Hành trình từ làng Diễn đến mâm cỗ Tết
Bưởi Diễn là đặc sản nổi tiếng trên đất Bắc được nhiều người chọn để thờ cúng, biếu Tết. Bưởi có xuất xứ từ làng Phú Diễn thuộc huyện Bắc Từ Liêm xưa, nay là các phường Minh Khai, Phúc Diễn, Phú Diễn. Bưởi ra hoa từ đầu Xuân và được thu hoạch vào dịp tết Nguyên đán.
Theo như người xưa kể lại, vào đầu thế kỷ 20 cả vùng Phú Diễn bị ảnh hưởng rất trầm trọng bởi một trận lụt lịch sử, làm cho mọi của cải hoa màu bị mất hết. Nhưng cũng nhờ trận lụt đó đã mang nhiều phù sa cho đất đồng chiêm và cải tạo được ruộng đồng. Lúc đó ở Phú Diễn có một giống cây rất đặc biệt đó là bưởi Diễn. Theo lời các cụ kể lại, vào thời điểm đó ông Lý Khang lên Đoan Hùng chơi và được thưởng thức bưởi Diễn. Ông phát hiện ra loại quả này ăn rất là ngon và ngọt, thế là ông đã xin về để trồng.
Cây bưởi lớn lên và ông đã nhân ra thành nhiều cây cho hàng trăm nhà khác trồng. Cứ như thế mà cả vùng đều trồng bưởi. Nhưng lúc đó thì bưởi vẫn chưa được xuất hiện rộng rãi thị trường bên ngoài.
Chỉ sau khi cách mạng thành công, Bác Hồ về thăm Phú Diễn. Bác đã căn dặn các cán bộ nhân dân đẩy mạnh việc trồng cây ăn quả để tăng gia sản xuất. Từ lúc đó, phong trào trồng cây ăn quả tại Phú Diễn nổi lên rất là mạnh. Đảng ủy Phú Diễn lúc này theo chủ trương đổi mới kinh tế, chuyển đổi việc trồng lúa sang trồng cây ăn quả, tập trung chủ yếu vào trồng bưởi. Cũng từ đó, bưởi Phú Diễn được gọi tắt là bưởi Diễn và trở thành hàng hóa chủ lực và có tiếng cho đến ngày nay.
Bưởi Diễn đặc biệt nổi bật bởi hình dáng quả tròn đều, vỏ mỏng, có màu xanh sáng, khi chín sẽ chuyển sang màu vàng óng. Điều đặc biệt khiến bưởi Diễn được ưa chuộng là hương thơm nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, cùng vị ngọt thanh mát. Mỗi múi bưởi Diễn khi bóc ra đều căng mọng nước, không chỉ dễ ăn mà còn rất bổ dưỡng.
Nhiều người kể lại, từ lâu bưởi Diễn đã được biết đến như một biểu tượng của sự thịnh vượng và may mắn, khi người dân nơi đây nhận thấy những cây bưởi mang đến sự màu mỡ cho đất đai và giàu có cho gia đình. Chính vì vậy, vào mỗi dịp lễ Tết, những quả bưởi Diễn thường được chọn làm quà biếu và dâng lên tổ tiên, cầu mong sự an lành, sung túc.
Thổ nhưỡng và quy trình chăm sóc tỉ mỉ làm nên thương hiệu
Việc trồng và chăm sóc bưởi Diễn không hề đơn giản. Để có được những quả bưởi chất lượng, người dân Diễn phải trải qua một quy trình chăm sóc tỉ mỉ. Đất trồng bưởi phải là đất phù sa, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Mỗi cây bưởi Diễn thường mất từ 3 đến 5 năm để ra quả, và trong suốt thời gian đó, người trồng phải chú ý đến từng khâu như bón phân, tưới nước, phòng trừ sâu bệnh.
Một yếu tố quan trọng không thể thiếu trong quy trình chăm sóc bưởi Diễn là việc tỉa cành, cắt bỏ những nhánh không cần thiết để cây tập trung dưỡng chất nuôi quả. Bưởi Diễn cũng đòi hỏi một lượng ánh sáng mặt trời vừa phải, không quá gắt nhưng cũng không quá thiếu. Điều này giúp quả bưởi phát triển đồng đều, đẹp mắt và giữ được hương vị đặc trưng.
Bưởi Diễn không chỉ là thương hiệu nổi tiếng của Hà Nội mà trong cả nước thậm chí còn vươn ra nước ngoài qua đường quà biếu. Nhờ vào chất lượng vượt trội và vẻ ngoài cuốn hút, bưởi Diễn mang hương vị đặc trưng của vùng đất Hà Thành.
Thương hiệu bưởi Diễn đã được người dân cả nước chứng nhận là đặc sản của Hà Nội. Người tiêu dùng luôn tìm kiếm những quả bưởi ngon có hình tròn, vỏ nhẵn, khi chín bưởi có màu vàng sậm hoặc đỏ vàng, cầm có cảm giác nặng tay. Bưởi có vị ngọt đậm, thơm. Với những quả khi vừa hái xuống mà ăn ngay thì sẽ thấy hơi he, nhưng khi bưởi đã xuống nước rồi thì ăn rất là ngọt và thơm. Bưởi Diễn chuẩn sẽ có tép vàng mượt mà, củi mỏng, vỏ không bị róc, hạt săn, tép bưởi sờ thì thấy khô nhưng ăn rất mọng nước.
Hiện nay, bưởi Diễn không chỉ là một món ăn, mà còn là một phần trong văn hóa của người Hà Thành. Mỗi mùa bưởi Diễn đến, người dân Thủ đô lại cảm thấy niềm tự hào khi nhìn những quả bưởi trĩu cành, tràn đầy sức sống. Đó là một minh chứng rõ nét cho sự cần cù, chịu khó và khéo léo của người nông dân nơi đây.
Anh Vũ Xuân Hưng - một người trồng bưởi Diễn lâu năm tại phường Phúc Diễn cho biết: "Chúng tôi không chỉ trồng bưởi vì lợi ích kinh tế mà còn vì sự tự hào về đặc sản của quê hương. Mỗi năm, khi bưởi Diễn được mang ra chợ, tôi cảm thấy vui và tự hào vì đã góp phần giữ gìn và phát triển một sản phẩm truyền thống của Hà Nội".
Hà Nội không chỉ nổi tiếng với những công trình văn hóa, lịch sử mà còn được biết đến với những sản vật tinh túy, chứa đựng giá trị truyền thống lâu đời. Mỗi dịp Tết đến Xuân về, bưởi Diễn lại càng trở thành biểu tượng của sự thịnh vượng và cầu chúc bình an./.
