Nghệ An có 82 km đường biển, diện tích vùng biển là 4.230 hải lý vuông, dọc bờ biển có 6 cửa lạch. Là một trong những địa phương có đội tàu khai thác thủy sản lớn với hơn 3.100 tàu cá, khoảng 12.000 lao động trực tiếp tham gia khai thác trên biển. Những năm qua, từ việc triển khai đồng bộ nhiều giải pháp với nhiều cách làm thiết thực, quyết liệt, tiến trình gỡ "thẻ vàng EC” của ngành thủy sản Nghệ An có nhiều chuyển biến tích cực.
Bám sát các chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi tường) về quyết tâm gỡ “thẻ vàng EC” trong khai thác thuỷ sản, tỉnh Nghệ An đã cố gắng và đạt được nhiều kết quả tích cực. UBND tỉnh đã chủ động xây dựng và triển khai đồng bộ các nghị quyết, kế hoạch thực hiện công tác chống khai thác IUU; tham mưu, thành lập các đoàn kiểm tra hoạt động chống khai thác IUU; kiểm tra việc chấp hành pháp luật tại các cảng cá…
Hoàn thành xoá danh sách những tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không cấp phép) vào cuối năm 2024; thống kê và rà soát những tàu cá mất kết nối thiết bị giám sát hành trình dài ngày trên biển; cung cấp thông tin, dữ liệu và phối hợp kiểm tra, xác minh, thông báo công khai danh sách tàu cá vi phạm và có nguy cơ quy định về khai thác IUU. Công tác tuyên truyền và vận động ngư dân cũng được đẩy mạnh.
Kết quả cho thấy công tác quản lý tàu cá đã được thực hiện hiệu quả hơn, từ quản lý đội tàu, theo dõi giám sát trên biển, đến việc kiểm tra tàu cá ra vào cảng cá và xuất nhập bến; công tác thực thi pháp luật nghiêm túc hơn; ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân cũng đã được nâng cao.
Phường Nghi Thủy (TP Vinh, Nghệ An) là một trong những địa phương có đội tàu lớn, có thế mạnh về khai thác, chế biến thủy hải sản. Bình quân mỗi năm, ngư dân trên địa bàn khai thác hơn 14.500 tấn hải sản, đạt thu nhập bình quân 145 triệu đồng/người/năm.
Trên địa bàn phường có cảng biển, đảo, 2 chợ, có 143 tàu thuyền và 70 mủng các loại, 1 làng nghề. Tổng giá trị sản xuất năm 2024 ước đạt trên 1.431 tỷ đồng; sản lượng khai thác hải sản hàng năm đạt trên 14.500 tấn; thu nhập bình quân đạt 145 triệu/người/năm.
Đầu năm 2025, các đội tàu của ngư dân đánh bắt thuỷ sản phường Nghi Thủy ra khơi trúng đậm. Điển hình là tàu của ngư dân Trần Văn Lưu (trú phường Nghi Thuỷ) đánh bắt được 26 tấn cá cơm chỉ sau 1 ngày, thu về hơn 300 triệu đồng. 2 tàu của ngư dân Trịnh Đức Dũng ( trú phường Nghi Thủy) sau 1 ngày khai thác được hơn 15 tấn cá, thu về gần 190 triệu đồng.
Ông Nguyễn Tiến Lợi – Chủ tịch Hội Nông dân phường Nghi Thủy chia sẻ, sau những chuyến tàu của ngư dân trở về với sản lượng đánh bắt lớn, lãnh đạo địa phương trực tiếp tới thăm hỏi, trao cờ thi đua, tặng quà động viên. Đây là hoạt động của phường đã duy trì nhiều năm nhằm khuyến khích ngư dân vươn khơi bám biển, khai thác hải sản đúng quy định của pháp luật, phát triển kinh tế. Bến cá phường Nghi Thủy vì vậy mà lúc nào cũng nhộn nhịp, tất bật với nghề khai thác thuỷ sản.
Theo ông Nguyễn Cảnh An – Phó Bí thư Đảng ủy phường Nghi Thuỷ, những năm qua, chính sách, kế hoạch mà Đảng ủy phường đề ra luôn được nhân dân đồng thuận, hưởng ứng cao. Đặc biệt là các quy định về khai thác thuỷ sản IUU. Nhờ thế, trong những chuyến ra khơi, ngư dân nâng cao ý thức, trách nhiệm, chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật, thi đua sản xuất, đời sống nhân dân được nâng cao.
Đặc biệt, thời gian qua các hoạt động tập huấn, tuyên truyền được Chi cục Thủy sản và Kiểm ngư Nghệ An (Sở Nông Nghiệp và môi trường) đẩy mạnh thực hiện. Tại buổi tập huấn, ngư dân được báo cáo viên phổ biến các quy định của Luật Thủy sản năm 2017, các nghị định, thông tư, văn bản hướng dẫn thi hành Luật; các quy định về đảm bảo an toàn tàu cá và ngư dân khi tham gia khai thác thủy sản trên biển; các quy định pháp luật liên quan đến quản lý hoạt động khai thác thủy sản, chống khai thác IUU, cách ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản, báo cáo khai thác thủy sản;
Quy định về thiết bị giám sát hành trình tàu cá và quản lý thiết bị, xử lý dữ liệu giám sát tàu cá. Đặc biệt là Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự về truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi liên quan đến khai thác, mua bán, vận chuyển trái phép thủy sản.
Các báo cáo viên giải đáp những thắc mắc liên quan đến khó khăn, nghĩa vụ và quyền lợi của ngư dân trong quá trình khai thác thủy sản trên biển. Ngư dân còn được cấp phát tài liệu, tờ rơi tuyên truyền các quy định về hoạt động khai thác thủy sản trên biển cho tàu cá và ngư dân.
Qua đó, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các ngư dân trong chấp hành quy định của Luật Thủy sản và các quy định về chống khai thác IUU; không để xảy ra các trường hợp vi phạm pháp luật, góp phần khắc phục cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban Châu Âu đối với ngành thủy sản của Việt Nam. Nhận thức của ngư dân về chống khai thác hải sản bất hợp pháp đã có những chuyển biến tích cực, gần 98,6% tàu cá đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.
Riêng năm 2024, qua kiểm tra tàu cá cập cảng, Tổ Liên ngành đã lập biên bản xử lý vi phạm hành chính 18 vụ/18 phương tiện (10 vụ về hành vi khai thác sai vùng, 1 vụ không duy trì kết nối VMS, 2 vụ không ghi đúng nhật ký khai thác…), đã chuyển hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền xử phạt 284 triệu đồng, đồng thời tước chứng chỉ thuyền trưởng có thời hạn đối với 10 thuyền trưởng.
Cũng trong năm 2024, đơn vị tuyến biển phối hợp với các lực lượng phát hiện, xử lý 191 vụ/36 đối tượng/146 chủ phương tiện, xử phạt vi phạm hành chính trên 4,3 tỷ đồng.
Nhờ triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp trong chống khai thác IUU, Nghệ An đã dần khẳng định uy tín, vị thế bền vững trong ngành thủy sản, quyết tâm cùng cả nước thực hiện thành công gỡ “thẻ vàng EC” trong năm 2025./.
