Trên đây là nhận định của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam tại “Hội thảo tham vấn về hoàn thiện chính sách pháp luật xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam” diễn ra vào ngày 18/3 tại thành phố Cần Thơ.
Nhiều vấn đề đặt ra trong xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu
Tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết, nhãn hiệu, thương hiệu của các sản phẩm ở nhiều cấp độ khác nhau. Mỗi một vùng, một địa phương, doanh nghiệp đều xây dựng thương hiệu ở góc độ khác nhau. Tuy nhiên, vấn đề quản lý vẫn đang còn những bất cập, có nhiều nhãn hiệu được cấp sở hữu trí tuệ nhưng vẫn chưa thể định hướng và phát huy giá trị của sản phẩm.
Theo Thứ trưởng Trần Thanh Nam, có nhiều vấn đề đặt ra trong xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu như vấn đề tổng thể quốc gia; cơ chế khuyến khích để phát triển và cơ chế quản lý thương hiệu. Vì vậy, cần phải làm rõ từng vấn đề để xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu cho nông sản Việt Nam.
“Có rất nhiều vấn đề đặt ra trong xây dựng thương hiệu, chúng ta có thể nói câu từ về thương hiệu, nhãn hiệu rất là dễ nhưng khi đi vào làm có nhiều vấn đề đặt ra. Có ba vấn đề đang đặt ra, vấn đề kế hoạch tổng thể quốc gia như thế nào, vấn đề để phát triển thương hiệu như thế nào và thứ ba cơ chế quản lý thương hiệu này như thế nào. Đi vào mặt hàng nông sản thì rất nhiều mặt hàng nông sản thì từng cái mặt hàng đó phát triển ở chiến lược tổng thể như thế nào, vấn đề phát huy giá trị như thế nào, vấn đề ai quản lý thương hiệu đó” - Thứ trưởng Trần Thanh Nam nói.
Theo Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (Bộ NN&PTNT), thời gian qua, ngành Nông nghiệp Việt Nam đạt nhiều thành tựu to lớn, sản lượng lương thực thực phẩm tăng nhanh cả về số lượng và chất lượng, đảm bảo nguồn cung dồi dào, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước, góp phần ổn định xã hội. Hằng năm, kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành Nông nghiệp đều tăng.
Hiện Việt Nam duy trì được 11 nhóm mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu từ 1 tỉ USD trở lên, trong đó có 7 nhóm mặt hàng (gỗ và sản phẩm gỗ, tôm, cà phê, gạo, cao su và rau quả, hạt điều) đạt kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỉ USD và có mặt ở hầu hết các thị trường nhập khẩu lớn của thế giới như Mỹ, EU và Nhật Bản.
Mặc dù đạt được những con số ấn tượng về kim ngạch xuất khẩu, nhưng Việt Nam có đến 90% nông sản xuất khẩu dưới dạng thô, giá xuất khẩu thấp hơn các sản phẩm cùng loại của nhiều nước khác. Nhiều sản phẩm nông sản có sản lượng xuất khẩu đứng nhóm đầu thế giới nhưng hầu như chưa có một thương hiệu mạnh, được người tiêu dùng biết đến rộng rãi.
Đồng thời 80% sản lượng nông sản xuất khẩu chưa xây dựng được thương hiệu, chưa có logo, nhãn mác riêng và chưa tham gia đầy đủ vào chuỗi giá trị toàn cầu. Nhiều sản phẩm được xuất khẩu và bán ở thị trường nước ngoài dưới thương hiệu không phải của doanh nghiệp Việt Nam… Do đó, xây dựng thương hiệu cho nông sản có vai trò rất lớn trong việc gia tăng giá trị và nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Phát triển thương hiệu tốt dựa trên 3 trục lớn
Tại hội thảo, các đại biểu có nhiều ý kiến xoay quanh việc xây dựng một cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển và quản lý thương hiệu cho nông sản đảm bảo phù hợp với các chủ trương, chính sách, cơ sở pháp lý liên quan, nhằm góp phần nâng cao vị thế và giá trị của nông sản Việt Nam trên thị trường thế giới...
