Xuất khẩu thủy sản tăng mạnh ở những thị trường lớn
Thông tin từ Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết: Xuất khẩu thủy sản tháng 1 đạt gần 750 triệu USD, tăng 64% so với cùng kỳ năm ngoái, trong đó Trung Quốc, Mỹ, Nhật, EU đều tăng mạnh. Mức tăng trưởng này cho thấy tín hiệu lạc quan với xuất khẩu thủy sản trong quý đầu năm nay.
Theo VASEP, các thị trường chính như Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, EU đều tăng mạnh. Trong đó, xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc cao gấp 3 lần, các thị trường còn lại 34-63%.
Nhóm ngành tôm, cá tra, cá ngừ, mực và thủy sản khác cũng đồng loạt tăng 45-100% so với cùng kỳ 2023. Xuất khẩu khả quan trong tháng đầu năm, theo các doanh nghiệp, nhờ sức mua các thị trường truyền thống, như Trung Quốc, tăng cao dịp Tết Nguyên đán.
Phân tích về thị trường xuất khẩu thủy sản của tháng 1/2024, VASEP cho biết Nhật bản là thị trường lớn nhất trong các thị trường xuất khẩu thủy sản của nước ta. Năm 2023, xuất khẩu thủy sản sang Nhật Bản chỉ thu về 1,5 tỷ USD; giảm 12% so với 2022. Trong tháng 1/2024, xuất khẩu thủy sản nước ta sang thị trường Nhật Bản đem về 130 triệu USD, chiếm 17,3% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt nam trong tháng đầu năm.
Tháng 1/2024, Trung Quốc – Hồng Kông đã trở thành thị trường nhập khẩu thủy sản lớn thứ 2 của Việt Nam, sau Nhật Bản. Kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang Trung Quốc và Hồng Kông tăng gấp hơn 3 lần so với tháng 1/2023. Riêng mặt hàng tôm và cá tra Trung Quốc là thị trường lớn nhất trong tháng này, khi mà xuất khẩu thủy sản sang thị trường này tăng gấp gần 4 lần so với tháng 1/2023.
Thách thức vì sức mua vẫn yếu liệu mục tiêu 9,5 tỷ USD có khả thi?
Tuy nhiên, bức tranh chung thị trường năm nay vẫn nhiều thách thức. Điều này làm chậm khả năng phục hồi sản xuất, xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước. Nếu xuất khẩu khởi sắc trong nửa cuối năm, VASEP kỳ vọng kim ngạch có thể đạt khoảng 9,5 tỷ USD.
Đại diện các đơn vị sản xuất tôm hàng cho hay đơn hàng đầu năm chưa có dấu hiệu cải thiện, vì sức mua vẫn yếu. Việt Nam cũng gặp phải vấn đề về tồn kho, giá khó cạnh tranh với hàng Ấn Độ, Ecuador...
Một số doanh nghiệp có tín hiệu khả quan hơn về đơn hàng, lại lo lắng nguồn nguyên liệu vì đang mùa nghịch, dịch bệnh nên sản lượng tôm thấp.
Với nhóm cá tra, đơn hàng trong tháng 1 và 2 bắt đầu khởi sắc nhưng khá dè dặt do tâm lý thận trọng của nhà mua, nên nhóm này kỳ vọng có thể đạt 2 tỷ USD năm nay. Còn hải sản đang chịu tác động của xung đột ở Nga - Ukraine, căng thẳng Biển Đỏ, cước vận tải tăng vọt.
Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho rằng xuất khẩu thủy sản đang khó khăn nhất vẫn là thị trường châu Âu bởi phần lớn hàng hóa xuất sang thị trường này phải đi qua kênh đào Suez, ngoài ra việc giá cước tăng 30%, thời gian vận chuyển kéo dài cũng đang phát sinh tâm lý e ngại.
Song, căng thẳng biển Đỏ làm thiệt hại đến xuất khẩu thủy sản sang châu Âu cũng chỉ ở mức độ, vì tháng 1/2024 chưa phải là tháng cao điểm xuất khẩu. Mặt khác, các nước cũng đã mua hàng xong và đang chờ giải phóng hàng tồn sau mùa lễ hội mới bắt đầu đặt hàng tiếp, nhưng phải đến giữa tháng 6 hoặc tháng 7/2024 mới có thể thấy sự phục hồi ở thị trường châu Âu, còn thời điểm hiện nay vẫn đang ở trạng thái khá khó khăn.
"Thị trường Hoa Kỳ, chủ yếu ảnh hưởng đối với hàng hóa đến phía bờ Đông, còn bờ Tây thì không đi qua kênh đào Suez nhưng nhìn chung thị trường này cũng bị ảnh hưởng lớn", ông Hòe nhân định.
Trước những thuận lợi và khó khăn của năm 2024, mới đây, VASEP đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hỗ trợ tích cực trong vụ điều tra chống trợ cấp của Mỹ đối với ngành tôm Việt Nam, để có thể vượt qua các giai đoạn điều tra trong thời gian tới. Đồng thời, chỉ đạo và có những cú huých mạnh về việc xem xét bãi bỏ hạn ngạch đối với tôm Việt Nam xuất khẩu vào Hàn Quốc trong khuôn khổ Hiệp định Thương mại VKFTA tại kỳ rà soát trong năm 2024.
Đặc biệt, từ thực trạng giá thức ăn nuôi trồng thủy sản đang cao, là nhân tố chính khiến sản phẩm thủy sản nuôi của Việt Nam đang rất khó cạnh tranh với các quốc gia khác, VASEP đề xuất có chính sách kiểm soát giá thức ăn nhằm ổn định giá thành nguyên liệu, tăng sức cạnh tranh cho thủy sản Việt Nam. Cụ thể là giảm thuế nhập khẩu bã đậu nành để sản xuất thức ăn cho cá xuống 0% và tính điện một giá cho cơ sở nuôi tôm./.
