Sở hữu diện tích đất nông nghiệp rộng lớn, Thanh Hóa đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những vùng sản xuất lúa trọng điểm của cả nước. Nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất và giá trị kinh tế của cây lúa, những năm qua, tỉnh đã không ngừng đổi mới phương thức canh tác, đẩy mạnh cơ giới hóa và áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất.
Một trong những mô hình tiên phong, mang lại hiệu quả vượt trội là “Cánh đồng không dấu chân”. Đây là mô hình ứng dụng cơ giới hóa toàn diện, từ làm đất, gieo cấy đến chăm sóc và thu hoạch, giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao động thủ công.
Mô hình này được Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ Nông nghiệp Đồng Tiến, huyện Triệu Sơn triển khai từ năm 2023, ban đầu thí điểm trên diện tích 40ha. Để đảm bảo hiệu quả, HTX đã đầu tư đồng bộ hệ thống máy làm đất, máy cấy, máy gặt đập liên hợp, cùng máy bay không người lái phục vụ phun thuốc bảo vệ thực vật, rải phân bón. Đồng thời, HTX cũng xây dựng xưởng mạ khay với công suất 20.000 khay/vụ, góp phần nâng cao năng suất và chất lượng sản xuất lúa.
Sau thành công tại Đồng Tiến, mô hình này nhanh chóng được nhân rộng ra nhiều địa phương khác trong tỉnh như huyện Thọ Xuân, Yên Định, Nông Cống, Quảng Xương… với tổng diện tích lên tới hàng trăm hecta.
Theo số liệu thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa, hiện nay toàn tỉnh có hơn 225.000ha đất nông nghiệp, trong đó diện tích trồng lúa chiếm khoảng 115.000ha, tập trung ở các huyện như Triệu Sơn, Yên Định, Thọ Xuân, Hoằng Hóa… Nhằm đẩy mạnh sản xuất lúa theo hướng hàng hóa, tỉnh đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ nông dân dồn điền đổi thửa, xây dựng cánh đồng mẫu lớn, đồng thời phát triển các vùng chuyên canh lúa chất lượng cao theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ.
Theo đó, có hơn 15.000ha lúa được sản xuất theo quy trình VietGAP, tập trung tại các huyện như Yên Định, Quảng Xương, Hoằng Hóa… Trong đó, 100% diện tích được áp dụng cơ giới hóa trong khâu làm đất và thu hoạch, khoảng 50% diện tích sử dụng máy cấy hiện đại. Việc ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất không chỉ nâng cao năng suất lúa, mà còn giúp bảo vệ môi trường và tạo ra sản phẩm gạo chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu.
Nhằm thúc đẩy phát triển bền vững ngành sản xuất lúa, tỉnh Thanh Hóa đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó tập trung mở rộng mô hình “Cánh đồng không dấu chân” để nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm chi phí lao động. Tăng cường liên kết với doanh nghiệp trong bao tiêu sản phẩm, giúp nông dân có đầu ra ổn định.
Ứng dụng công nghệ cao như sử dụng giống lúa chất lượng cao, tự động hóa quy trình canh tác. Chuyển đổi cơ cấu sản xuất theo hướng đa dạng hóa sản phẩm, phát triển gạo đặc sản, gạo hữu cơ.
Nhờ những nỗ lực không ngừng, năm 2024, toàn tỉnh Thanh Hóa đã gieo trồng 215.000ha lúa, đạt sản lượng trên 1,3 triệu tấn, năng suất bình quân 65 tạ/ha. Với đà phát triển này, Thanh Hóa không chỉ giữ vững vị thế là một trong những vựa lúa lớn nhất miền Bắc, mà còn từng bước nâng cao giá trị sản xuất, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền nông nghiệp Việt Nam./.
