Trên những triền đồi đất đỏ bazan, cánh đồng dâu xanh mướt trải dài ôm trọn những thung lũng trong lành. Mỗi chiếc lá dâu nuôi lớn hàng vạn con tằm cần mẫn, để rồi từng chiếc kén vàng óng ra đời, trở thành sợi tơ mềm mại vươn xa khắp thế giới. Nhưng câu chuyện không dừng lại ở nghề trồng dâu nuôi tằm, mà là hành trình của một mô hình sản xuất khép kín, không rác thải: lá dâu nuôi tằm, phụ phẩm dùng làm phân bón hữu cơ, chất thải sinh học nuôi gia súc – tất cả quay lại nuôi dưỡng đất và cây, tạo thành một vòng đời bền vững.
Liên hiệp Hợp tác xã Dâu tằm tơ và Du lịch sinh thái Việt Nam (E&CVN) vừa trình bày chiến lược phát triển năm 2026 với các hợp tác xã và địa phương tại tỉnh Lâm Đồng. Mục tiêu đặt ra là xây dựng mô hình kinh tế hợp tác xã xanh, liên kết chuỗi giá trị từ cây dâu – con tằm – sợi tơ đến nông sản sạch, phục vụ cả xuất khẩu và tiêu dùng trong nước.
Không dừng lại ở việc bảo tồn và phát triển ngành dâu tằm tơ, E&CVN đang mở rộng mô hình sang chuỗi sản xuất rau củ quả sạch – an toàn, phục vụ học sinh, sinh viên, bếp ăn công nhân, lực lượng vũ trang, trại giam và các đơn vị đặc thù. Nông sản được sản xuất theo tiêu chuẩn hữu cơ, VietGAP hoặc GlobalGAP, ứng dụng công nghệ cao và truy xuất nguồn gốc bằng mã QR, bảo đảm an toàn từ trang trại đến bàn ăn.
Điểm sáng nổi bật trong mô hình của E&CVN là chuỗi giá trị khép kín từ khảo sát vùng nguyên liệu, sản xuất nông nghiệp sạch, phục dựng làng nghề, đến chế biến và thương mại hóa. Mô hình tích hợp công nghệ AI, IoT, truy xuất QR code và sàn thương mại điện tử, giúp minh bạch hóa, tối ưu hóa quy trình và kết nối trực tiếp với thị trường. Kết quả thực tế cho thấy: giá trị sản phẩm tăng từ 20–30%, tạo ra 500–700 việc làm ổn định với thu nhập bình quân 100–150 triệu đồng/năm; 70% diện tích đạt chuẩn hữu cơ hoặc GlobalGAP; lượng chất thải giảm khoảng 30% nhờ sản xuất tuần hoàn.
Tại Phi Tô (huyện Lâm Hà), tiếng guồng quay tơ lại vang lên, đón du khách đến trải nghiệm se tơ, dệt lụa, tham quan cánh đồng dâu, vườn rau công nghệ cao và trực tiếp thu hoạch nông sản sạch. Đây là sự kết hợp giữa nông nghiệp, du lịch và văn hóa – tương tự mô hình làng dệt đũi Nam Cao (Thái Bình) – biến nghề truyền thống thành sản phẩm du lịch đặc thù, thu hút hàng chục nghìn lượt khách mỗi năm.
Dự kiến trong năm 2026, E&CVN sẽ đầu tư hơn 24 tỷ đồng để mở rộng vùng nguyên liệu dâu và rau củ quả, nâng cấp hạ tầng sản xuất, phát triển giống sinh học chất lượng cao và đẩy mạnh chuyển đổi số. Mục tiêu không chỉ là giữ vững thương hiệu tơ lụa Lâm Đồng, mà còn đưa nơi đây trở thành điểm đến tiêu biểu của du lịch xanh, cung cấp nguồn nông sản an toàn, ổn định cho các bếp ăn tập thể trên toàn quốc.
Khi những dải lụa mềm mại trải ra trên bàn tay, không chỉ thấy màu xanh của lá dâu, vàng óng của kén tằm, nâu ấm của đất bazan hay sắc xanh tươi của rau quả, mà còn cảm nhận được ánh sáng của một di sản đang hồi sinh. Đó là ánh sáng của một vùng đất biết biến nghề thành sinh kế, biến nông sản thành niềm tin, và biến di sản thành sức sống – để Lâm Đồng vươn mình cùng thế giới.