Ông Nguyễn Ngọc Hè, Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ cho biết, thời gian qua Cần Thơ đã tăng cường hướng dẫn người dân, doanh nghiệp đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho tập thể, cá nhân. Ngoài ra, địa phương đã triển khai phổ biến kiến thức về sở hữu trí tuệ và phát triển thương hiệu, xác lập quyền sở hữu trí tuệ các giống lúa OM của Viện lúa ĐBSCL; xây dựng, khai thác và phát triển giá trị tài sản trí tuệ đối với sản phẩm thuộc Chương trình OCOP; áp dụng thí điểm mô hình quản trị tài sản trí tuệ cho các doanh nghiệp, tổ chức khoa học và công nghệ trên địa bàn.
Theo Phó Chủ tịch UBND thành phố Cần Thơ Nguyễn Ngọc Hè, do đặc thù sản xuất nông nghiệp hiện nay nhỏ lẻ nên việc xây dựng thương hiệu còn gặp khó khăn; người sản xuất chưa quan tâm đến việc xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản; công tác quản lý và chính sách hỗ trợ phát triển thương hiệu cho nông sản vẫn còn nhiều hạn chế. Ngoài ra, các cơ quan liên quan phối hợp chưa chặt chẽ trong việc xây dựng các chuỗi giá trị nông sản.
“Cùng tìm ra những giải pháp hiệu quả nhất, nâng cao vai trò quản lý của nước của ngành đối với việc xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản trong thời gian tới. Kết quả tại hội thảo sẽ giúp ngành đưa ra được các chính sách hỗ trợ kịp thời, đúng mức cho các địa phương và các doanh nghiệp, giúp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, tồn tại trong công tác xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản trong thời gian qua”, ông Nguyễn Ngọc Hè nêu ý kiến.
Theo Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, phát triển thương hiệu nông sản là xây dựng hình ảnh trong nhận thức của thị trường, thể hiện giá trị cốt lõi và sự khác biệt của sản phẩm nông sản, là định hướng quan trọng trong phát triển nông nghiệp, nông thôn theo hướng có trọng tâm, trọng điểm và nâng cao năng lực cạnh tranh của nông sản Việt Nam đảm bảo tính đồng bộ, chuyên nghiệp, dài hạn và bền vững.
Theo ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản cần được triển khai một cách đồng bộ, phù hợp với các định hướng phát triển sản phẩm, phát triển thị trường và quảng bá xúc tiến, hướng đến các thị trường và phân khúc thị trường.
Việc phát triển thương hiệu nông sản quốc gia trên cơ sở phát triển các thương hiệu vùng, miền, địa phương, thương hiệu sản phẩm và thương hiệu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần tăng cường sự phối hợp giữa các ngành, các cấp, các địa phương và các doanh nghiệp để đảm bảo tính đồng bộ, hiệu ứng lan tỏa cao trong xây dựng và phát triển thương hiệu nông sản.
Ghi nhận các ý kiến tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam khẳng định nông sản Việt Nam muốn phát triển thương hiệu tốt phải có định hướng phát triển đồng thời trên 3 trục lớn là phải có sản phẩm tốt; có doanh nghiệp tham gia xây dựng với quy mô lớn; phải có hệ sinh thái tốt để thương hiệu phát triển và gắn kết thành thương hiệu lớn hướng tới lợi ích chung. Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn tổng hợp các ý kiến đóng góp của đại biểu để Bộ NN&PTNT trình Chính phủ ban hành nghị định chung về quản lý thương hiệu nông sản.
Việc xây dựng, quản lý thương hiệu, nhãn hiệu nông sản được truy xuất từ nguồn gốc, quản lý chuỗi giá trị nông sản từ giống đến quá trình canh tác, tạo ra sản phẩm; đồng thời việc quản lý thương hiệu nông sản còn được phân định rõ cơ chế quản lý sản phẩm của địa phương, của đơn vị chuyên môn. Các địa phương, đơn vị chuyên môn cũng cần ưu tiên chọn sản phẩm chủ lực thực hiện xây dựng thương hiệu và quản lý thương hiệu.../.
