Sáng ngày 18/7, Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp tổ chức Diễn đàn “Giải pháp tăng sức cạnh tranh, thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm trái cây có lợi thế: Chanh leo, chuối, dứa, dừa” với sự tham dự của hàng trăm đại biểu trực tiếp và trực tuyến. Thứ trưởng Trần Thanh Nam chủ trì Diễn đàn.
Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh ngành trái cây Việt Nam đang đứng trước áp lực mở rộng thị trường xuất khẩu và khẳng định thương hiệu. 4 loại trái cây chủ lực, gồm chanh leo, chuối, dứa và dừa, được đánh giá là những mặt hàng có tiềm năng tăng trưởng nhanh, tiệm cận mốc tỷ USD và đang góp phần đa dạng hóa cơ cấu sản phẩm xuất khẩu của ngành rau quả.
Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, hiện Việt Nam có hơn 1,3 triệu ha cây ăn quả với sản lượng khoảng 15 triệu tấn mỗi năm.
Trong đó, chuối chiếm diện tích 161.000ha với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 380 triệu USD vào năm 2024, giúp Việt Nam trở thành nước xuất khẩu chuối lớn thứ 9 thế giới. Sản phẩm chuối Việt đã có mặt tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, EU, Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác. Dứa cũng đạt diện tích trên 52.000ha, dừa gần 202.000ha và chanh leo hơn 12.000ha. Tất cả đều đang có xu hướng mở rộng xuất khẩu và phát triển chế biến sâu.
Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, tổng diện tích canh tác 4 loại trái cây trên hiện đạt khoảng 420.000ha với sản lượng trên 6,3 triệu tấn, cho thấy nguồn lực sản xuất dồi dào. Nhu cầu thị trường đối với các mặt hàng này cũng rất lớn, thậm chí nhiều doanh nghiệp phản ánh không đủ nguồn cung để đáp ứng.
Trong bối cảnh nhiều thị trường lớn ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn kiểm dịch và an toàn thực phẩm, việc chủ động đàm phán mở cửa thị trường, đa dạng hóa hình thức xử lý (chiếu xạ, hơi nước nóng) và kiểm soát mã số vùng trồng là những giải pháp cấp thiết để củng cố niềm tin với đối tác và tạo thuận lợi thương mại.
Đặc biệt, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đã đưa ra một gợi mở quan trọng "cuộc cách mạng công nghệ" cho 4 mặt hàng trái cây chủ lực này. "Đây có thể là điểm khởi đầu cho một chương trình lớn. Nếu các hiệp hội đồng ý, chúng ta có thể cùng nhau xem xét để thúc đẩy các mặt hàng này sớm trở thành mặt hàng tỷ đô la”, Lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ.
Ngoài ra, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đánh giá, cả 4 mặt hàng đều có lợi thế tuyệt đối hoặc tương đối, nhưng đang đối diện với các thách thức giống nhau: bộ giống còn đơn điệu, thiếu giống tốt, giống chống chịu với các loài sâu bệnh hại quan trọng, thiếu vùng nguyên liệu đạt chuẩn, liên kết rời rạc, tỷ lệ chế biến thấp, thiếu thương hiệu quốc gia, và thị trường vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Công tác truy xuất nguồn gốc vẫn gặp vướng mắc, đặc biệt là trong bảo hộ giống cây trồng.
Diễn đàn còn là dịp để các đơn vị quản lý, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp cập nhật định hướng phát triển đến năm 2030. Trong đó, 4 loại trái cây nêu trên sẽ được đầu tư mạnh mẽ vào vùng nguyên liệu đạt chuẩn, chế biến sâu, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường xuất khẩu chính ngạch sang Hoa Kỳ, Hàn Quốc, EU, Trung Quốc...
