Ông Tống Kim Quang ở phường Nghĩa Tâm (TP. Gia Nghĩa) là một nông hộ có trên 8ha đất nông nghiệp. Trước đây, ông Quang trồng nhiều loại cây khác nhau nhưng mấy năm gần đây ông dành phần lớn đất để chuyên canh cây sầu riêng. Với hàng chục năm bám trụ với cây cà phê, hồ tiêu, khi chuyển sang trồng sầu riêng rồi ông Quang mới thấm thía: “Có được trái sầu riêng thơm ngon, xanh vỏ, đều múi thật không phải dễ dàng gì”.
Theo ông Quang, dù ở bất kể thời điểm phát triển lá, ra hoa, đậu trái thì cây sầu riêng rất mẫn cảm với thời tiết hay các loại sâu bệnh hại. Vì vậy mà người trồng sầu riêng luôn trong tâm trạng đề cao cảnh giác, phòng ngừa. Ông Quang cho biết: “Tôi dùng biện pháp sinh học để chăm sóc sầu riêng trong 3 năm qua. Với cách này, vườn cây luôn xanh tốt, ít dịch bệnh. Cây trái trong vườn mình vừa bán vừa ăn đều không vấn đề gì thì người tiêu dùng không phải lo ngại”.
Một hộ nông dân khác là gia đình ông Kiều Quang Ngọc ở xã Quảng Sơn (huyện Đắk Glong) cũng đang trồng hơn 4ha sầu riêng. Nhiều năm qua, ông Ngọc luôn cố gắng duy trì sinh thái vườn để giúp việc canh tác sầu riêng được bền vững, lâu dài. Ông Ngọc chăm sóc vườn cây theo hướng hữu cơ, để cỏ mọc tự nhiên trong vườn và sử dụng hoàn toàn phân hữu cơ, vi sinh để bón cho vườn cây.
Ông Ngọc chia sẻ: “Phân hữu cơ tôi tự sản xuất bằng cách ủ xác bã thực vật, phân chuồng. Việc ủ phân đúng kỹ thuật cũng giúp tiêu diệt các mầm bệnh trong thân lá tồn dư cũng như giảm thiểu tích lũy các nấm bệnh tiềm tàng trong vườn. Do vậy, trong thời gian dài vườn sầu riêng của tôi phát triển khá ổn định”.
Trên cây sầu riêng chỉ có một số bệnh phổ biến là thối rễ, xì mủ, phấn trái. Còn các bệnh khác thì không nghiêm trọng lắm. Vì vậy, các cấp - ngành, cơ quan chuyên môn của tỉnh Đắk Nông chủ trương khuyến khích người dân chuyển đổi sang sử dụng các loại phân bón, thuốc sinh học.
Trong thực tế, người trồng sử dụng thuốc hóa học quá nhiều, cực kỳ tốn kém. Để an tâm, nhiều hộ trồng sầu riêng từ 7 - 10 ngày là lại phun thuốc cho cây - như là một cách thức phổ biến nhất để bảo vệ vườn sầu riêng. Vì sử dụng thuốc hoá học, nhiều nông dân không chỉ bị ảnh hưởng về mặt sức khỏe mà sản phẩm làm ra không an toàn, xuất hiện tình trạng sâu hại kháng thuốc và cả môi trường đất bị ô nhiễm do thuốc. Do đó, để nâng cao chất lượng sầu riêng chỉ có giải pháp duy nhất là giảm đi số lần sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học.
Hiện nay, thị trường có các dòng thuốc sinh học đặc trị phổ biến các loại bệnh cho cây sầu riêng. Trong các sản phẩm thuốc sinh học có các dòng nấm Trichoderma rất hữu hiệu trên 2 đối tượng là Fusarium gây thối rễ và Phytophthora palmivora gây xì mủ, thối trái sầu riêng. Hai loại bệnh này có thể dùng vi sinh để kiểm soát khá hiệu quả.
Hiện nay, không chỉ Trung Quốc mà các quốc gia ở châu Âu, Canada, thậm chí một số nước có người châu Á cũng nhập số lượng lớn sầu riêng cấp đông của Việt Nam. Do đó, kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật là khâu quan trọng nhất để sầu riêng đạt chất lượng và đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu đến các thị trường nói trên.
Theo kỹ sư Trần Thanh Tùng - Cán bộ nông nghiệp thuộc hệ thống kết nối “Mạng nhà nông” cho rằng: “Để sầu riêng đáp ứng tiêu chuẩn của thị trường xuất khẩu ngày càng khắt khe như hiện nay, nông dân phải tuân thủ chặt chẽ quy trình sản xuất sạch. Cần phải áp dụng các biện pháp sinh học để chăm sóc sầu riêng. Như vậy mới có thể đảm bảo sản phẩm của mình được đưa ra thị trường xuất khẩu” - ông Tùng cho hay./.
