Trồng dược liệu dưới tán rừng, hướng phát triển kinh tế bền vững

Cây Thiên Niên Kiện là loại dược liệu từng mọc hoang dã trong các cánh rừng nguyên sinh tại huyện Hương Sơn. Từ lâu được người dân bản địa khai thác để làm thuốc. Với những đặc tính dược học nổi bật như hỗ trợ điều trị phong thấp, đau nhức xương khớp, thoái hóa cột sống, Thiên Niên Kiện có giá trị lớn trong Đông y và công nghiệp dược phẩm.

Tuy nhiên, do khai thác tự nhiên không kiểm soát, nguồn Thiên Niên Kiện trong rừng ngày càng cạn kiệt. Nhận thấy điều này, từ năm 2024 huyện Hương Sơn đã thử nghiệm mô hình trồng cây Thiên Niên Kiện xen kẽ dưới các tán rừng tự nhiên. Tại xã Sơn Kim 1 và Sơn Kim 2, các hộ dân đã tiên phong trồng với hơn 530 ha diện tích cây dược liệu. Những tín hiệu khả quan cho thấy đây là một bước đi đúng đắn.

Những năm gần đây, cây Thiên Niên Kiện được trồng dưới tán rừng tự nhiên tại huyện Hương Sơn sinh trưởng tốt, tỷ lệ cây sống đạt gần 90%. Diện tích ngày càng được mở rộng và sẽ mang lại nguồn thu nhập, phát triển kinh tế rừng theo hướng bền vững.

Ông Nguyễn Đăng Điểu (thôn An Sú, xã Sơn Kim 1, huyện Hương Sơn) là một trong những hộ dân tham gia mô hình này tại địa phương.

Ông Điểu chia sẻ: Thực hiện chủ trương của chính quyền địa phươn, gia đình tôi đã trồng xen Thiên Niên Kiện trên 20ha dưới tán rừng tự nhiên. Mặc dù không tốn nhiều chi phí đầu tư và công chăm sóc, nhưng đến nay cây Thiên Niên Kiện sinh trưởng tốt, tỷ lệ cây sống đạt gần 90%.

Với ưu điểm dễ trồng, chi phí đầu tư thấp, cây Thiên Niên Kiện đặc biệt phù hợp với điều kiện của địa phương. Chỉ sau 3 - 5 năm, mỗi ha Thiên Niên Kiện có thể cho thu hoạch từ 45 - 50 triệu đồng, mức thu nhập cao hơn so với nhiều loại cây trồng khác.

Ông Phan Thanh Tùng - Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Kim 1, huyện Hương Sơn cho biết: Cây Thiên Niên Kiện phù hớp với điều kiện của địa phương và đang phát triển tốt, kỳ vọng trở thành cây thoát nghèo của người dân miền núi chúng tôi. Từ đầu năm 2024 tại Tiểu khu 68 thôn Hà Trai, xã Sơn Kim 1, những diện tích cây Thiên Niên Kiện được trồng, bước đầu cho thấy cây phát triển rất tốt, chiều cao cây đạt khoảng 50 cm, tán lá rộng 60cm, được trồng với khoảng cách mỗi cây cách nhau 2m.

Ngoài ra, trồng loại cây này chi phí khá rẻ, việc chăm sóc không nhiều nhưng vẫn cho thu hoạch từ năm này đến năm khác vì loại cây này phát triển tương tự các loài cây họ sả, gừng. Không chỉ đạt hiệu quả về kinh tế, cây Thiên Niên Kiện còn góp phần tăng ý thức bảo vệ rừng đối với những hộ dân sống gần rừng và những hộ đã được giao rừng tự nhiên.

Điều đáng mừng, trồng loại cây này, mỗi ha người dân còn được hỗ trợ 10 triệu đồng từ nguồn hỗ trợ chính sách theo Nghị quyết số 51/2021/NQ - HĐND của HĐND tỉnh Hà Tĩnh ngày 16/12/2021 về “Quy định chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng tỉnh đạt chuẩn nông thôn mới trên địa bàn Hà Tĩnh giai đoạn 2022 - 2025.

Việc kết hợp trồng dược liệu, đặc biệt là Thiên Niên Kiện kết hợp với quản lý, bảo vệ và phát triển rừng không chỉ giúp cải thiện đời sống của người dân mà còn là chiến lược phát triển kinh tế bền vững, giúp Hương Sơn tận dụng lợi thế tài nguyên rừng một cách hiệu quả nhất.

Mô hình trồng cây Thiên Niên Kiện dưới tán rừng tại huyện Hương Sơn là một hướng đi đúng trong phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Không chỉ giúp người dân thoát nghèo, đây còn là giải pháp quan trọng để bảo tồn nguồn gen quý, phát triển ngành dược liệu Việt Nam và gìn giữ hệ sinh thái rừng.

Ông Lê Ngọc Danh - Hạt Trưởng Hạt Kiểm lâm Hương Sơn cho biết: Không chỉ đem lại hiệu quả về kinh tế, cây Thiên Niên Kiện còn góp phần tăng ý thức quản lý, bảo vệ rừng.  Toàn huyện có 84.000ha rừng, trong đó có 65.000ha rừng tự nhiên, huyện Hương Sơn có tiềm năng rất lớn để phát triển trồng cây dược liệu dưới tán rừng nói chung và mô hình trồng cây Thiên Niên Kiện nói riêng.

Cùng với những chính sách phát triển nông nghiệp của tỉnh, các chủ rừng cũng cần có thêm các nguồn lực hỗ trợ của Trung ương, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia thông qua các Chương trình, Dự án để các địa phương nói chung, huyện Hương Sơn nói riêng sẽ có thêm cơ hội, nguồn lực để mạnh dạn đầu tư phát triển nguồn dược liệu trong thời gian tới./.