Nội dung trên được chia sẻ tại Hội nghị thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản do Bộ NN&PTNT vừa tổ chức.
Đến nay, giá trị xuất khẩu nông lâm thủy sản đã đạt hơn 62 tỷ USD
Tại Hội nghị, ông Lê Thanh Hoà, Phó Cục trưởng Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường (Bộ NN&PTNT) cho biết, ngành Nông nghiệp đặt mục tiêu đến năm 2025, giá trị xuất khẩu các sản phẩm nông lâm thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 50-51 tỉ USD và đạt 60-62 tỉ USD vào năm 2030. Tuy nhiên tính đến nay, giá trị xuất khẩu đã vượt xa mục tiêu đề ra, đạt hơn 62 tỷ USD; trong đó, giá trị thặng dư thương mại đạt trên 6 tỷ USD.
Kết quả này có sự đóng góp tích cực của các Hiệp định thương mại tự do (FTA), mở cửa thị trường, đưa thuế quan nhiều mặt hàng xuống thấp hoặc về 0%. Song song đó, công tác đàm phát mở cửa thị trường, xúc tiến thương mại cũng được các bộ, ngành tích cực triển khai, giúp nông sản, đặc biệt là trái cây Việt Nam ngày càng vươn xa.
Ông Ngô Hồng Phong, Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường đề nghị trong thời gian tới để tiếp tục duy trì ổn định sản xuất và xuất khẩu, các cơ quan ban ngành, địa phương, Hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp tiếp tục đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, ưu tiên thúc đẩy các ngành hàng như lúa gạo, thủy sản và rau quả theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả.
Qua đó vừa giúp đảm bảo sản xuất, nguồn cung các mặt hàng lương thực, thực phẩm trong nước dồi dào để góp phần kiểm soát lạm phát. Trong đó, các đơn vị cần tích cực triển khai các nhiệm vụ, giải pháp của Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao; chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương phát triển nuôi trồng các đối tượng nuôi chủ lực, nuôi biển, thực hiện nghiêm các qui định kỹ thuật trong xuất khẩu.
Đồng thời bổ sung cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển chế biến, phát triển các vùng nguyên liệu lớn, cụm liên kết sản xuất – chế biến và tiêu thụ nông sản, nâng cao chất lượng, giá trị và năng lực cạnh tranh cho nông sản tại thị trường trong nước và quốc tế; xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng từng loại nông sản, gắn với phát triển hạ tầng logistics…
Cũng theo ông Phong, trong thời gian tới, chúng ta cần tập trung tháo gỡ và mở thêm các thị trường mới, còn nhiều tiềm năng như các nước Hồi giáo Halal, Trung Đông, Châu Phi... Trong đó, các hiệp hội ngành hàng phải giữ vai trò đầu tàu trong hỗ trợ, kết nối doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, các địa phương cần chú trọng việc tập huấn, hướng dẫn nâng cao nhận thức, kỹ năng, năng lực sản xuất kinh doanh của người sản xuất, kinh doanh nông sản trong tiếp cận thông tin thị trường, sản xuất theo tín hiệu thị trường, bảo vệ thương hiệu sản phẩm trước những vụ kiện về phòng vệ và tranh chấp thương mại quốc tế.
Cần tăng cường công tác quản lý, giám sát chất lượng hàng xuất khẩu
Ông Nông Đức Lai, Tham tán thương mại Việt Nam tại thị trường Trung Quốc cho hay: Việt Nam nằm trong nhóm 10 quốc gia (vùng lãnh thổ) có số lượng hàng hóa nông sản, thực phẩm bị cảnh báo nhiều nhất. Trong đó, nhóm hàng thủy sản, nước trái cây (chưa tính cà phê, sản phẩm sữa), bánh các loại bị cảnh báo nhiều nhất.
Theo đó, Tham tán thương mại Việt Nam tại thị trường Trung Quốc khuyến cáo các cơ quan chức năng của Việt Nam cần tăng cường công tác quản lý, giám sát chất lượng hàng xuất khẩu. Đồng thời, thường xuyên cập nhật, phổ biến thông tin đến doanh nghiệp về quy định, tiêu chuẩn chất lượng, ATVSTP của nước nhập khẩu.
Đối với các doanh nghiệp, ông Lai cho rằng, cơ hội để sản phẩm của chúng ta xuất khẩu vào thị trường 1,4 tỷ dân này còn rất nhiều. Tuy vậy, các doanh nghiệp cần phải tuân thủ các quy định về tiêu chuẩn chất lượng, kiểm nghiệm kiểm dịch, bao bì đóng gói, truy xuất nguồn gốc của nước nhập khẩu; chú trọng xây dựng thương hiệu; cần có nhân lực hiểu biết chuyên môn, thông thạo ngôn ngữ, am hiểu thị trường nước nhập khẩu...
