Người dân Ba Chẽ đã tạo ra những sản phẩm trà tinh túy
Huyện miền núi Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh có diện tích trồng trà hoa vàng lớn nhất khu vực phía Bắc. Nhờ địa hình đồi núi, thảm thực vật phong phú và phương pháp canh tác bền vững, người dân Ba Chẽ đã tạo ra những búp trà tinh túy, giữ trọn giá trị thiên nhiên.
Các công trình nghiên cứu khoa học đã khẳng định, cây Trà hoa vàng có dược tính cao, từ lá, búp non và hoa trà đều có công dụng. Chính vì vậy, từ loại cây mọc tự nhiên trong rừng, đến nay Trà hoa vàng Ba Chẽ đã trở thành sản phẩm OCOP nổi tiếng cả nước và được trồng tập trung ở các xã Đồn Đạc, Đạp Thanh, Thanh Lâm, Thanh Sơn, Nam Sơn và Lương Mông.
Trà hoa vàng được mệnh danh là “nữ hoàng của các loại trà”, bởi trong loại trà này có các hoạt chất tốt cho sức khỏe, nhờ vậy giá trị hàng hóa cao, mang lại nguồn kinh tế vững vàng cho các hộ trồng. Hiện nay các sản phẩm từ trà hoa vàng chủ yếu là các loại bông hoa trà khô đóng hộp, trà túi lọc… hoặc trà tươi.
Bông trà tươi loại 1 có giá bán từ 500.000-600.000 đồng/kg, dạng khô có giá từ 12-15 triệu đồng/kg. Chính vì giá trị kinh tế cao, nên dòng trà này cũng sở hữu những đặc tính riêng, chẳng hạn như thời gian thu hái, độ bung của hoa và sự kỳ công thu hái, bảo quản, chế biến.
Nhiều hộ dân ở Ba Chẽ đã giàu lên nhờ cây chè, như gia đình ông Đàm Văn Cường (66 tuổi), thôn Khe Lọng xã Thanh Sơn. Ông Đàm Văn Cường cho biết, sau mỗi mùa vụ, gia đình có thể để ra được 300 triệu đồng. Tuy vậy, ông mong muốn địa phương có thêm các cơ sở sấy hoa khô để gia tăng giá trị cho sản phẩm Trà hoa vàng.
Gia đình chị Phòong Thị Dân, người dân xã Thanh Sơn, huyện Ba Chẽ trồng hơn 2,5 ha trà. Chị cho biết 2/3 diện tích vườn trà có từ tuổi đời 7-10 năm, đang độ cho hoa đẹp và chất lượng.
Chị Dân chia sẻ để có được bông hoa trà chất lượng loại 1 thì người dân phải đi hái từ 6 giờ sáng, đến muộn sẽ bị ong châm chích dập mất cánh, nhụy hoa, nếu vào chính vụ bà con phải hái cả đêm, phải là những bông hơi bung cánh mới thu hoạch, còn đang là nụ thì chưa được hái, vì như vậy hoa trà chưa có giá trị. Những ngày đầu mùa thì chỉ hái được từ 5-6 kg hoa tươi, còn vụ chính thì khoảng 20 kg/ngày. Vụ thu hoạch trà hoa vàng bắt đầu từ tháng 12 kéo dài đến tháng 3 năm sau.
Nâng tầm trà nữ hoàng từ đẳng cấp OCOP quốc gia
Chương trình "Mỗi xã phường một sản phẩm" (OCOP) là động lực quan trọng giúp các đặc sản địa phương vươn xa. Theo Quyết định số 377/QĐ-BNN-VPĐP ký ngày 17/1/2025 bởi Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam, trong đợt đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP năm 2024, trà hoa vàng Ba Chẽ của Công ty CP kinh doanh Lâm sản Đạp Thanh (huyện Ba Chẽ) đã ghi tên mình vào danh sách 28 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao quốc gia.
Việc trà hoa vàng Ba Chẽ được xếp hạng OCOP 5 sao cấp quốc gia là minh chứng rõ ràng nhất cho chất lượng vượt trội của sản phẩm này. Đây là thành quả sau nhiều năm nỗ lực của chính quyền địa phương và các hợp tác xã trong việc nâng cao giá trị thương mại, hoàn thiện quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế.
Để đạt được chứng nhận này, sản phẩm phải đáp ứng nhiều tiêu chí khắt khe, từ nguồn nguyên liệu sạch, quy trình chế biến an toàn, bao bì mẫu mã đạt chuẩn đến hiệu quả kinh tế và tiềm năng xuất khẩu. Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền tỉnh Quảng Ninh, các doanh nghiệp và HTX đã không ngừng cải tiến, đưa trà hoa vàng Ba Chẽ trở thành một sản phẩm chủ lực, có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
Thổ nhưỡng thích hợp, huyện Ba Chẽ đã không ngừng mở rộng diện tích trồng trà hoa vàng với khoảng 160ha, trong đó 100ha đã cho thu hoạch. Đến nay, Ba Chẽ đã triển khai khoảng 10 mô hình liên kết sản xuất tiêu thụ và được cấp mã vùng trồng trà.
Ông Khiếu Anh Tú, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Chẽ, cho biết, chính quyền địa phương đã chủ động xây dựng chiến lược phát triển, mở rộng diện tích trồng, hỗ trợ người dân nâng cao chất lượng sản phẩm và đầu tư vào thiết kế mẫu mã sản phẩm.
Ngoài ra, Ba Chẽ còn đẩy mạnh quảng bá thương hiệu trà hoa vàng trên các phương tiện truyền thông, hội chợ, sàn thương mại điện tử và thông qua lễ hội trà hoa vàng thường niên, thu hút sự chú ý của đông đảo người tiêu dùng và đối tác tiềm năng.
Đạt chứng nhận OCOP 5 sao, trà hoa vàng Ba Chẽ có cơ hội mở rộng thị trường, đặc biệt là xuất khẩu sang các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc và châu Âu, những nơi rất ưa chuộng các sản phẩm trà dược liệu cao cấp. Để tận dụng cơ hội từ chứng nhận OCOP 5 sao quốc gia, các HTX và doanh nghiệp cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong chế biến, nâng cao chất lượng sản phẩm.
Nghề trồng cây dược liệu quý này không chỉ tạo sinh kế, giúp người dân làm giàu trên đất khó mà còn tạo ra những giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có là nền tảng để huyện miền núi Ba Chẽ phát triển cả dịch vụ du lịch.
Hiện huyện Ba Chẽ đang hướng dẫn người dân trồng thêm và duy trì diện tích trồng trà hữu cơ. Nguồn lợi đầu tiên từ việc này là duy trì được chất lượng và thương hiệu OCOP trà hoa vàng. Đây là cánh cửa để trà hoa vàng có thể xuất khẩu ra nước ngoài./.
