HoREA vừa có văn bản góp ý cho Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 100/2024/NĐ-CP về phát triển và quản lý nhà ở xã hội. Điểm nhấn trong kiến nghị lần này là đề xuất tiếp tục duy trì chính sách cho vay ưu đãi với mức lãi suất 4,8%/năm khi mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, thay vì áp dụng mức 5,8% như quy định tại dự thảo.
HoREA cho rằng mức 4,8%/năm đã được Thủ tướng Chính phủ quyết định trong giai đoạn 2021 đến tháng 7/2024 và cần tiếp tục triển khai, bởi đây là công cụ quan trọng hỗ trợ người dân có thu nhập trung bình, thấp tiếp cận được nhà ở với chi phí hợp lý.
Theo đề xuất, lãi suất nợ quá hạn sẽ bằng 130% lãi suất cho vay, đồng thời Ngân hàng Nhà nước sẽ là đơn vị chủ trì phối hợp với Bộ Xây dựng trình Thủ tướng xem xét điều chỉnh khi cần thiết, nhằm đảm bảo tính linh hoạt và phù hợp với khả năng ngân sách từng năm.
Một trong những lý do khiến HoREA đưa ra kiến nghị này là bởi quy định hiện hành đang gây nhiều bất cập. Từ ngày 1/8/2024, người mua, thuê mua nhà ở xã hội phải vay với lãi suất 6,6%/năm - mức lãi suất áp dụng cho hộ nghèo do Ngân hàng Chính sách xã hội triển khai.
Điều này bị đánh giá là quá cao so với khả năng chi trả của đa số người dân. Không chỉ người mua nhà, mà cả chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội cũng chịu tác động khi phải vay với mức lãi suất lên đến 7,92%/năm, cao hơn cả lãi suất mà Vietcombank đang cho vay mua nhà ở xã hội (5,9 - 6,1%/năm).
Theo HoREA, ngay cả con số 5,4%/năm được đưa vào dự thảo cũng chưa đủ hấp dẫn, bởi lãi suất càng thấp thì càng khuyến khích cả người mua nhà lẫn chủ đầu tư tham gia mạnh mẽ hơn vào phân khúc này. Do vậy, việc duy trì mức 4,8%/năm là cần thiết, vừa bảo đảm khả năng tiếp cận của người dân, vừa khuyến khích phát triển thêm nhiều dự án.
Ngoài ra, HoREA còn lưu ý đến vấn đề xử lý chuyển tiếp đối với gói tín dụng 30.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 02/NQ-CP năm 2013, vốn được 17 tổ chức tín dụng triển khai, trong đó 4 ngân hàng lớn như Vietcombank, Agribank, BIDV, VietinBank chiếm phần dư nợ đáng kể. Theo đề xuất, đến năm 2031, các khoản vay thuộc gói này vẫn cần được áp dụng cơ chế lãi suất ưu đãi nhằm đảm bảo quyền lợi cho người vay.
Một điểm khác biệt trong góp ý của HoREA là kiến nghị giao Ngân hàng Nhà nước, thay vì Ngân hàng Chính sách xã hội, làm cơ quan chủ trì quyết định lãi suất cho vay nhà ở xã hội. Lý do được đưa ra là Ngân hàng Nhà nước có vị thế ngang bộ với Bộ Xây dựng, bảo đảm tính cân đối và phối hợp hiệu quả hơn trong việc tham mưu, ban hành chính sách.
Từ góc độ kinh nghiệm thực tiễn, HoREA cũng nhắc tới mô hình Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM. Quỹ này, thành lập từ năm 2004, đã cho hàng nghìn cán bộ, công chức, viên chức vay mua nhà với lãi suất ưu đãi chỉ 3,2%/năm, thời hạn 20 năm, mức vay lên đến 900 triệu đồng, chiếm tối đa 70% giá trị hợp đồng.
Ngoài hoạt động cho vay, Quỹ còn hợp tác với doanh nghiệp triển khai các dự án nhà ở xã hội, điển hình là dự án tại số 35 Hồ Học Lãm, phường An Lạc, TP.HCM. Đây được xem là mô hình tham khảo hiệu quả để xây dựng chính sách phù hợp cho cả người dân lẫn nhà đầu tư.
Không dừng lại ở đó, Hiệp hội cũng kiến nghị bổ sung, sửa đổi Điều 77 Nghị định 100/2024/NĐ-CP theo hướng cho phép Ngân hàng Chính sách xã hội được trực tiếp cho vay đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang, cũng như cá nhân tự xây dựng hoặc cải tạo nhà ở cho thuê. Đề xuất này được kỳ vọng sẽ góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội trong giai đoạn 2021 - 2030.
Với những lập luận nêu trên, HoREA nhấn mạnh rằng việc duy trì mức lãi suất vay ưu đãi 4,8%/năm không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn là giải pháp xã hội quan trọng, giúp chính sách nhà ở xã hội thực sự đi vào đời sống, hỗ trợ đúng đối tượng và thúc đẩy thị trường phát triển bền vững.
