Theo Cục Bảo vệ thực vật, việc ký kết nghị định thư là một bước quan trọng trong việc thúc đẩy xuất khẩu chính ngạch sản phẩm nông nghiệp truyền thống của Việt Nam và chuẩn hóa các quy định về xuất khẩu nông sản giữa hai nước.
Nghị định thư xác định rõ các yêu cầu nhập khẩu từ phía Trung Quốc, nhằm đảm bảo quả dưa hấu tươi của Việt Nam tuân thủ các luật, quy định và tiêu chuẩn liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm của Trung Quốc cũng như yêu cầu về kiểm dịch thực vật; từ đó tạo cơ sở cho việc tuân thủ của các đơn vị sản xuất, đóng gói và xuất khẩu của Việt Nam.
Cụ thể, dưa hấu Việt Nam không được nhiễm 5 loài đối tượng kiểm dịch thực vật còn sống mà Trung Quốc quan tâm, bao gồm các loại: ruồi đục quả bactrocera correcta, bactrocera zonata, bactrocera latifrons, rệp phenacoccus solenopsi và vi khuẩn acidovorax avenae subsp.
Nghị định thư quy định tất cả vùng trồng và cơ sở đóng gói dưa hấu xuất khẩu sang Trung Quốc phải đăng ký và được cả Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Tổng cục Hải quan Trung Quốc phê duyệt. Vườn trồng phải áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (GAP); phải đảm bảo giám sát vườn trồng và quy trình đóng gói tại cơ sở đóng gói.
Tiếp đó, cơ sở đóng gói phải xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc để có thể truy xuất vùng trồng đã được cấp mã số. Các lô hàng sẽ được nhập khẩu qua tất cả các cửa khẩu của Trung Quốc được Tổng cục Hải quan Trung Quốc cho phép nhập khẩu trái cây; phải tiến hành kiểm dịch thực vật lấy mẫu 2% và phải phù hợp với tiêu chuẩn an toàn thực phẩm quốc gia của Trung Quốc.
Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật cho biết, với những yêu cầu trong nghị định thư, phía Trung Quốc đã chuẩn hóa và cụ thể các quy định để tạo điều kiện cho phía Việt Nam trong việc xuất khẩu chính ngạch đối với quả dưa hấu tươi đã thực hiện từ năm 2009 đến nay.
Nghị định thư xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc được ký kết sẽ mang lại lợi ích cho người trồng dưa hấu và xuất khẩu dưa hấu của Việt Nam. Bên cạnh đó, việc đáp ứng các yêu cầu của Trung Quốc cũng sẽ tạo điều kiện thông quan, góp phần giảm ùn tắc ở cửa khẩu.
Theo TS. Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), khi áp dụng nghị định này vào thực tiễn, đây là bước tiến cho chúng ta trong chủ trương của bộ. Chúng ta phải chuẩn hóa các ngành hàng để phục vụ xuất khẩu nông sản, không riêng gì dưa hấu tươi của Việt Nam, mà các ngành hàng trái cây tươi cũng như các ngành hàng sơ chế, chế biến đều phải chuẩn hóa để không chỉ xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc, mà chúng ta còn xuất khẩu sang nhiều thị trường.
Đến nay, đã có 162 vùng trồng dưa hấu và hơn 1.000 cơ sở đóng gói tại 38 tỉnh được cấp mã số để xuất khẩu dưa hấu sang Trung Quốc. Trung bình mỗi năm giá trị xuất khẩu mặt hàng này vào Trung Quốc khoảng 50 triệu USD./.
