thí điểm tham gia dự án “Triển khai khu công nghiệp sinh thái theo hướng tiếp cận từ Chương trình KCN sinh thái toàn cầu” (dự án KCN sinh thái), do Việt Nam và UNIDO phối hợp thực hiện. Trong quá trình triển khai Dự án KCN sinh thái, KCN DEEP C đã tích cực phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý Dự án để đưa ra 137 giải pháp hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, 5 giải pháp cộng sinh công nghiệp và 5 giải pháp cộng sinh công nghiệp đô thị.
Theo các cán bộ kỹ thuật của Dự án KCN sinh thái, kết quả thực hiện các nghiên cứu điển hình về cộng sinh công nghiệp tại KCN DEEP C thời gian vừa qua đã đánh giá 19 doanh nghiệp tại KCN này và đưa ra 137 giải pháp hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn, tiết kiệm 5,9 tỷ đồng/năm; thực hiện 51 giải pháp RECP; giảm tiêu thụ: 1511,09 MW điện/năm; 42.720 m3 nước/năm; giảm phát thải GHG: 1.325,75 tấn CO2 eq/năm.
Tại KCN DEEP C, Dự án đã hỗ trợ, xác định, nghiên cứu và triển khai cộng sinh công nghiệp, với các cơ hội cộng sinh công nghiệp như: Thép phế liệu được thu gom từ các công ty trong KCN Deep C cung cấp cho IML hoặc nhà máy nhựa. Cùng với phát triển nền tảng web dùng chung; KCN Deep C đào tạo tập trung cho các doanh nghiệp trong KCN: Quy định pháp luật, môi trường; phát triển dịch vụ dùng chung cho toàn bộ KCN; phát triển dịch vụ bảo trì cho các doanh nghiệp trong KCN; các doanh nghiệp trong KCN phát triển năng lượng tái tạo, điện dư có thể hòa vào lưới điện của KCN và của Thành phố.
Bên cạnh đó, KCN Deep C đang không ngừng nỗ lực để trở thành KCN sinh thái với hệ thống công trình xanh gồm tòa nhà phức hợp được thiết kế đạt chuẩn LEED nhằm giảm năng lượng tiêu thụ, tối đa hóa việc sử dụng ánh sáng tự nhiên. Deep C đặt mục tiêu đạt 30% năng lượng tái tạo vào năm 2030.
Ngoài ra, KCN này đã chuyển đổi 135.800m2 đất thành khu “Wetland” với diện tích mặt nước chiếm 43,5% và khu vực xanh chiếm 56,5%, nhằm hạn chế các tác động làm mất cân bằng hệ sinh thái do hoạt động công nghiệp. Năm 2023, 15 khách hàng trong KCN Deep C đã thực hiện các giải pháp trong Chương trình Hiệu quả tài nguyên và sản xuất sạch hơn (RECP), qua đó tiết kiệm được 5,8 triệu kWh điện, 90 nghìn mét khối nước và giảm 10.588 tấn CO2 tương đương…
Với định hướng phát triển KCN theo hướng sinh thái, bền vững, KCN DEEP C luôn ý thức trách nhiệm của doanh nghiệp đối với cộng đồng và xã hội và xác định tôn chỉ hoạt động của mình đó là: Gắn lợi ích kinh tế song hành với lợi ích của nhà đầu tư và trách nhiệm với cộng đồng, xã hội.
Sự thành công của DEEP C mang đến nhiều bài học cho các địa phương khác đang tìm kiếm mô hình phát triển công nghiệp bền vững. Theo đại diện Vụ Quản lý các Khu kinh tế (Bộ Tài chính), việc đổi mới mô hình khu công nghiệp hiện tại sang hướng sinh thái, hiệu quả cao cần lấy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo làm trụ cột (chủ động kiến tạo, tạo môi trường cho các doanh nghiệp công nghệ, start-up được hình thành và phát triển).
Bên cạnh đó, việc quy hoạch khu công nghiệp ngay từ đầu theo hướng sinh thái là yếu tố quan trọng. Các địa phương cần có chiến lược cụ thể về sử dụng tài nguyên, xử lý chất thải và phát triển năng lượng tái tạo nhằm đảm bảo hiệu quả lâu dài. Các địa phương cần ưu tiên dành quỹ đất và nguồn lực cho các dự án R&D, nghiên cứu thử nghiệm sản phẩm mới, ứng dụng công nghệ cao, chuyển đổi số, tiết kiệm năng lượng... Mục tiêu là phát triển sản xuất, công nghiệp, dịch vụ trên nguyên tắc tiết kiệm và sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai, gắn với liên kết phát triển vùng, hình thành cụm liên kết ngành./.
Theo đại diện Vụ Quản lý các Khu kinh tế (Bộ Tài chính), các KCN sinh thái là giải pháp tối ưu, nhằm thực hiện kinh tế tuần hoàn thay thế kinh tế tuyến tính truyền thống. Hơn nữa, KCN sinh thái đang trở thành tiêu chí lựa chọn của các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) với mục tiêu phát triển bền vững, lợi ích kinh tế song hành trách nhiệm với cộng đồng và xã hội. KCN sinh thái sẽ đóng góp đáng kể vào nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu, huy động nguồn lực từ khu vực tư nhân cho giải pháp công nghiệp xanh, đảm bảo an ninh năng lượng, thể hiện quyết tâm chính trị của Chính phủ trong việc thực hiện các cam kết phát triển bền vững.