Ông Lai cũng lưu ý các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang tìm kiếm đối tác cần phải được trang bị thêm kiết thức, năng lực về thương mại điện tử, giao tiếp với đối tác trên mạng xã hội... "Khi kết nối, làm việc với các đối tác qua mạng xã hội, chúng ta cần xác minh kỹ nhiều chiều. Các đơn vị có thể nhờ các cơ quan đại diện của Việt Nam tại Trung Quốc hoặc nhờ bạn hàng của mình xác minh thông tin kỹ trước khi ký kết hợp đồng giao dịch để giảm rủi ro", ông Lai nói thêm.
Tham tán thương mại Việt Nam tại thị trường Trung Quốc nêu thực trạng vẫn còn một số doanh nghiệp gặp vấn đề khi làm ăn với bạn hàng vì nhiều nguyên nhân. "Có doanh nghiệp gặp chúng tôi đề nghị giúp đỡ nhưng khi xem hợp đồng chỉ có vài tờ giấy A4 rất sơ sài, thông tin không rõ ràng, pháp lý không chặt chẽ nên rất khó để giải quyết", ông Lai nói và khuyến cáo, khi đã kết nối được với đối tác, các doanh nghiệp Việt cần chuẩn bị hồ sơ, hợp đồng bài bản, kỹ lưỡng sẽ giúp việc hợp tác làm ăn thuận lợi và đạt hiệu quả cao hơn.
Hỗ trợ các doanh nghiệp xúc tiến thương mại, cập nhật các quy định mới của thị trường
Tại hội nghị, đại diện các hiệp hội, doanh nghiệp kiến nghị Bộ NN&PTNT và các bộ ngành, các địa phương cần tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp xúc tiến thương mại, thường xuyên cung cấp các thông tin về thị trường, cập nhật các quy định mới của các đối tác nhập khẩu.
Ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam đề nghị các ngân hàng tiếp tục hỗ trợ các doanh nghiệp vốn vay ưu đãi; Bộ NN&PTNT tiếp tục định hướng cơ cấu giống lúa chất lượng cao giúp các đơn vị sản xuất và có thêm sản phẩm gạo để xuất khẩu đạt hiệu quả cao hơn.
Ông Nguyễn Anh Phong, Phó Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn nhận định: Sản xuất nông nghiệp trong nước duy trì ổn định, xuất khẩu các nhóm hàng nông sản có thể tăng trưởng tốt trong quý I/2025. Bối cảnh đưa ra là nhu cầu nhập khẩu lương thực, thực phẩm của thế giới dự báo có thể tăng do nguồn cung bị đứt gãy ở nhiều quốc gia bị ảnh hưởng bởi xung đột vũ trang, cạnh tranh thương mại giữa các nước lớn...
Đánh giá về thị trường, ông Phong cho rằng Hoa Kỳ là địa bàn có dân số đông và nhu cầu tiêu dùng cao nên các mặt hàng còn nhiều dư địa tăng trưởng, nhất là thuỷ sản, đồ gỗ, cà phê, tiêu và dặc biệt là những loại trái cây nhiệt đới. Nhu cầu tiêu thụ rau quả và thủy sản ở Trung Quốc cũng được dự đoán tăng mạnh, rau quả tăng 6,64%/năm và thủy sản tăng 7,56%/năm trong giai đoạn 2024-2029.
Với vị trí địa lý thuận lợi, các nông sản của Việt Nam như rau, trái cây, thủy sản... vận chuyển đến Trung Quốc vẫn giữ được chất lượng tự nhiên và độ tươi ngon với giá cả hợp lý. Trung Quốc cũng có nhu cầu nhập khẩu lượng lớn cao su, sắn do nguồn cung trong nước hạn chế. Bên cạnh đó, đối với các thị trường xuất khẩu truyền thống, những năm tới nông sản Việt Nam cũng có thêm cơ hội trong mở rộng thị trường xuất khẩu sang những khu vực tiềm năng như Trung Đông và cả một số nước châu Phi.
Ông Lê Văn Thiệt, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật, Bộ NN&PTNT cho hay: Hiện nay, nhiều sản phẩm của Việt Nam đang xuất khẩu và đã khẳng định được thương hiệu tại nhiều thị trường lớn trên thế giới. Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần tránh tâm lý chủ quan, lơ là mà phải làm nghiêm túc hơn từ khâu sản xuất, chế biến đến xuất khẩu.
"Việc tìm kiếm, mở cửa được các thị trường đã khó, việc giữ thị trường sẽ càng khó hơn. Nếu chúng ta không cố gắng để tuột mất cơ hội, thị trường thì sẽ rất khó để mở lại. Theo đó, các doanh nghiệp cần phải làm ăn bài bản, chuyên nghiệp hơn ngay từ khâu sản xuất đảm bảo truy xuất nguồn gốc, cơ sở đóng gói... theo đúng quy định của các nước nhập khẩu", ông Thiệt nói./.
