Nội dung trên là một trong những vấn đề được trao đổi tại Tọa đàm Phát huy giá trị tích hợp du lịch nông nghiệp “Hai là một - Một của hai” do Bộ NN&PTNT và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp tổ chức vào chiều 1/6 vừa qua.
Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn là giải pháp căn cơ
Với ngành nông nghiệp, phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn là giải pháp căn cơ, động lực thúc đẩy xây dựng nông thôn mới, điều này đã được cụ thể hóa trong Quyết định số 922/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025.
Phát biểu tại Tòa đàm, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan lấy ví dụ từ tư duy về mô hình và cách làm du lịch nông nghiệp Hàn Quốc, cho rằng cần mở rộng bản đồ du lịch quốc gia, không chỉ dừng ở những địa danh đã nổi tiếng như Hạ Long, Phú Quốc… ra miền không gian rộng lớn của nông thôn, di sản phi vật thể, nơi những người nông dân đang lặng lẽ bồi đắp sức sống cộng đồng.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan kỳ vọng du lịch nông nghiệp, nông thôn có thể giúp định hình và thu hút tình yêu của thế hệ tương lai đối với nông nghiệp, nông thôn, cội nguồn và giá trị vô hình.
“Dù có những nghị quyết, chính sách được ban hành nhưng hai Bộ cần ngồi với nhau để viết lại câu chuyện, xây dựng một phiên bản mới dựa trên nền tảng đã có của tri thức bản địa, homestay, farmstay… từ đó xây dựng sản phẩm du lịch nông nghiệp và hướng dẫn tới địa phương, trang trại…”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan trăn trở.
Về tình hình phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn, ông Nguyễn Lê Phúc, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam thông tin, hoạt động du lịch nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam đang trở nên quan trọng trong việc mở rộng các tuyến điểm du lịch, kết nối đô thị với nông thôn và trung tâm du lịch với các điểm vệ tinh.
Báo cáo từ 63 Sở quản lý Nhà nước về du lịch cho thấy cả nước hiện có 488 khu, điểm du lịch đã được công nhận, trong đó khoảng 80% nằm ở nông thôn. Các địa phương đang khai thác đa dạng tài nguyên du lịch gắn với giá trị nông nghiệp đặc sắc, tạo ra nhiều sản phẩm du lịch độc đáo như văn hóa truyền thống, đặc sản địa phương, cảnh quan thiên nhiên, lễ hội và làng nghề.
Nhiều địa phương đã phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng dựa trên hoạt động nông nghiệp như cây ăn quả, chè, cà phê, hoa, cây cảnh, chăn nuôi, nông nghiệp sạch và nông nghiệp hữu cơ. Du lịch nông nghiệp còn kết hợp với du lịch cộng đồng, văn hóa, sinh thái và làng nghề, đặc biệt phát triển mạnh ở miền núi phía Bắc, ĐBSCL và Tây Nguyên. Một số làng du lịch đã đạt tiêu chí OCOP và tiêu chuẩn ASEAN, thậm chí nhận giải thưởng Làng du lịch tốt nhất thế giới của UN Tourism.
Hoạt động quảng bá và xây dựng thương hiệu điểm đến cũng được đầu tư mạnh, như Lễ hội trái cây ở TP.Hồ Chí Minh và ĐBSCL, Lễ hội Cà phê Tây Nguyên, Sắc vàng Tam Cốc ở Ninh Bình, và Ruộng bậc thang - Mùa lúa chín Tây Bắc. Dự kiến sẽ tổ chức Festival Sâm Ngọc Linh vào tháng 10/2024.
Cơ sở hạ tầng và vật chất phục vụ du lịch nông thôn không ngừng được nâng cấp, nhiều hộ dân đã phát triển hệ thống homestay chất lượng cao, hạ tầng nhà vệ sinh, cảnh quan và kết nối bản làng được cải thiện. Nhiều dự án du lịch được đầu tư khai thác lợi thế về cảnh quan thiên nhiên và giá trị văn hóa, cung cấp các dịch vụ chất lượng cao như khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi giải trí và trang trại giáo dục. Các hoạt động này tập trung ở các khu vực có cảnh quan đẹp và gần các trung tâm đô thị lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Phát triển du lịch nông nghiệp gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là sản phẩm OCOP, được chú trọng. Sản phẩm OCOP góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, thu hút khách du lịch và tăng chi tiêu của du khách. Các địa phương và người dân tham gia du lịch đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và mạng xã hội trong khai thác và quảng bá du lịch nông thôn.
