Chúng tôi có mặt tại gia đình ông Nguyễn Ngọc Khoa (thôn Bảo Ân, xã Kim Sơn, Bảo Yên) là một trong những hộ đầu tiên trở lại với nghề trồng dâu nuôi tằm. Đến nay, gia đình ông Khoa có khoảng 3ha trồng dâu nuôi tằm. Mỗi lứa tằm ông Khoa thu lãi được khoảng 16 triệu đồng, sau khi trừ hết chi phí.
Ông Khoa hồ hởi nhẩm tính: Năng suất chất lượng nghề này cao gấp 3 lần việc trồng các loại cây, giá ổn định. Trước trồng ngô (6 tháng mới được thu hoạch) lợi nhuận không đáng là bao… Khi chuyển đổi sang trồng dâu, nuôi tằm 1 năm được 22 lứa, tổng năm nay. 1 tháng được 30 triệu đồng nuôi gối 10 ngày/ lứa, 1 năm thu nhập khoảng 300 triệu đồng( trừ chi phí còn được khoảng 200 triệu đồng (ba tháng nghỉ). Đến nay, gia đình ông Khoa vẫn đang tiếp tục mở rộng nghề nuôi trồng dâu tằm.
Ông Khoa chia sẻ: Nuôi tằm không khó nhưng thường xuyên phải lên mạng để học hỏi, cải tiến kỹ thuật nuôi nhằm giảm chi phí, đạt năng suất, chất lượng kén tốt nhất. Đối với nghề nuôi tằm, vất vả nhất là trong 3 ngày tằm ăn rỗi nhưng bù lại nuôi tằm cho giá trị kinh tế cao hơn làm nông nghiệp truyền thống (trồng lúa, trồng ngô) gấp nhiều lần.
Với quy mô hiện tại, mỗi tháng gia đình tôi có thể thu về khoảng 25 - 26 triệu đồng sau khi trừ các loại chi phí. Kể từ 2 năm, khi HTX Nấm Tam Đảo (Vĩnh Phúc) lên giúp đỡ gia đình chúng tôi và người dân huyện Bảo Yên về nghề trồng dâu, nuôi tằm, từ ngày được học kinh nghiệm của HTX Nấm Tam Đảo chưa hỏng 1 lứa nào.
Trước đây, nhà ông khoa trồng ngô (1 năm trừ chi phí, thu được khoảng 20 đến 30 triệu đồng). Trong khi với nghề này, chỉ 10 ngày đã có thu nhập. HTX Nấm Tam Đảo hỗ trợ cây giống 170kg/ kén. Mỗi lứa (dao động trong 10 ngày) nuôi được 90 kg. Ông Khoa nói: Nếu giá kén ổn định như hiện tại thì trồng dâu nuôi tằm chắc chắn mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn các loại cây trồng, vật nuôi khác tại địa phương.
"Chúng tôi vừa làm vừa nghe ngóng thị trường, từng bước mở rộng quy mô sản xuất. Chúng tôi làm thí điểm 3ha ở xã Bảo Hà. Tới đây hiệu quả thì sẽ phát triển rộng ra hom dâu và hạt giống", ông Trần Ngọc Thi, Bản Buồn 1, xã Bảo Hà hồ hởi chia sẻ.
Theo ông Nguyễn Văn Dũng, Bí thư xã Kim Sơn cho biết “Hiện nay tỉnh Lào Cai đang khuyến khích người dân phục hồi nghề trồng dâu, nuôi tằm tơ với mục tiêu 1.000ha. Trong đó riêng địa bàn huyện Bảo Yên là 500ha, sửa chữa, phục mới nhà tằm. Huyện liên kết với HTX Nấm Tam Đảo để giúp đỡ bà con từ giống, kỹ thuật và đảm bảo đầu ra”. Huyện đã quy hoạch 1 số xã trên khu vực dọc sông Hồng và sông Chảy để trồng dâu, nuôi tằm.
Hiện trên toàn huyện đã trồng được gần 30 ha, dự kiến từ nay tới cuối năm phát triển thêm 10ha. Bà Nguyễn Thị Hải Yến - Giám Đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Bảo Yên cho biết: Huyện đã quy hoạch vùng trồng dâu nuôi tằm ở địa phương. Người dân phải tuân thủ nghiêm ngặt khuyến cáo của HTX Trong quá trình hợp tác, HTX Nấm Tam Đảo đã đưa kỹ thuật mới để hỗ trợ bà con với nghề trồng dâu nuôi tằm. HTX cam kết giá ổn định khi bà con thu hoạch.
Tới thời điểm hiện tại trên địa bàn xã có hơn 20ha huyện Bảo Yên đã chỉ đạo Trung tâm giống, các xã từ đó. chúng tôi vận động những hộ dân trồng thí điểm thành công. Từ đó lấy mô hình đó để nhân rộng trên dịa bàn chỉ tính riêng năm 2024, các hộ dân ở xã đã được 3 tấn sản phẩm trung tâm dịch vụ nông nghiệp Bảo Yên
Khoảng giữa năm 2023, ngành dâu tằm tơ đã phục hồi, giá kén tằm tăng trở lại, huyện Bảo Yên đã đưa ra nhiều giải pháp khuyến khích nông dân và doanh nghiệp khôi phục lại nghề trồng dâu nuôi tằm nhưng không ít nông dân vẫn tỏ ra thận trọng với nghề này. Bà Lộc Thị Thu Hường, Phó bí thư thường trực Đảng ủy xã Việt Tiến cho biết đến thời điểm này xã đã nhận được đăng ký của các hộ dân trên 23ha nghề trồng dâu nuôi tằm.
