Theo quy định, từ 1/1/2026, tuổi nghỉ hưu của người lao động làm việc trong điều kiện bình thường là 61 tuổi 6 tháng đối với nam và 57 tuổi đối với nữ. Người lao động đủ tuổi và có từ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc trở lên sẽ được hưởng lương hưu theo quy định.
Bộ luật Lao động hiện hành xác định lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu cho đến khi đạt 62 tuổi với nam vào năm 2028 và 60 tuổi với nữ vào năm 2035, nhằm thích ứng với già hóa dân số và bảo đảm cân đối quỹ hưu trí trong dài hạn.
Bên cạnh trường hợp nghỉ hưu đúng tuổi, pháp luật cho phép người lao động được nghỉ hưu sớm hoặc muộn trong một số điều kiện nhất định. Cụ thể, người lao động có thể nghỉ hưu sớm không quá 5 năm so với tuổi quy định nếu bị suy giảm khả năng lao động, làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc công tác ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Ngược lại, người có trình độ chuyên môn, kỹ thuật cao hoặc thuộc trường hợp đặc biệt có thể nghỉ hưu muộn hơn, nhưng không quá 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu tại thời điểm nghỉ.
Đối với người nghỉ hưu trước tuổi do suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, mức giảm tỉ lệ hưởng lương hưu được tính theo số năm nghỉ sớm. Trường hợp suy giảm từ 61% đến dưới 81% được nghỉ sớm tối đa 5 năm; suy giảm từ 81% trở lên được nghỉ sớm tối đa 10 năm. Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi bị trừ 2% tỉ lệ hưởng lương hưu; nếu nghỉ trước dưới 6 tháng thì không bị trừ, từ đủ 6 tháng đến dưới 12 tháng bị trừ 1%.
Trường hợp người lao động đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng thời gian đóng BHXH bắt buộc từ 14 năm 6 tháng đến dưới 15 năm, còn thiếu tối đa 6 tháng, được phép đóng bù một lần cho số tháng còn thiếu. Mức đóng bù bằng 22% tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, bao gồm cả phần của người lao động và người sử dụng lao động, nộp vào Quỹ hưu trí và tử tuất.
Về tỉ lệ hưởng lương hưu, lao động nữ đủ 57 tuổi, làm việc trong điều kiện bình thường, được hưởng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng; mỗi năm đóng thêm được cộng 2%, tối đa 75%, tương ứng 30 năm đóng BHXH.
Đối với lao động nam đủ 61 tuổi 6 tháng, nếu đóng đủ 20 năm BHXH sẽ được hưởng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Trường hợp đóng từ 15 năm đến dưới 20 năm, mức hưởng khởi điểm là 40%, sau đó mỗi năm đóng thêm được cộng 1%; từ năm đóng thứ 20 trở đi, mỗi năm được cộng 2%. Tỉ lệ hưởng tối đa vẫn là 75%.
Với những người không có lương hưu, pháp luật hiện hành quy định người từ đủ 75 tuổi, không hưởng lương hưu và không nhận trợ cấp BHXH, được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội mức 500.000 đồng/tháng.
Riêng tại Hà Nội, từ ngày 1-1-2026, mức trợ cấp hưu trí xã hội được nâng lên 650.000 đồng/tháng, cao hơn mức chung cả nước, theo nghị quyết của HĐND thành phố. UBND TP Hà Nội đánh giá việc điều chỉnh này phù hợp với khả năng cân đối ngân sách và góp phần bảo đảm an sinh xã hội cho người cao tuổi.
Tại TP.HCM, HĐND thành phố cũng đã quyết định tăng mức trợ cấp hưu trí xã hội lên 650.000 đồng/người/tháng từ ngày 1-9-2025, cao hơn 1,3 lần mức Chính phủ quy định, với kinh phí dự kiến khoảng 1.522 tỉ đồng mỗi năm, nhằm ổn định đời sống người cao tuổi không có lương hưu hoặc trợ cấp thường xuyên.
