Theo thống kê của Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - Bộ NN&PTNT), thời gian qua, ngành chăn nuôi có những bước phát triển nhanh, tốc độ tăng trưởng ấn tượng trên 6%/năm, sản lượng thịt năm 2021 đạt gần 7 triệu tấn, dự kiến năm nay sẽ đạt hơn 7 triệu tấn thịt. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2022, đàn lợn hiện có quy mô rất lớn, đạt 28,6 triệu con, sản lượng thịt hơi 3,23 triệu tấn. Đàn gia cầm 533,4 triệu con, tăng 3,8% so với cùng kì, trong đó gà chiếm 80%. Tổng đàn trâu 2,27 triệu con, giảm 1,1% nhưng thịt hơi tăng lên 88.000 tấn; bò 6,41 triệu con, tăng 3,4% so với cùng kì...
Đánh giá về kết quả này, ông Dương Tất Thắng, Cục trưởng Cục Chăn nuôi cho biết, chăn nuôi còn nhiều dư địa phát triển bởi có thị trường tiêu thụ lớn, với hơn 100 triệu dân, lại gần với thị trường Trung Quốc, nhưng để đạt tầm khu vực và thế giới thì còn nhiều hạn chế. Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp đầu tư vào chăn nuôi, từ khoa học công nghệ, giống, thức ăn chăn nuôi, đến xử lí môi trường, tuy nhiên các khó khăn lớn vẫn còn, nhất là nút thắt cung - cầu làm hạn chế sự phát triển của ngành.
Trong khi đó, yêu cầu xây dựng ngành chăn nuôi chú trọng chất lượng giá trị, đáp ứng nhu cầu ăn ngon, ăn sạch ngày càng cao. Việc này đòi hỏi cần xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng chăn nuôi chất lượng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, vệ sinh môi trường, kinh tế tuần hoàn theo hướng sinh thái xanh, bền vững theo chuỗi,…
Nhấn mạnh việc ngành chăn nuôi đã có khung thể chế tương đối hoàn thiện, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến cho biết, Luật Chăn nuôi, 3 Nghị định, 5 Thông tư, 1 Chiến lược phát triển ngành, 1 Chiến lược phát triển bền vững ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn. Chăn nuôi chiếm 25,2% tổng giá trị toàn ngành nông nghiệp, tăng trưởng ổn định từ 4 - 6% suốt 10 năm qua. Như vậy, về cơ bản, chúng ta đã hình thành không gian cho ngành chăn nuôi, nhưng để phát triển bền vững.
Tuy nhiên, ngành chăn nuôi nước ta còn gặp những thách thức về dịch bệnh truyền nhiễm, biến đổi khí hậu và thiên tai, biến động thị trường nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, biến động thị trường sản phẩm... Sự chênh lệch giữa doanh nghiệp có vốn FDI và doanh nghiệp trong nước. Trong báo cáo của Tổng cục Thống kê cho thấy, ngân sách đầu tư từ khối FDI hàng năm lên tới gần 4 tỷ USD. Nhóm này cũng là động lực xuất siêu chính của toàn ngành nông nghiệp, trong khi khối nội lại đang trong cảnh nhập siêu. Do đó, theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến: "Chúng ta cần bàn kế sách, tạo lập hệ sinh thái giữa cơ quan quản lý nhà nước với các hiệp hội, giúp nâng cao vị thế vai trò của hiệp hội, đồng thời khai thác hết dư địa ngành hàng"
Tính đến hết quý I/2022, cả nước có 69 hội, hiệp hội thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ NN-PTNT. Trong đó, lĩnh vực chăn nuôi, thú y có 14 hội và hiệp hội, chiếm 20%. Thời gian qua, các hiệp hội có vai trò nhất định trong việc phản biện chính sách, là nơi tập hợp các doanh nghiệp, làm cầu nối giữa cơ quan quản lý nhà nước với doanh nghiệp, người chăn nuôi. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Xuân Dương, Phó Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam: Thực tế ngành chăn nuôi chúng ta đã có định hướng chiến lược, có kế hoạch, có giải pháp cụ thể, cơ sở hành lang pháp lý tương đối đầy đủ. Nhưng vai trò của Hiệp hội, ngành hàng chưa rõ ràng, chưa thấy rõ tầm ở đâu?.
Chia sẻ thêm lý do, ông Nguyễn Văn Trọng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Trang trại Việt Nam cho rằng các doanh nghiệp trong nước chưa thấy được lợi ích khi gia nhập hiệp hội, khiến số lượng thành viên của nhiều đơn vị có xu hướng teo tóp. Điều này khác với mô hình hoạt động của quốc tế. Chẳng hạn, tại Đan Mạch, doanh nghiệp khi tham gia hiệp hội chăn nuôi lợn sẽ được hỗ trợ về việc xác thực cũng như đóng dấu kiểm định chất lượng khi xuất chuồng.
Để khắc phục điểm nghẽn này, ông Trọng nêu 3 đề xuất. Một là, các hiệp hội đẩy mạnh liên kết theo chiều ngang, cụ thể là với nhóm HTX, nông hộ nhỏ lẻ. Hai là, phối hợp với Cục Chăn nuôi sớm xây dựng mã định danh cho cơ sở chăn nuôi, đảm bảo công tác truy xuất nguồn gốc. Ba là, cơ quan quản lý nhà nước có thêm định hướng điều tiết thị trường, tránh việc quá chú trọng vào giá trị xuất khẩu, nhằm tăng tính cạnh tranh tại thị trường nội địa.
Đồng quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi gia cầm Nguyễn Thanh Sơn kiến nghị Bộ NNPTNT cần tạo cơ chế thuận lợi cho các hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp phát triển tương xứng. Khi chưa có luật về hiệp hội ngành hàng, đề nghị Bộ ban hành quy chế, cơ chế làm việc với các hiệp hội trong lĩnh vực nông nghiệp.
Hàng quý, Bộ và các đơn vị họp với Hiệp hội ngành hàng để đánh giá kết quả sản xuất kinh doanh, có số liệu chính xác, qua đó lắng nghe kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp. Giải quyết các thủ tục hành chính nhanh gọn hơn; quan tâm, quyết liệt hơn nữa để doanh nghiệp nội đủ sức cạnh tranh với doanh nghiệp FDI...
