Đền Cửa Ông gắn với truyền thống chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam. Là nơi thờ phụng Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng (con thứ 3 của Hưng Đạo đại Vương Trần Quốc Tuấn), người có công lớn trong việc trấn giữ vùng Đông Bắc. Đây là di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt, đóng vai trò rất quan trọng trong chuỗi du lịch văn hóa của tỉnh Quảng Ninh.
Theo một số tài liệu, ngoài thờ Hưng Nhượng Vương Trần Quốc Tảng, ngôi đền còn thờ các danh tướng và công thần nhà Trần như: Trần Khắc Chung, Lê Phụ Trần, Nguyễn Địa Lộ, Trần Thì Kiến, Hà Đắc, Phạm Ngộ, Trần Khánh Dư, Yết Kiêu, Phạm Ngũ Lão, Đỗ Hành… Đây là những danh tướng có công lớn trong việc bảo vệ Tổ quốc.
Vào giai đoạn Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, Đền Cửa Ông trở thành pháo đài chống giặc với một đại đội pháo cao xạ. Chỉ trong giai đoạn 1965 – 1966, Đại đội tự vệ Nhà Sàng đã bắn rơi 17 máy bay Mỹ sau 11 trận chiến đấu. Đến năm 1967, đơn vị này được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Với giá trị lịch sử và văn hóa, năm 2017, Đền Cửa Ông đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt.
Trong chuỗi du lịch văn hóa tại Quảng Ninh, ngoài Chùa Yên Tử, Đền Cửa Ông được đánh giá có vị trí rất quan trọng. Vì vậy, đa phần khách thập phương sau khi đến Yên Tử sẽ đến Đền Cửa Ông.
Ngoài ra, ngôi Đền còn nằm ở vị trí trên một ngọn đồi cao khoảng 100m, nhìn ra vịnh Bái Tử Long. Phía sau là nơi dân cư đông đúc, có dãy núi dài làm điểm tựa vững chắc… lại nằm trên tuyến đường huyết mạch nối từ Quảng Ninh đến Móng Cái nên rất thuận tiện cho việc di chuyển của du khách.
Ông Phạm Thành Trung, Trưởng ban Quản lý Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Đền Cửa Ông - Cặp Tiên (BQL) cho biết, để chuẩn bị cho lượng du khách có thể tăng mạnh vào dịp nghỉ lễ 30/4 sắp tới, BQL Đền đã huy động lực lượng để cải tạo khuôn viên cây xanh, khu vực nhà vệ sinh. Quét dọn, thu góm rác thải… đảm bảo khu vực Đền luôn khang trang, sạch đẹp.
Ngoài ra, BQL Đền còn phối hợp với chính quyền địa phương lên kế hoạch đảm bảo an ninh trật tự, phân luồng, phân làn giao thông, phòng cháy chữa cháy, đảm bảo an toàn thực phẩm…
Đặc biệt, BQL Đền Cửa Ông cũng khẳng định sẽ thực hiện tốt định hướng: Không có ăn xin, ăn mày, trộm cắp, móc túi; Không tăng giá, chèo kéo khách; Không có rác thải tồn đọng; Không có các hoạt động mê tín dị đoan…
Được biết, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2023, Đền Cửa Ông đã đón trên 328.000 lượt khách nội địa và trên 15.100 lượt khách quốc tế.
Theo dự báo, dịp lễ 30/4 năm nay, lượng khách có thể tăng hơn những năm trước, do dịch Covid-19 đã được khống chế, tình hình kinh tế dần ổn định, các tour du lịch đã hoạt động bình thường trở lại và chất lượng dịch vụ vận chuyển hành khách ngày càng được nâng cao./.
