Theo Tổng cục Hải quan, ước tính trong tháng 3/2023, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 1,2 tỷ USD, tăng 36,3% so với tháng 2/2023, nhưng giảm 22,8% so với tháng 3/2022. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm gỗ ước đạt 823 triệu USD, tăng 47,7% so với tháng 2/2023 nhưng giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái.
Quý I/2023, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 2,8 tỷ USD, giảm 30% so với cùng kỳ năm 2022; trong đó, giá trị xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 1,8 tỷ USD, giảm 40%.
Ghi nhận cho thấy, giá trị xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ sang Nhật Bản và Trung Quốc đều tăng trong quý I, nhưng giá trị xuất khẩu sang thị trường xuất khẩu chủ lực là Mỹ lại giảm mạnh, khiến trị giá xuất khẩu chung của ngành gỗ giảm đáng kể.
Theo đó kim ngạch xuất khẩu tới Mỹ trong quý I/2023 đạt 1,4 tỷ USD, giảm 42% so với cùng kỳ năm 2022. Ngoài thị trường Mỹ, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tới các thị trường như Hàn Quốc, Anh, Canada, Pháp, Australia, Hà Lan… cũng giảm mạnh.
Cục Xuất nhập khẩu cho hay, hoạt động xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ vẫn tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn do nhu cầu tiêu thụ yếu của những thị trường lớn như Mỹ, các thị trường trong khối EU và sự cạnh tranh từ các thị trường khác.
Thời điểm này đã bước sang đầu quý II, tuy nhiên tình hình đơn hàng của các doanh nghiệp gỗ vẫn khá trầm lắng. Nhiều doanh nghiệp kỳ vọng thị trường sẽ nhanh chóng hồi phục trở lại.
Các chuyên gia đánh giá, dù các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn có tính ổn định cao nhưng các mặt hàng xuất khẩu sang 3 thị trường này lại tương đối hẹp, chỉ dừng lại ở các mặt hàng như dăm gỗ, viên nén, gỗ dán và một số mặt hàng khác. Tuy năm 2022 đã có sự tăng trưởng mạnh trong xuất khẩu của các mặt hàng này, đặc biệt là dăm gỗ xuất khẩu sang Trung Quốc và viên nén xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, nhưng tín hiệu thị trường trong những tháng gần đây (quý 1/2023) cho thấy nhu cầu nhập khẩu các mặt hàng này đã có dấu hiệu giảm nhiệt./.
Theo các chuyên gia, dù các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vẫn có tính ổn định cao nhưng các mặt hàng xuất khẩu sang 3 thị trường này lại tương đối hẹp, chỉ dừng lại ở các mặt hàng như dăm gỗ, viên nén, gỗ dán và một số mặt hàng khác. Tuy năm 2022 đã có sự tăng trưởng mạnh trong xuất khẩu của các mặt hàng này, đặc biệt là dăm gỗ xuất khẩu sang Trung Quốc và viên nén xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, nhưng tín hiệu thị trường trong những tháng gần đây (quý 1/2023) cho thấy nhu cầu nhập khẩu các mặt hàng này đã có dấu hiệu giảm nhiệt.
Trong khi đó, Việt Nam dù nằm trong top 5 quốc gia xuất khẩu đồ gỗ lớn nhất thế giới nhưng cũng mới chỉ xuất khẩu trên 16 tỷ USD/năm. Thêm vào đó, thời gian qua, Việt Nam chủ yếu xuất khẩu các thị trường truyền thống như Mỹ, EU, Hàn Quốc, Nhật Bản... còn các thị trường tiềm năng khác vẫn đang bỏ ngỏ.
Đáng chú ý, bên cạnh việc là thị trường lớn trong xuất khẩu gỗ và các sản phẩm gỗ của Việt Nam nhưng Trung Quốc cũng là đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam tại thị trường Mỹ đối với mặt hàng đồ nội thất bằng gỗ (hai quốc gia đang có thị phần tại Mỹ ngang nhau, ở mức 31%). Do đó, việc Trung Quốc mở cửa nền kinh tế trở lại cũng gây khó khăn cho các doanh nghiệp gỗ trong năm 2023. Trong khi đó, Mỹ là thị trường xuất khẩu chủ lực chiếm gần 80% tổng kim ngạch xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam. Khi sức mua của thị trường này giảm lập tức ảnh hưởng đến kết quả xuất khẩu chung của toàn ngành đồ gỗ.
Ngoài ra, nguồn cung gỗ từ châu Phi, Lào, Campuchia sẽ tiếp tục là các nguồn cung có độ rủi ro lớn. Nguồn cung gỗ tròn, gỗ xẻ từ châu Phi có thể sẽ suy giảm sau khi quyết định đưa gỗ Hương (Pterocarpus spp.), Gõ (Afzelia spp.) và Xà Cừ (Khaya spp.) của châu Phi vào Phụ lục II của CITES có hiệu lực từ cuối tháng 2/2023. Cùng với đó, nguồn cung gỗ Bạch Dương từ Nga cũng tiềm ẩn nhiều bất ổn cho ngành, đặc biệt trong khâu xuất khẩu. Vì vậy, các doanh nghiệp và làng nghề trong nước cần chuẩn bị để đối phó với các rủi ro có thể xảy ra đối với các nguồn cung này.
Với các yếu tố tác động như trên, VIFOREST dự kiến các quý tiếp theo của năm 2023 sẽ không có nhiều biến động đối với ngành gỗ. Xuất khẩu ngành gỗ sẽ tiếp tục đối mặt với sự giảm sút của thị trường. Bên cạnh đó, các mặt hàng như tủ bếp, tủ nhà tắm, gỗ dán, các mặt hàng được làm từ gỗ Bạch Dương nguồn gốc từ Nga sẽ tiếp tục phải đối mặt với các rủi ro bị áp thuế hoặc hàng rào thương mại từ các chính sách trừng phạt tại thị trường xuất khẩu ở các nước phương Tây.
