Đam mê bảo tồn cây thuốc nam

Việt Nam là một quốc gia nhiệt đới gió mùa, thuận lợi cho hệ thực vật phát triển đa dạng, tốt tươi, phong phú. Trong đó có những quần thể cây thuốc vô cùng quý giá, có thể chữa nhiều bệnh cho con người, kể cả bệnh nan y và bệnh mãn tính. Những nhà dược học trên thế giới rất muốn có được những dược liệu quý được thu hái trên đất Việt. Tuy nhiên, không phải lúc nào người Việt chúng ta cũng đủ thấu hiểu để nhận chân giá trị của cây thuốc nam trên đất nước chúng ta. Thật may, trong thời gian gần đây, có những dược sĩ, thầy thuốc, nhà đầu tư đã chú trọng hơn đến cây thuốc nam và không chỉ tận dụng, họ tìm cách bảo tồn giống cây cho thuốc quý. Một trong số những người đó là Lương y Nguyễn Đình Cảnh.

Anh Nguyễn Đình Cảnh vốn học tại khoa Hoá học, trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc Gia Hà Nội). Khi ra trường, anh làm việc cho Học Viện kỹ thuật quân sự, sau đó chuyển sang Viện Hàn Lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam. Qua 5 năm, mặc dù tích lũy được những kinh nghiệm tốt trong chiết xuất dược liệu và tư duy khoa học, nhưng sự trói buộc trong công việc khiến anh Cảnh không thỏa mãn. Anh ra ngoài làm riêng, nhập khẩu hóa chất về phân phối. Làm việc này một thời gian, dù kiếm khá về kinh tế, nhưng anh nhận ra một điều rằng, mặt trái của công việc là do tiếp xúc hóa chất độc hại, anh cùng những đồng sự bị ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Lúc đó, anh ngộ ra một điều rằng, cần tập trung năng lực, trí tuệ để tìm thuốc cứu người, tăng cường sức khỏe, chất lượng sống cho người dân Việt Nam.

Anh bắt đầu tìm những người thầy thuốc đông y giỏi tại Việt Nam để học hỏi, trong đó có thầy Đào Kim Long, một danh y có tiếng. Nghe lời thầy, anh đã theo học Trung cấp Y học cổ truyền từ năm 2011. Qua quá trình theo học và trợ giúp các thầy, Nguyễn Đình Cảnh nhận ra một vướng mắc của các thầy, khiến chất lượng và hình thức của các loại thuốc nam chưa hoàn thiện, đó là ở khâu công nghệ chiết xuất. Vốn có thế mạnh về công nghệ này, anh đã phối hợp cùng các thầy, thay đổi công nghệ chế biến thuốc nam, khiến tối ưu hóa chất lượng và tác dụng của thuốc, nâng giá trị thuốc lên nhiều lần. Anh cũng tích cực trao đổi kinh nghiệm, công nghệ từ các đồng nghiệp Úc, Đức, để nhập dây chuyền chiết xuất tiên tiến và phù hợp nhất về Việt Nam. Quá trình ấy đã giúp cho các thầy của anh có được những chế phẩm thuốc đông y hoàn thiện hơn gấp bội so với trước.

Trong quá trình chế biến thuốc nam, Nguyễn Đình Cảnh nhận ra một điều, các thầy của anh bị phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu trên thị trường, và nhiều khi không kiểm soát được quá trình sinh trưởng, thu hái, bảo quản. Chưa kể đến việc nguồn nguyên liệu cứ dần cạn kiệt vì thu hái quá mức. Anh suy tính, cần phải bảo tồn những giống cây thuốc nam quý của đất Việt, nuôi trồng hữu cơ trên chính vùng đất phù hợp nhất, để cho chất lượng tốt nhất. Năm 2016, anh tiến hành kêu gọi đầu tư để thành lập doanh nghiệp nuôi trồng và khai thác sâm Ngọc Linh ở vùng đất Kon Tum. Thổ nhưỡng khu vực này cho giống sâm Ngọc Linh tốt nhất, rất giá trị cho sức khỏe và phát triển thể chất, ngừa bệnh tật. Cũng từ năm 2016 - 2018, anh Cảnh thành lập Hợp tác xã Dược liệu hữu cơ Tu Mơ Rông (tại Đăk Kinh 2 - Xã Ngọk Lây - Huyện Tu Mơ Rông - Kon Tum), với vườn trồng dược liệu 20 héc ta, thu hút nhiều lao động địa phương trồng, chăm sóc và thu hái cây thuốc quý ngay trên quê hương mình. 

