Từ ngày 1/1/2023, việc áp dụng chính sách trợ cấp thuế Liên bang trị giá 7.500 đô la cho người mua xe điện sản xuất tại Bắc Mỹ thông qua Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) của chính phủ Washington đã chính thức có hiệu lực. Sự kiện này đã tạo ra một sóng gió lớn, thúc đẩy sự quan tâm của người tiêu dùng tại Mỹ đối với xe điện và làm cho việc điện khí hóa ngành công nghiệp ô tô trong nước diễn ra nhanh chóng hơn.
Hơn nữa, quyết định của VinFast, một hãng xe điện đến từ Việt Nam, đối với việc khởi công xây dựng nhà máy sản xuất tại tiểu bang Bắc Carolina vào cuối tháng 7/2023 với tổng đầu tư lên tới 4 tỷ đô la, đã có một tác động quan trọng. Đây có thể được coi là một bước quan trọng trong việc mở rộng hoạt động của VinFast tại thị trường Mỹ.
Kể từ năm 2025, sau khi dây chuyền sản xuất tại nhà máy đi vào hoạt động, nó sẽ không chỉ là một cơ sở sản xuất xe điện tham vọng để phục vụ thị trường Bắc Mỹ, mà còn có tiềm năng giảm đi các chi phí liên quan đến vận chuyển và thuế quan khi nhập khẩu ô tô từ Việt Nam vào Mỹ. Điều này có thể giúp các sản phẩm xe điện của VinFast đáp ứng điều kiện để hưởng lợi từ chương trình trợ cấp thuế Liên bang trị giá 7.500 đô la.
Tuy vậy, để đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt của Đạo luật IRA thì không phải điều dễ dàng. Ngược lại, có những tín hiệu cho thấy chính phủ Mỹ đang ngày càng cứng rắn hơn trong việc áp dụng các quy định về trợ cấp thuế.
Theo tờ Insideev, tới tháng 6/2023, chỉ có 5 nhà sản xuất xe điện tại Mỹ đủ điều kiện để được nhận trợ cấp thuế Liên bang tại thị trường Mỹ, bao gồm General Motors (với 2 thương hiệu Chevrolet và Cadillac), Ford, Rivian, Tesla và Volkswagen. Trong số này, chỉ có 3 hãng là Tesla, GM và Volkswagen được hưởng toàn bộ trợ cấp 7.500 đô la tín dụng thuế, và mẫu bán tải điện F-150 của Ford đạt đủ các tiêu chuẩn này
Tại nhà máy sản xuất xe điện Leaf tại tiểu bang Tennessee, mặc dù đã hoạt động trong gần nửa năm qua, nhưng hãng Nissan gặp khó khăn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn về pin, không đủ điều kiện để nhận trợ cấp từ chính phủ Washington. Tuy nhiên, gần đây, thông tin đã được công bố rằng các mẫu xe Leaf S và SV Plus đáp ứng được một phần yêu cầu của Đạo luật IRA, giúp người mua xe điện của hãng nhận được trợ cấp trị giá 3.750 đô la.
Có 5 điều kiện mà chính phủ Mỹ đã đưa ra để nhà sản xuất có thể được hưởng trợ cấp tín dụng thuế. Đầu tiên và quan trọng nhất, sản phẩm xe điện phải được lắp ráp cuối cùng hoặc chế tạo tại các cơ sở ở Bắc Mỹ, bao gồm Mỹ, Canada và Mexico. Thứ hai, giá trị niêm yết trên thị trường (MSRP) của các mẫu xe không được vượt quá 55.000 đô la đối với ô tô điện thông thường và không được vượt quá 80.000 đô la đối với SUV, xe bán tải và xe tải. Thứ ba, xe phải có tổng trọng lượng dưới 6.350kg và công suất pin tối thiểu là 7kWh.
Tuy nhiên, hai điều kiện khó đáp ứng nhất đó chính là hơn 50% tổng giá trị các loại linh kiện sử dụng cho việc chế tạo pin phải được sản xuất hoặc lắp ráp tại Bắc Mỹ và hơn 40% tổng giá trị các loại khoáng sản sử dụng cho chế biến pin phải được khai thác, chế biến hoặc tái chế tại Bắc Mỹ hoặc các nước có hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ, như Nhật Bản chẳng hạn. Nếu chỉ đáp ứng được một trong hai điều kiện này, mẫu xe chỉ được hưởng một nửa số tín dụng thuế tối đa được quy định, tương đương 3.750 đô la.
Theo tờ Insideev, các yêu cầu liên quan đến thành phần pin là một thách thức khó khăn cho các nhà sản xuất xe điện, kể cả đối với các công ty lớn và đã hoạt động trong ngành công nghiệp ô tô Mỹ từ lâu. Chính phủ Washington đang kiểm soát một cách nghiêm ngặt các tiêu chuẩn này.
Một ví dụ rõ ràng là Nissan Leaf, một mẫu xe điện, sau 4 tháng được hưởng trợ cấp tín dụng thuế, đã bị loại bỏ khỏi danh sách do nhà sản xuất không đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn được đề ra. Tương tự, mẫu Genesis Electrifield GV70, sản xuất tại Mỹ từ tháng 2/2023, vẫn chưa đủ điều kiện được hưởng trợ cấp do sử dụng pin điện có nguồn gốc từ Hàn Quốc.
Thêm vào đó, kể từ ngày 1/1/2024, chính phủ dưới sự lãnh đạo của tổng thống Joe Biden sẽ thực hiện một lần siết chặt tiêu chuẩn trợ cấp thuế. Điều này bao gồm yêu cầu rằng hơn 60% tổng giá trị linh kiện sản xuất pin phải được chế tạo địa phương và hơn 50% tổng giá trị khoáng sản sử dụng trong sản xuất pin phải được khai thác tại Bắc Mỹ hoặc các nước có Hiệp định Thương mại Tự do (FTA). Điều này làm gia tăng thách thức đối với các hãng xe điện ngoại quốc.
Mới đây, hành động của VinFast mua lại một phần lớn cổ phần của nhà sản xuất VinES cho thấy họ đang tiến tới việc tối ưu hóa chi phí và kiểm soát công nghệ sản xuất pin. Mục tiêu của họ là đảm bảo rằng họ có thể đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe trong thành phần sản xuất pin theo yêu cầu của chính phủ Mỹ.
