Năm 2023-2024 đánh dấu giai đoạn giá cà phê nhân liên tục tăng vọt, đạt mức kỷ lục chưa từng thấy trong vòng 20 năm qua. Nhiều nông dân vì lý do này đã cho trồng mới hay tái canh cà phê với mong muốn nâng cao thu nhập trong những vụ tới. Điều này có thể dẫn đến việc “tăng trưởng nóng”, ảnh hưởng đến cơ cấu cây trồng chủ lực này của Đắk Nông.
Gia đình bà Trần Thị Bình ở xã Trường Xuân (huyện Đắk Song) cho biết vừa mới xuống giống 3ha cà phê. Phần đất trồng mới cà phê này trước đây được bà Bình cho trồng cây cao su. Hiện nay vườn cao su đã già cỗi, sản lượng thấp, giá mủ tươi lại không cao nên bà Bình quyết định chuyển đổi sang cây trồng cà phê.
Bà Bình cho biết giá cà phê nhân tương đối ổn định trong mấy năm gần đây. Đặc biệt 2023 - 2024 là hai năm mà giá cà phê tăng cao mức kỷ lục từ trước đến giờ. Điều đó khiến bà quyết định phải trồng mới cà phê nhằm nâng cao thu nhập. Với 3ha đất đang có, bà Bình phải đầu tư hàng chục triệu đồng để làm đất, mua phân bón và cây giống. Giống cà phê được bà chọn là giống thực sinh TR4 mua từ viện Eakmat Đắk Lắk.
Đến này, vườn cà phê của gia đình bà Bình đã xuống giống được gần 1 tháng. Cây cà phê trong vườn đã bám đất, bắt đầu bén rễ, mọc lá xanh và cây nào cũng khỏe. Bà Bình ấp ủ niềm hi vọng: “Tôi sẽ ráng đầu tư phân bón, công sức chăm sóc để lứa cà phê này phát triển tốt. Chừng 3 năm nữa sẽ thu hoạch. Tôi mong là cà phê lúc đó vẫn sẽ tiếp tục được mùa, được giá”.
Ông Nguyễn Bá Nam ở xã Đắk Nia (TP. Gia Nghĩa) cho biết bước vào mùa mưa năm nay ông cho trồng mới hơn 1ha cà phê. Trước đây ông Nghĩa chỉ trồng điều do rẫy của gia đình rất dốc và đất không được màu mỡ. Nhiều năm qua cây điều liên tục mất mùa, mất giá, gia đình ông Nghĩa gần như không thu được đồng nào. “Tôi quyết định chuyển đổi sang trồng cà phê với mong muốn có thu nhập cao hơn. Để đảm bảo an toàn trong sản xuất, tôi chọn trồng mới bằng cây giống ươm thực sinh.” - ông Nghĩa cho biết.
Theo Sở NN&PTNT, hai năm gần đây, người dân Đắk Nông đã đẩy mạnh tái canh cà phê. Năm 2023, diện tích trồng mới cà phê của toàn tỉnh khá lớn, lên đến 2.500 ha. Tuy nhiên, người dân không nên ồ ạt chuyển đổi cây trồng khác sang cà phê, vì dễ dẫn đến các nguy cơ về mất cân đối cơ cấu sản xuất, có thể dẫn đến cung vượt cầu, đẩy giá xuống thấp. Thay vào đó,nên tập trung chuyển đổi diện tích cà phê già cỗi, năng suất thấp bằng biện pháp tái canh, ghép cải tạo theo hình thức cuốn chiếu.
Sở cũng lưu ý bà con nông dân ưu tiên áp dụng chuyển đổi diện tích cho các cây cà phê có độ tuổi từ cao đến thấp. Kế đến là những khu sản xuất cà phê tập trung để hình thành vùng sản xuất ứng dụng công nghệ cao. Có thể thực hiện việc tái canh, ghép cải tạo giống đối với diện tích cà phê già cỗi, năng suất thấp để nâng cao chất lượng sản phẩm.Từ đó nâng cao sức cạnh tranh cho cà phê của tỉnh cũng như hình thành các vùng sản xuất tập trung có nguồn gốc và xuất xứ rõ ràng.
Bước vào giai đoạn 2021 - 2025, Đắk Nông chủ trương tập trung ổn định diện tích cà phê vào khoảng 130.000ha cùng sản lượng đạt 370.000 tấn/năm. Hiện nay, các cấp - ngành của địa phương đang tích cực đưa vào các chương trình, dự án, đề án cải tạo giống, tái canh vườn cà phê già cỗi, năng suất thấp. Qua đó, từng bước nâng cao chất lượng cà phê cũng như tăng thêm thu nhập cho người nông dân./.