Chúng tôi hy vọng rằng thời gian tới giá cả ổn định, người dân sẽ phát triển theo quy hoạch mở rộng nghề này hơn nữa. Khi ngành dâu tằm tơ phục hồi, thị trường có dấu hiệu khởi sắc, giá kén tăng cao và ổn định, không chỉ gia đình ông Khoa, anh Việt mà nhiều hộ dân khác trên địa bàn xã Kim Sơn, Việt Tiến và một số xã khác trên địa bàn huyện Bảo Yên đã từng bước khôi phục lại diện tích trồng dâu nuôi tằm. Các hộ trồng dâu nuôi tằm còn không ngừng mở rộng quy mô, xây mới nhà nuôi, áp dụng kỹ thuật để có những lứa tằm khỏe, ít bị bệnh, nâng cao chất lượng kén. Đến thời điểm hiện tại, toàn huyện Bảo Yên có khoảng 20 hộ trở lại với nghề trồng dâu nuôi tằm với diện tích trồng dâu được khôi phục hơn 30ha.
Theo ông Nguyễn Quốc Huy - CTHĐQT, GĐ HTX Nấm Tam Đảo cho biết: Năm 2022, HTX đã lên huyện Bảo Yên vận động người dân trồng dâu nuôi tằm theo phương pháp mới. Ông Huy phải khó khăn để thuyết phục người nông dân trồng thử nghiệm đã cải tiến về kỹ thuật từ chăm sóc cây dâu tới nuôi tằm chỉ tính riêng năm nay nhà anh Khoa Nuôi 20 lứa (trung bình mỗi lứa được khoảng 10 triệu đồng).
Năm nay thu nhập được hơn 300 triệu đồng từ nghề trồng dâu, nuôi tằm HTX Nấm Tam Đảo cam kết không mua thấp hơn so với giá thị trường, bảo đảm ngưỡng tối thiểu cho bà con nông dân. HTX cam kết hỗ trợ với bà con nông dân về giống. Chỉ 2 vòng tằm nuôi trong 15 ngày, người nông dân đã có thu nhập hơn 6 triệu đồng. HTX cam kết ổn định chất lượng giống cho bà con.
Ông Huy khẳng định: Cách làm mới của chúng tôi không khuyến khích bà con nuôi đại trà tằm con. Cách mới của chúng tôi là nuôi tằm con tập trung rồi phân phối tằm con cho người dân để nuôi trong 15 ngày, quay vòng nhanh, ổn định và phát triển kinh tế hộ gia đình. Chúng tôi khuyến cáo bà con không được tưới bón phân đạm vô cơ, tránh tình trạng ngộ độc cho tằm. Về kỹ thuật, chúng tôi phổ biến kỹ thuật, cung cấp tài liệu, đặt biển bảng kỹ thuật nuôi ngay tại vườn, để bà con ghi nhớ, thực hiện quy trình sản xuất. Cam kết đồng hành về giá, đồng thời chia sẻ với bà con khi gặp thiên tai, dịch bệnh Gần 30 ha giống dâu bị thiên tai, chúng tôi đã hỗ trợ.
Để phát triển trên quy mô lớn về nghề trồng dâu, nuôi tằm, HTX Nấm Tam Đảo sẽ tổ chức đội nhóm chặt chẽ. Tổ chức phân bố nhà nuôi tằm con để đảm bảo cho bà con về giống. HTX đang củng cố bộ phận kỹ thuật tốt hơn, định hướng cho người dân nuôi trồng. Hướng tới, HTX sẽ xây dựng nhà mấy ở địa phương đề hỗ trợ cho người dân, giải pháp sau thu hoạch, tránh tình trạng ảnh hưởng chất lượng. Tiềm năng nghề nuôi trồng dâu tằm Việt Nan còn rất lớn Trong khi hiện nay cả thế giới hướng tới sản phẩm hữu cơ, sản phẩm sạch, giảm khí thải các bon. Khi đó nguyên liệu càng được ưa chuộng.
"Với đặc thù khí hậu nước ta thuộc vùng nhiệt đới, rất phù hợp nghề trồng dâu nuôi tằm quanh năm. Chúng ta có thể tận dụng thế mạnh đó để phát triển nghề trồng dâu nuôi tằm trên diện rộng cả nước. Khi đó sẽ tạo ra sản phẩm đáp ứng nhu cầu của thế giới. Tuy nhiên khó khăn nhất của HTX Nấm Tam Đảo hiện nay là vận động người dân hiểu được giá trị kinh tế của nghề trồng dâu nuôi tằm. Khó khăn này, mong Nhà nước đồng hành cùng chúng tôi để phát triển sinh kế cho bà con nông dân với nghề trồng dâu nuôi tằm, ông Huy chia sẻ./.
