Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao vừa hoàn tất cáo trạng truy tố 7 bị can nguyên là cán bộ Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), chi nhánh Thành Đô do vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng theo khoản 3 điều 179 Bộ luật hình sự 1999.
Các bị can được xác định là: (1) Đỗ Quốc Hùng (sinh năm 1963, nguyên giám đốc BIDV Thành Đô) cùng các cấp dưới là (2) Lưu Thị Bích Thủy (sinh năm 1962, nguyên phó giám đốc), (3) Phạm Anh Tài (sinh năm 1961, nguyên trưởng phòng tín dụng), (4) Nguyễn Văn Hà (sinh năm 1978, nguyên phó trưởng phòng tín dụng), (5) Lại Minh Ngọc (sinh năm 1975, nguyên trưởng phòng thẩm định).
Các vi phạm giống các bị can nêu trên còn có (6) Lê Vũ Thanh (sinh năm 1948, nguyên giám đốc BIDV chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh), (7) Đỗ Xuân Khoan (sinh năm 1973, nguyên phó trưởng phòng tín dụng BIDV chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh).
Theo cáo trạng, Công ty TNHH đầu tư và phát triển Kenmark (Công ty Kenmark) là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài, thực hiện dự án tại tỉnh Hải Dương với vốn đầu tư 1.594 tỷ đồng. Để có tiền thực hiện dự án, tháng 2/2008, Công ty Kenmark ký hợp đồng tín dụng vay hơn 67 triệu USD của các ngân hàng BIDV, Habubank (HBB) và một ngân hàng khác.
BIDV chi nhánh Thành Đô cho vay hơn 39 triệu USD, HBB chi nhánh Kinh Bắc 10 triệu USD và một ngân hàng thương mại khác có chi nhánh tại Quảng Ninh hơn 18 triệu USD.
Tuy nhiên, cơ quan tố tụng cáo buộc hồ sơ vay vốn của Công ty Kenmark không đủ điều kiện như: Không có tài liệu phê duyệt thiết kế cơ sở các hạng mục nhà xưởng theo Luật Xây dựng năm 2003; vốn chủ sở hữu không đủ 20% tổng đầu tư dự án.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước cung cấp tài liệu thể hiện Công ty Kenmark có “chỉ số rủi ro cao” và không tồn tại văn phòng hoạt động, chưa có kinh nghiệm thực hiện các dự án tại Việt Nam.
Theo Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao, dù Công ty Kenmark không đủ điều kiện vay vốn, năng lực trả nợ trong hạn không có nhưng Tổ thẩm định vẫn đề xuất cho doanh nghiệp này vay tối đa hơn 67 triệu USD. Từ đó, Tổng giám đốc BIDV đồng ý cho Công ty Kenmark vay tối đa 68 triệu USD; lãnh đạo HBB đồng ý cho vay 10 triệu USD...
Từ tháng 2/2008 đến tháng 5/2010, các ngân hàng đã giải ngân cho Công ty Kenmark hơn 52 triệu USD và hơn 57 tỷ đồng. Đầu tháng 6/2010, Công ty Kenmark thông báo tạm dừng hoạt động, người đại diện pháp luật rời khỏi Việt Nam.
Cáo trạng còn chỉ ra, Công ty Kenmark mới cơ bản hoàn thành đầu tư phần hạ tầng kỹ thuật của 13/27 nhà xưởng, đã được giải ngân khi dự án không đảm bảo hiệu quả và khả năng thu hồi vốn vay.
Đến năm 2009, Công ty Kenmark dừng hoạt động và các ngân hàng sau đó chỉ thu được hơn 33 triệu USD tiền nợ, lãi. Dư nợ không có khả năng thu hồi là hơn 15,5 triệu USD (tương đương 360 tỷ đồng).
Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao kết luận: Các bị can trong vụ án này đã làm sai quy định, giúp Công ty Kenmark vay từ BIDV, HBB... hơn 52,8 triệu USD cùng 57 tỉ đồng mặc dù không đủ điều kiện cho vay. Việc này dẫn tới thiệt hại cho các ngân hàng 360 tỉ đồng tại thời điểm khởi tố vụ án (tháng 9/2020).
Các cán bộ của HBB và một số cá nhân có liên quan đã nộp gần 140 tỷ đồng. Do vậy cơ quan điều tra và Viện kiểm sát áp dụng chính sách không xử lý trách nhiệm hình sự với các lãnh đạo, cá nhân này.
Theo luật sư Vi Văn Diện (Giám đốc Công ty Luật Thiên Minh - Đoàn Luật sư TP Hà Nội): "Việc các tổ chức tín dụng cho các cá nhân, tổ chức vay vốn là điều rất bình thường. Tuy nhiên trong vụ án này, do khâu thẩm định "có vấn đề" nên mới để xảy ra những vi phạm nghiêm trọng như vậy. Đây là bài học không bao giờ cũ đối với tất cả các tổ chức tín dụng chứ không riêng gì 3 ngân hàng BIDV, HBB..."
