Doanh nghiệp tư nhân khẳng định vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội
Hiện cả nước đã có trên 940.000 doanh nghiệp tư nhân đang hoạt động, hơn 30.000 hợp tác xã và trên 5 triệu hộ kinh doanh. Lực lượng doanh nghiệp tư nhân ngày càng khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; đóng góp khoảng 50% GDP của cả nước. Điều này cho thấy, khu vực kinh tế tư nhân thời gian qua là động lực quan trọng cho sự phát triển của đất nước.
Hiện kinh tế tư nhân đang phát triển rộng khắp trong cả nước, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế, huy động các nguồn lực xã hội vào sản xuất kinh doanh, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, tăng ngân sách nhà nước và góp phần giữ vững ổn định chính trị, an sinh xã hội của đất nước.
Đặc biệt đội ngũ doanh nghiệp tư nhân đang đảm nhiệm vai trò quan trọng trong nền kinh tế, một số doanh nghiệp đã vươn ra biển lớn, khẳng định được thương hiệu và năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế, góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam như VinGroup, Masan, Hòa Phát, Sungroup, REE, Thaco, Sovico… Những doanh nghiệp này không những phát huy tốt là trụ cột tăng trưởng kinh tế mà còn là nhân tố thúc đẩy sự liên kết giữa các doanh nghiệp trong hệ sinh thái kinh doanh.
Theo số liệu từ Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các doanh nghiệp tư nhân đã tạo ra hơn 50% GDP và trên dưới 30% việc làm cho toàn xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay thì khu vực kinh tế tư nhân cũng bộc lộ một số tồn tại. Đó là tình trạng lạc hậu về công nghệ, chất lượng nhân lực thấp và không đồng đều, hạn chế về năng lực quản trị…
Nhiều chuyên gia và doanh nhân cho rằng, doanh nghiệp tư nhân muốn phát triển cần phải có sự đầu tư bài bản, quy mô chất lượng từ đầu, cùng với đó cần phải nắm bắt nhanh nhạy trong chuyển đổi số, áp dụng công nghệ xanh, bền vững.
Kinh tế tư nhân đã và đang đóng góp khoảng 40% GDP và hơn 30% tổng thu ngân sách nhà nước (theo số liệu năm 2023). Tuy nhiên, phần lớn các doanh nghiệp tư nhân vẫn là doanh nghiệp vừa và nhỏ, gặp nhiều rào cản trong việc mở rộng quy mô và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế, thiếu những doanh nghiệp đầu tàu có sức ảnh hưởng lớn trong khu vực và toàn cầu.
Theo ông Lê Trí Thông, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ TP Hồ Chí Minh, Tổng Giám đốc Công ty Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), Nhà nước cần mở rộng con đường thể chế cho doanh nghiệp, tăng cường các nguồn đầu tư, thúc đẩy dòng vốn, đồng thời nâng cao trình độ của các "tay lái" (tức là các doanh nghiệp tư nhân). Đồng thời, cũng cần chuyển từ "đường quốc lộ" thành "cao tốc" để doanh nghiệp tư nhân có thể bứt phá, đóng góp nhiều hơn vào nền kinh tế.
"Muốn khu vực doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn, cần có các chương trình đào tạo nâng cao để giúp doanh nghiệp tư nhân vươn tầm. Bởi ngay cả các doanh nghiệp lớn của Việt Nam hiện tại cũng chỉ đang ở mức trung bình của thế giới, cần vượt qua bẫy trung bình, để trong kỷ nguyên vươn mình, hệ điều hành của nền kinh tế phải khác với kỷ nguyên đổi mới và khai phóng trước đây", ông Thông nhận định.
Phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin - cho"
Tại Hội thảo Giải pháp phát triển kinh tế tư nhân tổ chức ngày 20/3, PGS-TS. Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhận định, bối cảnh hiện tại của khu vực doanh nghiệp (DN) tư nhân đang có những chuyển biến mạnh mẽ, khác biệt so với trước đây.
Năm 1986, khi Việt Nam đưa kinh tế tư nhân vào nền kinh tế nhiều thành phần, nền kinh tế đã hồi sinh. Tuy nhiên, phải đến bây giờ, vai trò của kinh tế tư nhân mới thực sự được nhìn nhận là động lực quan trọng nhất. Sự kiện này mang ý nghĩa đặc biệt, là một điểm tựa quan trọng, tạo niềm tin vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Thực tế trong thời gian qua, khu vực DN tư nhân Việt Nam vẫn còn nhỏ, yếu, gặp nhiều khó khăn, trong khi đó, khu vực này lẽ ra phải đóng vai trò nền tảng cho nền kinh tế.
PGS.TS. Trần Đình Thiên cho rằng, hiện tại là thời điểm mang tính quyết định. Vai trò của Nhà nước cần theo hướng mở đường, dẫn dắt và quan trọng nhất là xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi để DN tư nhân phát triển.
Theo PGS.TS. Trần Đình Thiên, các doanh nghiệp tư nhân phải có những ý kiến đóng góp vào nghị quyết phát triển doanh nghiệp dân tộc. Đã đến lúc khu vực doanh nghiệp tư nhân phải tạo ra áp lực thay đổi chính sách, chứ không chỉ dừng lại ở việc "xin - cho". Việc tạo ra áp lực là cần thiết để thúc đẩy sự thay đổi chính sách, qua đó tạo động lực phát triển cho kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay.
“Việt Nam phải có một hệ thống doanh nghiệp Việt Nam mới, đủ lực để kết nối với thế giới mới, thế giới mà chỉ cần 10 năm, thậm chí ngắn hơn, có thể tạo ra tỷ phú USD”, ông Thiên bày tỏ quan điểm.
Đây là điều Việt Nam chưa làm được. Các doanh nghiệp lớn của Việt Nam, tỷ phú USD của Việt Nam đã có, nhưng mấy năm qua chưa có thêm gương mặt kế cận. Doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn rất yếu.
Chúng ta phải nhìn thẳng vào sự thật này để có chiến lược phát triển doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, đây là điều chúng ta chưa có được, nhưng cần phải giải quyết các vấn đề thực chất, để đặt được doanh nghiệp tư nhân vào sứ mệnh phát triển đất nước”, ông Thiên khuyến nghị và đề nghị các doanh nghiệp đưa ra những yêu cầu cụ thể.
Theo TS. Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công cho rằng, trọng tâm của chính sách phát triển kinh tế tư nhân là Nhà nước cần chọn lọc các lĩnh vực và công trình ưu tiên phát triển theo từng giai đoạn, phù hợp với khả năng huy động và phân bổ nguồn lực. Việc đặt hàng cho doanh nghiệp thực hiện các dự án trọng điểm phải được thực hiện trên cơ sở các tiêu chí lựa chọn rõ ràng, công khai và có giới hạn phạm vi cụ thể.
Đồng thời, Nhà nước cần rà soát, điều chỉnh và đồng bộ hóa các luật liên quan, đặc biệt là Luật Đầu tư công, Luật Hợp tác công - tư và Luật Đấu thầu… nhằm tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng và nhất quán cho doanh nghiệp tư nhân phát triển.
“Bên cạnh đó, cần ban hành các chính sách ưu đãi cụ thể cho các doanh nghiệp được đặt hàng như ưu đãi về tiếp cận nguồn lực, bao gồm vốn, đất đai, lao động; chính sách ưu đãi về thuế; đồng thời đơn giản hóa các thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình triển khai các dự án…”, ông Việt nói./.
