Trong bối cảnh hệ thống pháp lý mới về quản lý và đầu tư vốn nhà nước đang được hoàn thiện, Bộ Tài chính quyết định tiếp tục duy trì hiệu lực của Thông tư 200/2015/TT-BTC nhằm đảm bảo không xảy ra khoảng trống trong hoạt động giám sát doanh nghiệp nhà nước. Quyết định 4009/QĐ-BTC vừa được ban hành đã chính thức xác nhận Thông tư 200, cùng với các sửa đổi tại Thông tư 77/2021/TT-BTC, tiếp tục có hiệu lực từ ngày 1/8/2025 cho đến khi có quy định thay thế.
Việc kéo dài hiệu lực không chỉ mang tính chất “giữ chỗ” trong giai đoạn chuyển giao, mà còn bảo đảm cơ chế giám sát tài chính hiện hành vận hành ổn định, thống nhất và minh bạch. Theo Bộ Tài chính, trong khi Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật 68/2025/QH15) cùng các văn bản hướng dẫn còn đang hoàn tất, việc duy trì thông tư này đóng vai trò cầu nối cần thiết. Bộ cũng nhấn mạnh, nếu có sự khác biệt giữa các văn bản pháp luật, văn bản có hiệu lực cao hơn sẽ được ưu tiên áp dụng theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025.
Thông tư 200 được xem là bộ khung hướng dẫn quan trọng nhất hiện nay về giám sát đầu tư vốn nhà nước, giám sát tài chính và đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) cũng như doanh nghiệp có vốn nhà nước. Một trong những nội dung cốt lõi của thông tư là hệ thống tiêu chí xếp loại doanh nghiệp, dựa trên năm nhóm chỉ số phản ánh đầy đủ hiệu quả tài chính, mức độ tuân thủ pháp luật và chất lượng cung ứng dịch vụ công ích.
Trong nhóm chỉ tiêu về kết quả kinh doanh, tổng doanh thu là thước đo đầu tiên. Doanh nghiệp hoàn thành hoặc vượt kế hoạch doanh thu sẽ được xếp loại A; những đơn vị đạt từ 90% kế hoạch trở lên được xếp loại B; còn dưới mức này sẽ rơi vào nhóm C. Tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên vốn chủ sở hữu - chỉ tiêu quan trọng không kém, cũng được phân loại theo cùng mức độ hoàn thành kế hoạch như tiêu chí doanh thu.
Tiếp theo là tiêu chí về nợ phải trả quá hạn và khả năng thanh toán. Một doanh nghiệp không phát sinh nợ quá hạn và đảm bảo hệ số thanh toán lớn hơn 1 sẽ được xếp loại A. Trường hợp hệ số thanh toán dao động từ 0,5 đến 1, doanh nghiệp được xếp loại B. Nếu để xảy ra nợ quá hạn hoặc hệ số thanh toán giảm dưới 0,5, đơn vị đó bị xếp loại C, mức thấp nhất trong hệ thống đánh giá.
Bên cạnh kết quả tài chính, mức độ tuân thủ pháp luật cũng được xem xét chặt chẽ. Doanh nghiệp không có vi phạm hoặc chỉ bị nhắc nhở nhẹ, chưa đến mức xử phạt hành chính, được xếp loại A. Những trường hợp bị cơ quan chủ sở hữu hoặc cơ quan tài chính nhắc nhở bằng văn bản một lần, hoặc vi phạm ở mức xử phạt nhẹ, rơi vào nhóm B. Ngược lại, các doanh nghiệp bị nhắc nhở từ hai lần trở lên, bị xử phạt trên 10 triệu đồng hoặc có cán bộ quản lý bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xếp loại C, theo quy định nêu rõ tại Thông tư 200.
Nhóm chỉ tiêu cuối cùng liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ sản xuất sản phẩm, dịch vụ công ích - yếu tố thể hiện vai trò xã hội của DNNN. Doanh nghiệp hoàn thành hoặc vượt kế hoạch với chất lượng đạt yêu cầu được xếp loại A; hoàn thành từ 90% kế hoạch sẽ được xếp loại B; còn lại bị xếp loại C nếu không đảm bảo tiến độ hoặc chất lượng thực hiện.
Với hệ thống đánh giá đa chiều này, Bộ Tài chính khẳng định việc duy trì hiệu lực của Thông tư 200 không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật lập pháp mà còn là giải pháp cần thiết để đảm bảo sự ổn định trong hoạt động giám sát vốn nhà nước. Khi các quy định mới hoàn thiện, khung pháp lý mới sẽ tiếp tục kế thừa và phát triển cơ chế kiểm soát hiệu quả, minh bạch trong khu vực doanh nghiệp nhà nước, lĩnh vực giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế.