Anh Cảnh cho biết, dãy núi Ngọc Linh trải dài trên vùng đất tới 9 ngàn héc ta, có khí hậu, thổ nhưỡng tuyệt vời, với từ trường độc đáo từ trữ lượng đá quý không chỉ tốt cho sức khỏe con người sinh sống nơi đây, mà còn tạo ra vô cùng nhiều những cây thuốc nam, có trữ lượng cao tuyệt đối về các chất chữa bệnh và phục hồi sức khỏe. Đây xứng là nơi để bảo tồn các loại thuốc nam quý giá của Việt Nam, nhất là sâm Ngọc Linh, được dùng chế nhiều loại thuốc có giá trị rất cao. Hiện nay anh đi đi lại lại giữa Hà Nội và Kon Tum, để quản lý công việc và nghiên cứu, chữa bệnh. Anh cùng các thầy của mình đã có trong tay kết quả đáng mừng, đó là hơn 20 loại thuốc nam hỗ trợ điều trị bệnh, trong đó có cả bệnh dịch Covid-19, được người tiêu dùng tin cậy, sử dụng lâu dài. Những loại sản phẩm thuốc nam mà anh tự hào, mang lại sức khỏe, niềm vui nhiều nhất là Bổ Huyết (chiết xuất từ lá sâm Ngọc Linh), Vị Tràng tán (hỗ trợ chữa bệnh tiêu hóa), và Đan Sâm (hỗ trợ chữa bệnh tim mạch).  

Niềm đam mê với cây thuốc quý trên đất Việt Nam của lương y Nguyễn Đình Cảnh đã tựu thành kết quả. Giờ đây, anh không chỉ vui và tự hào vì khu vườn tươi xanh 20 héc ta phủ kín cây thuốc quý, mà còn mừng vì mình đã làm ra được hơn 20 loại thuốc thực sự sạch và có chất lượng tốt. Và trên vùng núi Kon Tum nắng gió ôn hòa này, đến cây kim ngân anh trồng cũng cho hoa thơm tới 9 tháng, gấp 3 lần năng suất hoa kim ngân trồng ở miền Bắc. Anh Cảnh cho biết, Kon Tum là vùng đất, có khí hậu tuyệt đỉnh cho cây thuốc nam phát triển.

Anh Nguyễn Đình Cảnh cũng đang cùng một số nhà khoa học, lên ý tưởng xây dựng một Viện nghiên cứu và bào chế thuốc nam, sử dụng nguyên liệu chiết xuất từ cây thuốc vùng núi Ngọc Linh và các vùng nguyên liệu sạch khác trên thế giới, để chế ra các loại thuốc quý cứu người. Anh và đồng sự cho rằng, thiên nhiên tạo ra con người, sinh ra bệnh tật thì cũng sinh ra cây thuốc trị được bệnh. Điều quan trọng là con người cần có tâm trong, mắt sáng và dành công sức để nhìn ra, chắt lọc thuốc quý trị bệnh cho chính mình. Ngoài thời gian dành ra để nghiên cứu thuốc, quản lý vườn cây nguyên liệu, anh cũng đi nhiều nơi trong và ngoài nước, để tìm nguồn cây nguyên liệu, và tìm hiểu về công nghệ tiên tiến nhất trong bào chế thuốc. Anh tin rằng, dùng công nghệ tiên tiến bậc nhất của thế giới, kết hợp với nguyên liệu cây thuốc Việt Nam và tri thức về thuốc nam của người Việt, sẽ cho ra những loại thuốc tuyệt vời nhất phục vụ nhân loại.