Cần làm rõ hơn vai trò của chủ thể và cộng đồng trong việc làm du lịch
Báo cáo về kết quả thực hiện Chương trình phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, ông Ngô Trường Sơn, Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương cho biết, đã có 584 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động và nằm trong kế hoạch hỗ trợ của các địa phương. Bên cạnh đó, Bộ NN&PTNT đã phê duyệt danh mục 20 mô hình thí điểm về du lịch nông nghiệp, nông thôn để triển khai đến năm 2025.
Để nâng cao năng lực, phát triển nguồn nhân lực, nhiều hội nghị, các lớp tập huấn… đã được tổ chức cho cán bộ quản lý chương trình và chủ cơ sở làm du lịch nông thôn.
Tuy nhiên, việc triển khai chương trình còn gặp một số khó khăn như sự chủ động của các ngành tại một số địa phương còn hạn chế, do đó công tác ban hành kế hoạch còn chậm; khó khăn về tiếp cận, thực hiện các giải pháp, đặc biệt là công tác đánh giá tài nguyên, xây dựng sản phẩm du lịch đặc sắc…; thiếu công tác quy hoạch du lịch nông nghiệp, nông thôn; mô hình du lịch nông thôn còn tự phát, manh mún... dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý và quảng bá du lịch.
Ngoài ra, du lịch nông nghiệp, nông thôn cũng còn một số hạn chế về chất lượng dịch vụ, nhiều địa phương chỉ cung cấp dịch vụ trải nghiệm và tham quan trong ngày với tính chất đơn giản.
Chia sẻ ý kiến với đại diện Bộ NN&PTNT, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cũng cho rằng chưa có nhiều sản phẩm liên kết chuỗi giá trị nông nghiệp - du lịch có giá trị gia tăng cao và đặc trưng để xây dựng thương hiệu. Việc thiếu các dịch vụ nghỉ dưỡng, chăm sóc sức khỏe và trải nghiệm chất lượng cao cũng là một vấn đề. Ngoài ra, phát triển du lịch nông nghiệp cũng có những vướng mắc liên quan đến sử dụng đất…
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho rằng du lịch nông nghiệp, nông thôn đang phát triển và có dư địa tốt nếu biết cách khai thác. Sản phẩm du lịch nông nghiệp bắt đầu từ chiều sâu văn hóa, dựa trên văn hóa bản địa, văn hóa cộng đồng làng xã và thành tựu nông nghiệp, nông thôn.
Người nông dân chân chất, lam lũ, tận dụng tiềm năng và thế mạnh của vùng đất mình, đã biến điều đó thành sức mạnh của du lịch. Nhiệm vụ của người quản lý là tổng kết và nêu bật sự khác biệt cũng như tính nổi trội của du lịch nông nghiệp.
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, cần làm rõ hơn vai trò của chủ thể và cộng đồng trong việc làm du lịch. Điều này giúp nâng cao đời sống nông dân, mở rộng giao lưu và tạo ra nghề nghiệp mới, thúc đẩy sự vận động và giao lưu bạn bè quốc tế cho khu vực nông thôn.
“Chúng ta cần những giải pháp trong thời gian tới, theo đó, nhận thức sâu về vai trò kiến tạo, hướng dẫn và dẫn dắt của Nhà nước trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Trong quá trình phát triển, sự liên doanh và liên kết giữa Chính phủ và doanh nghiệp là cần thiết để tạo ra các sản phẩm cộng đồng. Xác định rõ vai trò của chủ thể và cộng đồng, từ đó có những khuyến nghị phù hợp để du lịch nông nghiệp, nông thôn không phát triển nông và nhỏ lẻ", Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chia sẻ.
Tại buổi tọa đàm, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan và Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cũng thống nhất, cần cái bắt tay chặt hơn nữa giữa hai Bộ để tập trung tháo gỡ vấn đề, thúc đẩy sự phát triển bền vững trong lĩnh vực phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn./.
