Biến đổi khí hậu không chỉ làm suy yếu sức khỏe của hành tinh nơi chúng ta đang sống, mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người trên khắp thế giới thông qua ô nhiễm không khí, suy giảm an ninh lương thực, nguy cơ bùng phát bệnh truyền nhiễm…
Theo dự báo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), từ năm 2030 đến năm 2050, biến đổi khí hậu sẽ gây ra thêm khoảng 250.000 ca tử vong mỗi năm do suy dinh dưỡng, sốt rét, tiêu chảy và căng thẳng do nhiệt. Và đến năm 2030, chi phí y tế trực tiếp do biến đổi khí hậu gây ra ước tính từ 2-4 tỷ USD mỗi năm.
Do đó, việc chuyển sang các nguồn năng lượng sạch, như gió và mặt trời, không chỉ giúp giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu mà còn giảm thiểu tình trạng ô nhiễm không khí và cải thiện sức khỏe con người. Chuyển đổi năng lượng có thể bắt đầu từ việc giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch bằng cách sử dụng năng lượng sạch, tái tạo, cho đến việc chuyển đổi hệ thống thực phẩm, giao thông, dịch vụ và tiện nghi sang những hệ thống bền vững hơn.
Việc thực hiện những thay đổi này mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe và câu chuyện chuyển đổi phương tiện giao thông “xanh” ở New Zealand là một minh chứng.
Trước đây, giao thông là một trong những nguồn phát thải lớn nhất của New Zealand và số lượng người đi bộ và đạp xe ở quốc gia này có xu hướng ngày càng giảm. Để đảo ngược xu hướng này, chính quyền trung ương và địa phương New Zealand đã khởi động Chương trình cộng đồng mẫu vào năm 2010.
Sáng kiến này tập trung vào việc tăng cường đi xe đạp và đi bộ, cũng như cải thiện cơ sở hạ tầng tại các thành phố New Plymouth và Hastings. Sáng kiến bao gồm việc xây dựng các làn đường dành cho xe đạp và bãi đậu xe mới, phát triển các chương trình tập xe đạp và phát động các chiến dịch truyền thông.
Kết quả cho thấy chương trình đã khuyến khích thành công người dân New Zealand lựa chọn xe đạp hoặc đi bộ với những quãng đường ngắn thay vì ô tô. Sự thay đổi về phương tiện giao thông này đã giúp cắt giảm 1.150 tấn khí thải CO2 trong giai đoạn từ năm 2011-2013. Sự chuyển đổi này cũng mang lại những lợi ích đáng kể cho sức khỏe và giảm tỷ lệ thương tích cho người dân. Những lợi ích này được đánh giá là vượt xa chi phí đầu tư vào cơ sở vật chất và truyền thông ban đầu.
Trong khi đó tại Mỹ, các chất gây ô nhiễm không khí có liên quan đến khoảng 300.000 ca tử vong sớm mỗi năm. Theo Bộ Năng lượng Mỹ, năng lượng tái tạo đang cải thiện tình trạng sức khỏe và giúp người dân Mỹ tiết kiệm tới 77 tỷ USD tổng chi phí y tế mỗi năm.
Bộ Năng lượng Mỹ cho biết, chuyển đổi năng lượng làm giảm ô nhiễm không khí có thể giúp tránh được từ 2.900-4.500 ca tử vong sớm vào năm 2030, ngoài ra còn ngăn ngừa được 76.000–119.000 cơn hen suyễn và 312.000–484.000 ngày làm việc bị mất. Việc gia tăng sử dụng các loại xe điện góp phần giảm lượng khí thải N20 và các hạt bụi mịn có hại, có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp nghiêm trọng.
Một báo cáo mới của các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley và công ty tư vấn năng lượng tái tạo Clean Kilowatts cho thấy, từ năm 2019 đến năm 2022, sản lượng điện gió và mặt trời của Mỹ đã tăng khoảng 55%, đồng thời khí thải NOx và SO2 - cả hai đều liên quan đến nguy cơ mắc bệnh hen suyễn và các vấn đề sức khỏe khác - đã giảm 1,1 triệu tấn.
Giáo sư về khí hậu và năng lượng Jeremiah Johnson thuộc Đại học bang North Carolina (Mỹ) nhấn mạnh: “Những phát hiện này có thể giúp chúng ta hướng đến mục tiêu phát triển năng lượng gió và mặt trời trong tương lai để mang lại lợi ích lớn nhất về khí hậu và sức khỏe”.
Những con số biết nói này cho thấy các nguồn năng lượng tái tạo có thể giúp con người sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn. Năng lượng xanh có thể giúp giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe thể chất do ô nhiễm không khí và nước, hạn chế tình trạng khan hiếm nhiên liệu và giảm bớt gánh nặng tài chính cho những nhóm dân số dễ bị tổn thương.
Bằng cách "xanh hóa" nguồn năng lượng ngày hôm nay, chúng ta có thể điều chỉnh tác động của ô nhiễm đối với sức khỏe, môi trường và giảm chi phí y tế để có một tương lai an toàn hơn cho thế hệ công dân toàn cầu tiếp theo./.
