Trong Báo cáo thường niên kinh tế Việt Nam năm 2022 với chủ đề "Ổn định và phát triển thị trường bất động sản", được đưa ra tại Hội thảo khoa học quốc gia Kinh tế Việt Nam 2022 và triển vọng 2023 do Trường Đại học Kinh tế quốc dân tổ chức mới đây, nhóm nghiên cứu đã chỉ ra những thách thức mới năm 2023 là sự suy giảm kinh tế thế giới, triển vọng ảm đạm từ các đối tác thương mại lớn, nguy cơ lạm phát toàn cầu, chi phí sản xuất của doanh nghiệp gia tăng… Từ đó, để đạt được mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội năm 2023, Chính phủ cần tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.
Báo cáo khuyến nghị một số nhóm vấn đề như: Đổi mới thể chế kinh tế; các chính sách tài khoá hỗ trợ trọng tâm trọng điểm, đẩy nhanh giải ngân đầu tư công; Chính sách tiền tệ và tỷ giá linh hoạt. Trong ngắn hạn, lựa chọn một mô hình “trung dung”, chấp nhận ổn định tỷ giá ở một mức độ nhất định, gia tăng dự trữ ngoại hối đi kèm với các biện pháp trung hoà có hiệu lực mạnh, lựa chọn cách thức kiểm soát vốn hiệu quả. Đặc biệt, một trong những nhiệm vụ đặt ra là cần phát triển đồng bộ, an toàn, lành mạnh, bền vững các loại thị trường, trong đó có thị trường bất động sản.
Phân tích những cơ hội và thách thức trong năm 2023, TS. Nguyễn Đức Hiển - Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, kết quả tăng trưởng GDP quý I/2023 thấp hơn mục tiêu cho thấy nền kinh tế đang đối mặt với nhiều khó khăn thách thức. Vì vậy, với mục tiêu tăng trưởng năm 2023 là 6,5%, lạm phát bình quân 4,5% nếu không thực sự quyết liệt và khôn khéo, chủ động và linh hoạt trong điều hành sẽ là thách thức rất lớn đối với Việt Nam. Trong đó, thị trường bất động sản là điểm nghẽn chính đối với phục hồi và phát triển bền vững trong những năm tiếp theo. Do đó, giải quyết tốt các vấn đề của thị trường bất động sản sẽ có tác động tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế.
Còn theo GS.TS Hoàng Văn Cường - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, quản lý tài chính và đầu tư phát triển bất động sản vẫn còn nhiều vướng mắc liên quan với tư duy bao cấp về hàng hóa bất động sản (hàng hóa quyền sử dụng đất) trên thị trường sơ cấp. Việc điều hành quản lý và phát triển thị trường bất động sản cũng còn nhiều hạn chế bất cập, chưa phát huy được vai trò của Nhà nước trong việc định hướng, điều tiết vĩ mô và kiểm soát hoạt động của thị trường, bảo đảm thị trường bất động sản hoạt động một cách ổn định, lành mạnh. Hệ thống pháp luật liên quan đến đất đai, đầu tư, xây dựng, kinh doanh bất động sản.. chưa thống nhất và chồng chéo.
Bên cạnh đó, quy định và thủ tục triển khai các dự án còn nhiều điểm nghẽn dẫn đến thị trường thiếu hụt nguồn cung, cơ cấu sản phẩm chưa hợp lý. Cơ sở dữ liệu thông tin về thị trường bất động sản chưa đồng bộ, đầy đủ, thiếu tin cậy, thiếu minh bạch... gây khó khăn cho công tác quản lý Nhà nước.
Mặt khác, những rủi ro trên thị trường bất động sản có thể lan truyền đến rủi ro trên thị trường tài chính tiền tệ khi phần lớn nguồn vốn vào thị trường bất động sản là từ dòng vốn tín dụng từ hệ thống ngân hàng, trong khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang gặp phải nhiều rủi ro bất ổn, nhiều doanh nghiệp bất động sản gặp khó khăn về tài chính.
Vì vậy, để phát triển thị trường bất động sản GS.TS Hoàng Văn Cường cho rằng: Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật, kiểm soát chống đầu cơ bất động sản, sử dụng công cụ chính sách thuế nhằm điều tiết thị trường. Nhóm giải pháp điều tiết cung- cầu và gia tăng tính minh bạch thông tin dự báo thị trường, phát triển cân đối giữa cung và cầu. Bên cạnh đó, Việt Nam cần tăng nguồn cung nhà ở xã hội, xác định cơ cấu hàng hóa bất động sản phù hợp cho từng địa phương, khu vực dựa trên dự báo về dân số, thu nhập bình quân, định hướng phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ.
Còn về nhóm giải pháp khơi thông nguồn vốn cho thị trường bất động sản, theo nhóm nghiên cứu cần mở rộng room tín dụng cho lĩnh vực bất động sản ở mức hợp lý phù hợp với năng lực tài chính của tổ chức tín dụng và các giải pháp điều hành tiền tệ, tín dụng của Ngân hàng Nhà nước. Ban hành các tiêu chí và đẩy nhanh tiến độ phê duyệt cấp tín dụng đối với các loại bất động sản khác nhau, các dự án hiệu quả.
Đối với nguồn phát hành trái phiếu doanh nghiệp: Rà soát tài chính để khoanh vùng các doanh nghiệp phát hành trái phiếu có thể hỗ trợ. Sửa đổi các quy định về an toàn vốn của các ngân hàng thương mại. Khuyến khích sự phát triển của các nhà đầu tư có tổ chức thông qua việc thúc đẩy sự phát triển của các Quỹ đầu tư bất động sản…
Cũng trong khuôn khổ Hội thảo, đề xuất giải pháp củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế Việt Nam, Trưởng đại diện của IMF tại Việt Nam - ông Francois Painchaud nêu rõ, bên cạnh chính sách tài khóa, tiền tệ, tài chính để hỗ trợ tăng trưởng còn cần quan tâm tới các chính sách về cải cách cơ cấu để có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng môi trường kinh doanh trong tương lai, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần tăng sức chống chịu của hệ thống ngân hàng bằng cách tăng vốn, tăng cường khuôn khổ an toàn vĩ mô; đồng thời Việt Nam cần tiếp tục phát triển thị trường vốn và quản lý rủi ro.
Bên cạnh chính sách tài khóa, tiền tệ, tài chính để hỗ trợ tăng trưởng còn cần quan tâm tới các chính sách về cơ cấu. Cải cách cơ cấu cần được triển khai bởi qua đó có thể giúp thúc đẩy tăng trưởng môi trường kinh doanh cũng như cải thiện bằng cách tạo ra một “sân chơi” bình đẳng trong việc tiếp cận tài chính, đất đai và giảm gánh nặng pháp lý, đặc biệt đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ. Đồng thời cần nỗ lực hơn nữa để nâng cao chất lượng quản trị lực lượng lao động, giảm sự không phù hợp về kĩ năng lao động - Trưởng đại diện của IMF tại Việt Nam nhấn mạnh./.
